Weekendje Weg in de Herfstvakantie: Ontdek Nederland in Al zijn Pracht
juli 23, 2025
Het jaar 2018 stond in de Nederlandse weerhistorie bekend als een van de warmste jaren sinds de start van de systematische metingen in 1706. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de temperatuurontwikkelingen, de hoogste gemeten temperaturen en de betekenis van deze gegevens in het licht van klimaatverandering.
Het jaar 2018 was niet alleen een recordjaar op het gebied van temperaturen, maar ook op het gebied van zonuren. Het was landelijk het recordzonnigste jaar sinds 1901. De zomer van 2018, met een gemiddelde temperatuur van 18,92°, was de warmste ooit gemeten sinds 1706. In vergelijking met het langjarige gemiddelde is 2018 het tweede warmste jaar, met slechts 2014 op de eerste plaats met een jaargemiddelde van 11,7 graden.
Deze warme trend is geen enkeling, maar is onderdeel van een bredere klimaatverandering. Zoals uit de data blijkt, zijn negen van de tien warmste jaren in Nederland sinds 1999 gemeten. Dit toont aan dat de opwarming van de aarde zich op een duidelijke manier aftekent in de Nederlandse weerpatronen. De impact van klimaatfenomenen zoals El Niño, waarbij de aardse temperaturen verder oplopen, speelt hierin een rol.
Hittegolven in 2018: Arcen en De Bilt in de schijnwerpers
In de zomer van 2018 werd het extreem warm in Zuidoost-Nederland. Op 26 juli werd in Arcen een temperatuur van 38,2 graden gemeten, wat de hoogste temperatuur in juli ooit op een KNMI-station in Nederland was. Op het KNMI-station in De Bilt werd een temperatuur van 35,7 graden gemeten, een evenaaring van het record uit 2016. De temperatuur in Arcen kwam slechts 0,4 graden af van het all-time Nederlands warmterecord van 40,7 graden, gemeten in Gilze-Rijen in juli 2019.
Deze hittegolven waren niet alleen van korte duur, maar ook intens. In Arcen werd een record aantal zomerse dagen genoteerd. In totaal telde het Limburgse dorp 89 zomerse dagen, wat een wereldrecord is. De vorige recordhouder was het jaar 2003, met 61 zomerse dagen.
Ook in Twenthe braken de records in 2018. De hittegolven bleven langer aanhangen dan gebruikelijk, en het aantal tropische dagen (dagen met een temperatuur van minstens 30°) stijgt jaarlijks. In 2018 waren er in Nederland 132 warme dagen, wat hoger is dan de 30-jarige norm van 85 tot 93 dagen.
De rol van klimaatverandering in Nederland
De data uit 2018 tonen duidelijk een versneld klimaatveranderingsproces. Het feit dat negen van de tien warmste jaren sinds 1999 zijn gemeten, duidt op een duidelijke toename van de landelijke gemiddelde temperaturen. De wetenschappelijke gemeenschap wijst er op dat deze opwarming niet alleen een nationaal fenomeen is, maar onderdeel is van een wereldwijde trend.
In 2018 werd ook geconstateerd dat Nederland het zonnigste en droogste jaar beleefde sinds lang. In het oosten en midden van het land bleef het droog, terwijl de kustprovincies wel wat meer neerslag kregen. In de maand augustus was het landelijk gemiddeld droger dan normaal, met een tekort van 280 mm neerslag over 13 weergeografische stations. In het zuiden en midden van het land leefden de gevolgen van de droogte en hitte, wat leidde tot maatregelen zoals het sluiten van fabrieken en het beperken van waterverbruik, zoals in 1976.
Internationale context: Nederland in de Europese hittegolf
De hitte in Nederland in 2018 was geen isolement. Tegelijkertijd werd het ook extreem warm in Zuid-Engeland en Scandinavië. In Zuidoost-Engeland bereikte de temperatuur tot 33 graden in juli, terwijl Noorwegen al meer dan 20 tropische dagen had geregistreerd in de zomer van 2018. In Zweden stegen de temperaturen boven de 35 graden, wat in die regio zeer uitzonderlijk is voor eind juli.
Deze internationale hittegolven onderstrepen hoe verweven de klimaatfenomenen zijn. De zomer van 2018 was in Scandinavië, zoals in Nederland, extreem droog. In Zweden, bijvoorbeeld, groeide de zomer van 2018 uit tot de warmste ooit gemeten in steden zoals Uppsala en Stockholm. In Stockholm telde men in de zomer 18 dagen met een maximumtemperatuur van tenminste 30 graden, wat een record is sinds 1858.
Het recordjaar 2018 in cijfers
Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste weergegevens uit 2018, gebaseerd op de data:
| Indicator | 2018 | Normaal |
|---|---|---|
| Jaargemiddelde temperatuur | 11,3 °C | 10,0 °C |
| Zomer (juni – augustus) gemiddelde temperatuur | 18,92 °C | 17,0 °C |
| Aantal warme dagen (≥ 25 °C) | 132 dagen | 85 – 93 dagen |
| Aantal zomerse dagen (≥ 30 °C) | 55 dagen | 28 dagen |
| Zonnuren | 2022 uur | 1602 uur |
| Neerslagtekort | 280 mm | 0 mm |
Deze cijfers tonen hoe ver de weersomstandigheden van 2018 afwijken van het langjarige gemiddelde. Het recordaantal zonnuren en de extreem hoge temperaturen wijzen op een unieke combinatie van klimaatfactoren die in 2018 samenkwamen.
De toekomst van hitte in Nederland
De warme zomer van 2018 is niet zomaar een uitzondering. Wetenschappers hebben er al voor gewaarschuwd dat het waarschijnlijk is dat de komende jaren steeds warmer zullen worden. Een studie, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature, wijst erop dat de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70% was. Deze voorspelling volgde uit dezelfde modellen die de extreem warme zomers van 2018, 2019 en 2020 succesvol voorspelden.
De hittegolven van 2018 zijn dus ook een waarschuwing voor toekomstige zomers in Nederland. De landelijke weerservice KNMI en het KNMI zelf waarschuwen al langer voor de impact van klimaatverandering op de Nederlandse weersituatie. De toename in extreme weersomstandigheden vraagt om aanpassingen in infrastructuur, landbouw en stedelijke planning.
Conclusie
2018 is in de Nederlandse weerhistorie een recordjaar geworden, niet alleen om zijn extreem hoge temperaturen, maar ook om het recordaantal zonnuren en droogteperiodes. De hittegolven in zomermaanden zoals juli en augustus, met piektemperaturen tot dicht bij 40 graden, tonen hoe extreem de impact van klimaatverandering al is. Arcen, met zijn recordtemperatuur van 38,2 graden in juli 2018, staat centraal in de weersgeschiedenis van dat jaar.
De data uit 2018 onderstrepen hoe snel en intensief de klimaatverandering zich op dit moment voordoet. Het is duidelijk dat het klimaat in Nederland zich verandert, en dat de komende jaren nog extremer kunnen zijn. Toekomstige zomers zullen waarschijnlijk nog warmer zijn, en het is van essentieel belang dat de samenleving hierop voorbereid is.