Weekendje Weggan in Nederland: Gids voor het Perfecte Familieweekend
juli 23, 2025
De zomer van 2019 zal in herinnering blijven als een van de meest extreme weersperioden die Nederland ooit heeft gekend. Vooral de dagen rond 24 en 25 juli brachten temperaturen die het KNMI en de bevolking volledig voor de verandering stelden. Deze dagen werden niet alleen landelijk, maar ook nationaal en internationaal, opgenomen in het klimaatboek van Nederland. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de gebeurtenissen van die twee historische dagen, de temperaturen die werden gemeten, de oorzaken van deze extreme hittegolf, en de gevolgen die deze periode teweegbracht.
De historische context van de hitterecords in Nederland
Voor de zomer van 2019 gold het hitterecord van 38,6 graden Celsius als de hoogste temperatuur ooit in Nederland. Deze temperatuur werd gemeten in Warnsveld op 23 augustus 1944. Daarna volgden enkele kleinere pieken, zoals 38,4 graden in Maastricht op 27 juni 1947, en een aantal keren temperaturen rond de 37 graden in de jaren tachtig. In 2013 werd de meest recente piekdag opgemeten in Arcen, waar de temperatuur op 2 augustus 2013 36,9 graden bereikte.
De zomer van 2019 bracht echter een totaal nieuwe orde in het Nederlandse klimaat. Voor het eerst sinds de beginjaren van de KNMI-metingen (1901) werden temperaturen gemeten die het record van 1944 verbraken. Deze periode maakte duidelijk dat het klimaat in Nederland verandert en dat extreme weersomstandigheden steeds vaker voorkomen.
De dagen van 24 en 25 juli 2019
De heetste dagen van 2019 vonden plaats op 24 en 25 juli. Op beide dagen werden er in verschillende delen van het land temperaturen gemeten die het vorige record van 38,6 graden overschreden. Dit betekende dat Nederland voor het eerst in zijn historie temperaturen boven de 40 graden Celsius bereikte.
24 juli 2019: Eindhoven breekt het record
Op 24 juli 2019 werd het hitterecord in Nederland opnieuw verbroken. De temperatuur bereikte 39,3 graden Celsius in Eindhoven. Dit was het oudste record sinds 1944 en werd eindelijk verpulverd. De temperatuur in Eindhoven werd om 16.30 uur gemeten en was het hoogste punt van de dag. Deze meting vond plaats op een officieel meetpunt van het KNMI en werd officieel erkend als het nieuwe hitterecord.
Naast Eindhoven bereikten ook andere locaties in het zuidoosten van Nederland hoge temperaturen. Zo werd in Vliegbasis Gilze-Rijen 39,2 graden gemeten. In het noordoosten van het land was het echter iets koeler, met temperaturen rond de 34 graden in plaatsen zoals Leeuwarden.
25 juli 2019: Nieuwe record in Gilze-Rijen
De volgende dag, 25 juli 2019, bracht nog hogere temperaturen. Op deze dag werd in Gilze-Rijen de hoogste temperatuur ooit in Nederland gemeten: 40,7 graden Celsius. Deze meting vond plaats om 14.57 uur en werd direct erkend als het nieuwe hitterecord. Op dezelfde dag bereikte Eindhoven ook weer 39,3 graden, maar Gilze-Rijen overtrof dit met een aanzienlijk verschil.
De temperatuur in Gilze-Rijen werd op een officieel KNMI-meetpunt gemeten en is daardoor het officiële record. In de omgeving van Gilze-Rijen werden zelfs temperaturen gemeld die hoger waren, zoals in particuliere tuinen in Eindhoven waar 50 graden werd gemeten. Deze metingen zijn echter niet door het KNMI bevestigd en worden daarom niet als officieel record gerekend.
De impact van de hittegolf
De hittegolf van 24 en 25 juli 2019 had een grote impact op het land. In veel steden werden buitensportevenementen en markten uitgesteld of geannuleerd vanwege de extreme temperaturen. Zo verlegde de kermis in Uden zijn openingsuur van 13.00 uur naar 15.00 uur om de bezoekers te beschermen tegen de zinderende hitte.
