Arcen: Van Warmste Plek van Nederland tot Historisch Weerstation

Arcen, een kleine gemeente in Noord-Limburg, heeft zich vaak op de kaart gezet als de warmste plek van Nederland. In de zomer van 2018 bereikte het meting van 38,2 graden Celsius, wat het in dat jaar regelmatig maakte tot de heetste plek van het land. Maar naast de extreme temperaturen draait het verhaal over Arcen ook om het KNMI-weerstation dat daar sinds 1990 gevestigd was. Inmiddels, met de instandhouding van nieuwe richtlijnen, is besloten dat dit weerstation in 2025 zal verdwijnen. Dit artikel geeft een overzicht van Arcen als warmste plek van Nederland, de metingen van 2018, en het verloop van het weerstation dat er al jaren actief was.

Arcen en de Hittegolven van 2018

De zomer van 2018 staat in de herinnering als een van de hete zomers in de Nederlandse meteorologische geschiedenis. Arcen was in die tijd een van de meest opmerkelijke locaties in het land. In meerdere dagen, met name in juli, werd daar een temperatuur bereikt die dicht bij het nationale record kwam.

De meest opvallende meting was op 26 juli, toen het weerstation in Arcen een temperatuur van 38,2 graden Celsius registreerde. Dit was iets minder dan het record van 38,6 graden uit 1944 in Warnsveld, maar niettemin een indrukwekkende temperatuur die de aandacht trok van zowel de media als de inwoners. De meting in Arcen was het gevolg van een combinatie van zonneschijn, lage vochtigheid en gunstige windomstandigheden. De zuidelijke ligging van de gemeente, in combinatie met de landbouw- en natuurlandschap, zorgde ervoor dat de temperatuur daar gemiddeld iets hoger lag dan in andere delen van het land.

Volgens verschillende weerkundigen was Arcen in de zomer van 2018 regelmatig de warmste plek van Nederland. Zo werd in de maand juli gemeld dat het in Arcen vaak warmer was dan in Brabant of Gelderland. In een van de artikelen uit 2018 werd zelfs genoemd dat Arcen waarschijnlijk de warmste plek van Europa was, een bewering die op dat moment aandacht trok in de media.

Het Weerstation in Arcen

Het weerstation in Arcen was een belangrijke plek voor meteorologische metingen in Nederland. Sinds 1990 was het KNMI aanwezig in deze gemeente, waar het metingen deed aan temperatuur, neerslag, wind en luchtvochtigheid. Het weerstation speelde een cruciale rol in het in kaart brengen van de hittegolven van 2018 en andere extreme weersituaties.

De meetlocatie lag in een open gebied, wat gunstig is voor accuraat weeronderzoek. Toch ontstonden er al jaren discussies over de locatie. Volgens de nieuwe richtlijnen van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) moet een weerstation zich in een open, representatief gebied bevinden, zonder invloed van obstakels zoals bomen of gebouwen. In Arcen was dit niet volledig het geval: de omgeving was in de loop van de jaren beschut geworden door groeiende bomenrijen en een geasfalteerde weg. Dit gold als een belemmering voor accuraat weeronderzoek.

Vanwege deze reden is besloten dat het weerstation in Arcen in 2025 zal verdwijnen. Het KNMI brengt een nieuw station in Horst in werking, wat betekent dat de historische data van Arcen in de toekomst niet langer representatief zal zijn voor de meteorologische situatie in die regio. Dit was ook een discussiepunt in het verleden, want de horeca en toeristenmarketing in Arcen profiteerden vaak van het feit dat het regelmatig de warmste plek van Nederland was.

De Metingen en de Publiciteit

Het feit dat Arcen in 2018 de warmste plek van Nederland was, leidde tot veel publiciteit. In een artikel uit die tijd werd zelfs gemeld dat er een vrachtwagen was neergezet om het meetstation warmer te maken. Dit werd door lokale weerkundigen echter tegengesproken: het was volgens hen een "misplaatste grap" en geen vorm van fraude. Toch had het incident aandacht getrokken en leidde het tot discussie over de accuraatheid van het weeronderzoek in Arcen.

