Weekendje weg in februari: de mooiste plekken en tips in Nederland
juli 23, 2025
De zon steeg op 25 juli 2019 hoger dan ooit in de Nederlandse historie. Dit was de dag waarop het in Nederland voor het eerst boven de 40 graden Celsius werd gemeten. Deze recordtemperatuur markeerde niet alleen een belangrijke mijlpaal in het klimaatbestaan van het land, maar ook een waarschuwing voor de toekomstige hitteontwikkelingen. In dit artikel wordt een gedetailleerde beschouwing aangeboden over de warmste plek in Nederland op 25 juli 2019, met aandacht voor de geografische en klimatologische factoren, historische context, en de betekenis van dit record in het licht van klimaatverandering.
De Hitterecord in Gilze-Rijen
De hoogste temperatuur ooit gemeten in Nederland werd op 25 juli 2019 in Gilze-Rijen genoteerd. Het KNMI registreerde een temperatuur van 40,7 °C, wat het oude record van 39,3 °C in Eindhoven van dezelfde dag verbrak. Deze meting was niet alleen het hittepunt van die zomer, maar ook een ongekend hoogtepunt in de Nederlandse klimaatgeschiedenis.
De locatie van Gilze-Rijen speelt een belangrijke rol in deze meting. Het station ligt in het binnenland van Noord-Brabant, een regio die historisch gezien al vaak bovengemiddelde temperaturen kent. Binnenlandse regio's zijn in het algemeen gevoeliger voor extreem hete weersomstandigheden, doordat ze minder beïnvloed worden door de afkoelende effecten van zee en relatief weinig groen en water hebben. Deze geografische kenmerken maken Gilze-Rijen een typisch voorbeeld van een plek die snel kan opwarmen in een hittegolf.
De Klimaatontwikkelingen van 25 Juli 2019
De zomer van 2019 was al voorafgaand aan de recordtemperatuur in Gilze-Rijen een uitzonderlijke periode. In de weken ervoor werden al verschillende hitte-records gebroken in landen zoals Spanje en Frankrijk. Nederland was dus niet volledig onvoorbereid op de komst van extreem hoge temperaturen. Toch was de overgang naar boven de 40 graden nog steeds verrassend voor veel mensen, inclusief medewerkers van het KNMI.
Op 25 juli zelf was de hitte intens en geografisch breed. Het record in Gilze-Rijen werd vergezeld door hoge temperaturen in andere steden. Zo werd in Beek bijvoorbeeld een temperatuur van 39,5 °C gemeten. In het Zeeuwse Westdorpe, waar op die dag ook een uitzonderlijk hoge temperatuur gemeld werd (40,6 °C), was het eveneens extreem heet. Deze gegevens tonen aan dat de hitte niet beperkt was tot één regio, maar een landelijke impact had.
De Warmste Steden in Nederland
Het fenomeen van extreem hoge temperaturen in binnenlandse steden is niet nieuw, maar het werd op 25 juli 2019 extra duidelijk. Volgens meerdere bronnen is Hengelo de stad met de hoogste gemiddelde temperatuur in Nederland, met een gemiddelde van 45,3 °C. Eindhoven volgt met een gemiddelde temperatuur die de hoogste in het land is. Maastricht, hoewel in het zuiden gelegen, is ook een stad die vaak bovengemiddeld warm is. In 2019 werd daar 40,7 °C gemeten.
De temperatuurverschillen tussen steden en regio’s zijn sterk beïnvloed door de aanwezigheid van groen en water. Steden met weinig groen en veel verharding, zoals Hengelo en Eindhoven, zijn gevoeliger voor hittestress. Amsterdam en Maastricht daarentegen, met hun relatief grotere aanwezigheid van water en parken, blijven iets koeler.
De Zomer van 2019 in Perspectief
De zomer van 2019 was niet alleen de zomer waarin de 40-gradengrens werd overschreden, maar ook een van de warmste zomers in de historische meetreeks. De gemiddelde temperatuur van de zomer was licht hoger dan het langjarig gemiddelde, namelijk 17,7 °C in vergelijking met 17,5 °C. Bovendien waren er in die zomer ongeveer 115 warme dagen, een getal dat slechts veruit wordt overtroffen door 2003 en 2018.