Daarnaast werden er maatregelen genomen in het openbaar vervoer. Bussen en treinen moesten in sommige gevallen stoppen of werden ingekort vanwege de hoge temperaturen. Ook de infrastructuur werd zwaar belast, zoals het fietspad tussen Deurne en Bakel, dat door de hitte begon te vervormen.
Op medisch vlak werden er extra maatregelen genomen om mensen te beschermen tegen de gevolgen van de hitte. Het KNMI gaf regelmatig updates over de verwachte temperaturen en gaf tips hoe men zich moest gedragen bij extreme hitte. In ziekenhuizen werden extra mensen opgenomen met hittegerelateerde aandoeningen, zoals verlamming van het zweetklieraanval of oververhitting.
De oorzaak van de hittegolf
De extreme hitte van 24 en 25 juli 2019 had meerdere oorzaken. Meteoroloog Ben Lankamp van WeerPlaza wees op de combinatie van droge en hete lucht uit Noord-Afrika, volop zonneschijn en uitgedroogde zandgrond in Noord-Brabant en Limburg als de hoofdoorzaken van de hittegolf. Deze combinatie leidde tot een situatie waarin de zonnestralen volledig werden geabsorbeerd door de aardoppervlakte, wat de temperaturen verder opdreef.
Daarnaast speelde de droogte van de voorafgaande maanden een rol. In de zomers van 2018 en 2019 was Nederland al aanzienlijk droger dan normaal, wat betekende dat er minder verdamping was en dus minder koeling. Dit had als gevolg dat de temperaturen sneller stegen en langer bleven.
Internationale context: Hitte in buurlanden
De extreme hitte in Nederland viel niet binnen een isolatie. In de buurlanden werden ook nieuwe hitterecords gevestigd. Zo bereikte het in België 41,8 graden in Begijnendijk, in Duitsland 42,6 graden in Lingen en in Frankrijk 42,6 graden in Parijs. Deze temperaturen werden allemaal in de dagen rond 24 en 25 juli 2019 gemeten en zijn op dit moment nog steeds de hoogste ooit in deze landen.
De internationale context benadrukt dat de hittegolf van 2019 geen lokaal fenomeen was, maar dat het deel uitmaakte van een bredere klimaatverandering op het Europese continent.
De invloed van klimaatverandering
De hittegolf van 2019 werd door velen gezien als een symbool van de klimaatverandering. De temperatuur van 40,7 graden in Gilze-Rijen is een duidelijk teken dat extreme weersomstandigheden steeds vaker voorkomen. Meteorologen wijzen erop dat de gemiddelde temperatuur in Nederland de afgelopen decennia is gestegen, wat leidt tot meer droge zomers en extreme hittegolven.
De hittegolf van 2019 werd daarom niet alleen gezien als een record, maar ook als een waarschuwing. Wetenschappers en beleidsmakers benadrukken het belang van klimaatmaatregelen om zulke extreme weersomstandigheden in de toekomst te voorkomen of te beheersen.
De gevolgen voor het Nederlandse klimaatbeeld
De hittegolf van 2019 heeft een grote impact gehad op het Nederlandse klimaatbeeld. Het feit dat Nederland voor het eerst temperaturen boven de 40 graden Celsius bereikte, verandert de manier waarop het land wordt bekeken in het kader van klimaatverandering. Het KNMI heeft deze metingen opgenomen in zijn archieven en gebruikt deze data voor toekomstige voorspellingen.
Daarnaast heeft de hittegolf geleid tot meer bewustwording over klimaatverandering en de noodzaak van duurzame maatregelen. De bevolking is nu meer op de hoogte van de gevolgen van klimaatverandering en de rol die ieder individu daarin speelt. Dit heeft geleid tot meer initiatieven op lokaal en nationaal niveau gericht op duurzaamheid en klimaatadaptatie.
De gevoelstemperaturen en de impact op de mens
Hoewel de gemeten temperaturen op 24 en 25 juli 2019 al extreem waren, was de gevoelstemperatuur nog veel hoger. De combinatie van hoge temperaturen en hoge luchtvochtigheid maakte de hitte nog onaangenamer. Bij 80 procent luchtvochtigheid voelde 30 graden aan als 38 graden, wat al levensgevaarlijk kon zijn. Bij 100 procent vochtigheid voelde 30 graden aan als 44 graden, wat leidt tot oververhitting en kan fataal zijn.