Hoewel de metingen in Arcen vaak hoge temperaturen aangaven, was het niet altijd duidelijk of deze waarden volledig representatief waren. In een ander artikel uit 2018 werd gemeld dat het in Eindhoven op 10 cm hoogte een temperatuur van 40 graden bereikte, terwijl het in Arcen op neushoogte 38,2 graden was. Dit benadrukte het feit dat temperatuurmetingen afhankelijk zijn van de hoogte waarop ze worden genomen, en dat het niet altijd duidelijk is welke meting het meest accuraat is.

De Impact op Toerisme en Lokaal Bedrijfsleven

Het feit dat Arcen regelmatig de warmste plek van Nederland was, had een positieve impact op het lokale bedrijfsleven. Horecaondernemers gebruikten graag het label om toeristen aan te trekken, vooral in de zomermaanden. De combinatie van hitte en het idee van een "heetste plek van het land" werd vaak gebruikt in reclamecampagnes en evenementen.

Toch was het ook duidelijk dat het weerstation een belangrijke rol speelde in deze reputatie. Zonder de metingen in Arcen zou het onwaarschijnlijk zijn dat de gemeente zo'n aandacht zou krijgen voor extreme temperaturen. In de toekomst, met het verdwijnen van het weerstation, is het mogelijk dat de publiciteit over Arcen als de warmste plek van Nederland zal afnemen.

De Toekomst van Weeronderzoek in Arcen

In 2025 wordt het KNMI-weerstation in Arcen gesloten. Dit betekent dat de historische metingen van de afgelopen decennia niet langer worden gecontinueerd in die locatie. Het KNMI brengt een nieuw weerstation in Horst in werking, wat het eindigt van een tijdperk voor Arcen.

De beslissing is genomen in overeenstemming met de nieuwe richtlijnen van de Wereld Meteorologische Organisatie. Deze richtlijnen stellen dat weerstations zich in open, representatieve gebieden moeten bevinden, zonder invloed van obstakels. In Arcen was het station in de loop van de jaren beschut geworden, wat het minder geschikt maakte voor accuraat weeronderzoek.

De discussie over de sluiting van het weerstation in Arcen is al jaren aan de gang. Al vanaf 2014 was er sprake van bezuinigingen op het KNMI-budget, wat leidde tot discussies over welke stations zouden blijven en welke zouden verdwijnen. Uiteindelijk bleek Arcen te blijven tot 2025, waarna het station in Horst een nieuwe basis voor weeronderzoek krijgt.

Conclusie

Arcen heeft zich in de afgelopen jaren vooral op de kaart gezet als de warmste plek van Nederland. De metingen in 2018, waarin het landelijke record van 38,6 graden in 1944 werd genaderd, brachten veel aandacht voor de gemeente. Het weerstation in Arcen speelde een belangrijke rol in het in kaart brengen van extreme temperaturen, maar ook in het creëren van een publieke perceptie van Arcen als een van de warmste plekken van Europa.

In 2025 wordt het weerstation in Arcen gesloten, een beslissing die is genomen in overeenstemming met internationale richtlijnen. Dit betekent het einde van een tijdperk, maar ook de start van een nieuwe fase in het weeronderzoek in Noord-Limburg. De impact van deze verandering op de lokale publiciteit en het toerisme is nog niet duidelijk, maar het is zeker dat Arcen zich in de toekomst op andere manieren zal moeten profileren.

Bronnen

1. Arcen speelt vals om warmste plek te worden
2. Arcen met 38,2 graden het warmst
3. Niet Brabant, maar Arcen warmste plek van Nederland
4. Arcen met 37,7 graden vandaag warmste plek van het land
5. Limburgse Arcen is warmste plek van Europa
6. Arcen nooit meer warmste plek van Nederland: weerstation verdwijnt
7. Arcen heetste plek van Nederland: 38,2 graden