De zomer van 2019 viel in een bredere trend van opwarming. In 2020, een jaar later, werd de zomer samen met 2014 het warmste in de meetreeks, met een gemiddelde temperatuur van 11,7 °C. Deze trends duiden op een langdurige klimaatverandering die steeds duidelijker wordt in het Nederlandse klimaat.
De Betekenis van het Record
Het temperatuurrecord van 25 juli 2019 is niet alleen een statistisch cijfer, maar ook een waarschuwing voor de toekomstige hittebelasting in Nederland. Hittegolven hebben een directe impact op de gezondheid van mensen, met name ouderen en jonge kinderen, en kunnen ook leiden tot overlast in de vorm van verkeerschaos, energieproblemen en luchtkwaliteitsproblemen.
Op 25 juli 2019 werd bovendien een smogalarm afgekondigd door het RIVM, wat aantoont dat hoge temperaturen niet alleen gevaarlijk zijn voor de fysieke gezondheid, maar ook voor de luchtkwaliteit. Ozonvorming neemt toe bij hoge temperaturen en zonlicht, wat extra risico’s oplevert voor mensen met longproblemen.
Hittepieken en Hittegolven
De hitte van 25 juli 2019 valt in het kader van wat bekend staat als een hittepiek. In tegenstelling tot de hittegolf van 1976, die zich over 17 dagen uitstrekte, was de hitte van 2019 vooral geconcentreerd in een korte periode. Toch waren de temperaturen zo hoog dat ze het oude record van 38,6 °C uit 1944 in Warnsveld verbraken.
Het verschijnsel van opeenvolgende dagen met temperaturen boven de 40 graden is in Nederland tot op heden nog niet voorgekomen. Op 26 juli 2019 werd in Volkel nog een temperatuur van 40 graden gemeten, maar dit gebeurde niet in hetzelfde station als de recordtemperatuur van de dag ervoor. De hitte van 24 tot en met 26 juli 2019 blijft dus een unieke periode in de Nederlandse klimaatgeschiedenis.
De Toekomst van Hitte in Nederland
De recordtemperatuur van 25 juli 2019 is niet alleen een historische gebeurtenis, maar ook een voorbode van wat ons in de toekomst te wachten staat. Klimaatverandering leidt tot meer hittegolven, langere zomers en onstabiele weersomstandigheden. Nederland moet zich dus voorbereiden op hittebelastingen die in de toekomst nog extremer kunnen zijn dan in 2019.
Hoewel het niet mogelijk is om klimaatverandering volledig te stoppen, kan het land wel maatregelen nemen om de impact van hittegolven te beheersen. Denk aan groen in steden, betere bouwtechnieken die hitte weerstaan, en publieke voorlichting over hoe mensen zich moeten gedragen tijdens hittepieken. Deze maatregelen kunnen helpen om het aantal ziek- en sterfgevallen door hitte te beperken.
Conclusie
De zomer van 2019 en in het bijzonder de dag van 25 juli zijn een belangrijk moment in de Nederlandse klimaatgeschiedenis. Het overschrijden van de 40-gradengrens in Gilze-Rijen was een unieke gebeurtenis die zowel wetenschappelijk als maatschappelijk betekenis heeft. Het toont aan dat Nederland steeds gevoeliger wordt voor hittegolven, en dat de impact van klimaatverandering zich op steeds duidelijker manieren laat zien.
De geografische locatie van Gilze-Rijen, de klimaatontwikkelingen van 2019, en de bredere trends in Nederlandse hittebelasting geven samen een duidelijk beeld van de huidige en toekomstige klimaatuitdagingen. Het is van belang dat zowel individuen als overheidsinstanties zich bewust zijn van deze ontwikkelingen en actie ondernemen om Nederland beter te maken voor toekomstige hittepieken.