De extreme hitte had als gevolg dat veel mensen in de schaduw bleven, airco gebruikten en zich afsloten van de buitenwereld. In sommige steden werd zelfs gefeliciteerd dat het record was verbroken, omdat het betekende dat men tenminste in de airco kon afkoelen. De hitte bracht ook discussies op tafel over het gebruik van energie en het verkeer, met velen die erop wezen dat de klimaatverandering niet alleen een wetenschappelijke kwestie is, maar ook een maatschappelijke en morele.
De rol van de media en de maatschappij
De hittegolf van 24 en 25 juli 2019 werd intensief besproken in de media. In de dagen voor en na de recordtemperaturen werd er veel aandacht besteed aan het weer en de gevolgen ervan. De media gaven updates over de verwachte temperaturen, tips over hoe men zich moest gedragen en rapporteerden over de gevolgen voor infrastructuur en gezondheid.
Daarnaast werd er ook aandacht besteed aan de rol van de mens in de klimaatverandering. In sociale media werden reacties gedeeld over het feit dat iedereen op zijn of haar eigen manier bijdraagt aan de klimaatverandering. Sommigen zagen het als een kans om bewust te worden van het probleem, anderen zagen het als een waarschuwing voor de toekomst.
De toekomst: Wat betekent dit voor Nederland?
De hittegolf van 2019 is een duidelijk teken dat het klimaat in Nederland verandert. Het feit dat Nederland voor het eerst temperaturen boven de 40 graden Celsius bereikte, duidt op een toekomst waarin extreme weersomstandigheden vaker voorkomen. Dit heeft gevolgen voor de infrastructuur, de gezondheid, de landbouw en het toerisme.
Voor de toeristische sector betekent dit dat er aandacht moet worden besteed aan de beleving van bezoekers tijdens extreme weersomstandigheden. Het is belangrijk dat bezoekers veilig en comfortabel kunnen reizen en dat er maatregelen zijn om hen te beschermen tegen de gevolgen van extreme hitte. Dit betekent dat het toerisme in Nederland zich moet aanpassen aan de nieuwe realiteit van klimaatverandering.
Daarnaast is het belangrijk dat de toeristische sector meeblijft met de maatregelen die genomen worden om het klimaat te beschermen. Dit kan door duurzame praktijken te bevorderen, zoals het gebruik van duurzame energie, het verminderen van CO2-uitstoot en het bevorderen van bewust toerisme.
Conclusie
De zomer van 2019 was in vele opzichten een unieke en historische periode voor Nederland. De hittegolf van 24 en 25 juli bracht temperaturen die het oude hitterecord van 1944 verbraken en voor het eerst sinds de metingen begonnen werden temperaturen boven de 40 graden Celsius gemeten. Deze periode had een grote impact op het land, zowel op infrastructuur, gezondheid als op maatschappelijke bewustwording.
De hittegolf van 2019 is niet alleen een record, maar ook een waarschuwing voor de toekomst. Het duidt op een veranderend klimaat en benadrukt de noodzaak van maatregelen om de gevolgen van klimaatverandering te beheersen. Voor de toeristische sector betekent dit dat er aandacht moet worden besteed aan de veiligheid en comfort van bezoekers, maar ook aan duurzame en bewuste toerismepraktijken.
In de toekomst zal Nederland waarschijnlijk vaker met extreme weersomstandigheden te maken hebben. Het is van groot belang dat zowel de overheid als de maatschappij zich daarop voorbereidt om de impact van klimaatverandering te beheersen.
Bronnen
- Machtig.nl - Hoogste temperatuur ooit gemeten in Nederland
- Weerplaza.nl - Vier jaar geleden recordhitte in Nederland
- Buienradar.nl - Warmste dag ooit in Nederland
- Weer.nl - De extreme hitte van 24 t/m 26 juli 2019
- Omroep Brabant - Hitterecord na 75 jaar verbroken
- Webwoordenboek.nl - Wat is de warmste temperatuur ooit in Nederland
- Metronieuws.nl - Zo kwam Nederland de warmste dag ooit door