De Kuip: De Beste Grasmat van Nederland Al Tiende Keer Opgelopen
juli 23, 2025
Wandelen is in Nederland een vaste waarde in de vrijetijd geworden, maar de coronapandemie heeft dit fenomeen een nieuwe dimensie gegeven. In deze tijd van beperkte bewegingsvrijheid zijn Nederlanders opnieuw geconfronteerd gegaan met hun directe omgeving. Veel mensen ontdekten of herontdekten de schoonheid van het lopen, de gezondheidswinsten en de rust die het brengt. Het aantal wandelaars is aanzienlijk toegenomen, en wandelen is verder gaan groeien tot een essentiële activiteit in het dagelijks leven. Deze groei is zowel in korte, recreatieve wandelingen als in meerdaagse tochten te zien.
Deze artikel biedt een overzicht van de ontwikkelingen rondom wandelen in Nederland in coronatijd. Het behandelt trends in wandelgedrag, de motieven achter het wandelen, de impact op het landschap en natuurbeleving, en de toekomstvisies. Binnen de context van toerisme, gezondheid en duurzame mobiliteit, is wandelen een thema dat steeds meer aandacht krijgt — en terecht.
Wandelen als vrijetijdsactiviteit
Wandelen is in Nederland een activiteit die door een groot deel van de bevolking wordt genoten. Volgens de Nationale Wandelmonitor 2021 zijn er ongeveer 1,1 miljoen Nederlanders die op wandelvakantie gaan. Daarnaast wandelen 3,6 miljoen Nederlanders minstens één keer per week. De meeste wandelingen duuren 1 tot 2 uur (68%), gevolgd door wandelingen van 2 tot 3 uur (15%). Zondag en zaterdag zijn de populairste wandeldagen, met respectievelijk 25% en 18% van de wandelingen.
Gemiddeld legt een wandelaar 6,5 kilometer af per activiteit. Bijna de helft (49%) legt minder dan 5 kilometer af, terwijl 38% tussen 6 en 10 kilometer loopt en 13% meer dan 10 kilometer. De meeste wandelingen starten direct vanuit huis, wat aantoont dat wandelen een licht toegankelijke activiteit is.
Coronapandemie en het wandelgedrag
De coronapandemie heeft het wandelgedrag van Nederlanders aanzienlijk beïnvloed. In 2020, toen de eerste maatregelen werden genomen, begonnen veel mensen vaker een rondje te lopen vanuit huis. Uit onderzoek van Stichting Wandelnet uit 2020 blijkt dat 66% van de respondenten vaker wandelde dan voor de coronacrisis. 43% begon zelfs pas te wandelen. De belangrijkste motieven om te wandelen zijn gezondheid, ontspanning en natuurbeleving.
In 2023, na het opheffen van de maatregelen, wandelde het aantal afgelegde kilometers iets af, maar de hoeveelheid wandelingen bleef hoger dan voor de pandemie. In 2023 werden er nog steeds 1,7 miljard kilometers extra gelopen vergeleken met 2019. Deze groei heeft ook impact gehad op de manier waarop mensen wandelen. Zo is er in 2020 een toename geweest van wandelingen in andere omgevingen dan gebruikelijk, en is er vaker gewandeld met personen buiten de eigen huishouden.
De meest genoemde redenen om te wandelen zijn:
- Buiten willen zijn: 30%
- Ontspanning / bezinning / hoofd leegmaken: 23%
- Conditie op peil houden: 13%
- Even ertussenuit: 9%
Wandelen en gezondheid
Wandelen wordt steeds vaker gezien als een essentiële activiteit voor de fysieke en mentale gezondheid. Het helpt bij het verbeteren van de conditie, het verlagen van het risico op chronische ziektes, en het biedt een manier om stress te verminderen. Volgens onderzoek van de Gezondheidsraad is wandelen een effectieve manier om het risico op hart- en vaatziekten te verlagen. Tevens blijkt uit een meta-analyse dat een verhoogd aantal kilometers lopen leidt tot een vermindering van het alleraanvankelijke sterftecijfer.
In coronatijd is deze gezondheidswinst extra waardevol geworden. Veel mensen hebben wandelen gebruikt als een manier om fysiek actief te blijven terwijl andere sportactiviteiten onmogelijk of beperkt waren. Ook voor mentale gezondheid is wandelen een waardevolle activiteit geweest. Het lopen in de natuur, of zelfs in de eigen woonomgeving, heeft mensen geholpen om mentaal los te komen van de druk van pandemiebeleid en isolatie.
Wandelen en natuurbeleving
Een van de duidelijkste trends in coronatijd is de toegenomen belangstelling voor wandelen in de natuur. Staatsbosbeheer meldt dat het aantal wandelaars in hun terreinen aanzienlijk is toegenomen. In 2021 wandelden er 1,8 miljard ommetjes in Nederland, en het aantal wandelaars dat op wandelvakantie gaat, is 1,1 miljoen. Dit getuigt van een sterke groei in het wandelgedrag in de natuur.
De boswachterspaden van Staatsbosbeheer zijn een populaire keuze voor wandelaars. Deze routes, die zijn uitgestippeld door boswachters, voeren langs prachtige natuurlijke plekken en bieden een diepere verbinding met de natuur. Ze zijn ontworpen om wandelaars te leiden langs minder bekende, maar even interessante paden. De paden zijn ook goed onderhouden en gericht op een duurzame, bewuste beleving van de natuur.
In de provincie Utrecht zijn er al veertig routes gemaakt door Martine de Vaan, die richting geeft aan ‘Weeting: Have a walking meeting’. Deze routes zijn bedoeld om wandelen een vaste plek te geven in het dagelijks leven en om zowel korte als langere tochten te kunnen maken. De combinatie van goede paden en een groen wandelnetwerk binnen de stad en naar het buitengebied maakt wandelen een aantrekkelijke activiteit.
Meerdaagse wandeltochten
Wandelen is niet alleen een activiteit voor korte ommetjes, maar ook voor meerdaagse tochten. Op Pad heeft bijvoorbeeld een aantal fraaie routes uitgestippeld, zoals de Edelherttrail, een lange wandelroute van 19 etappes tussen Harderwijk en het Duitse Monschau. Deze route voert door verschillende natuurgebieden en is ontworpen om te lijken op de route die het edelhert zou nemen. De trajecten zijn onderhouden en gecontroleerd op blokkades of kleine wijzigingen, en kunnen worden gevolgd via de SNP Reis App.
Deze soort routes is een groeiend fenomeen in Nederland en aantrekkelijk voor zowel lokale als nationale toeristen. Ze bieden een manier om het landschap te ontdekken, zich fysiek uit te dagen en een diepere verbinding met de natuur te maken. De routes worden vaak georganiseerd in samenwerking met lokale natuurgebieden en worden ook ondersteund door organisaties zoals Staatsbosbeheer.
Het impact van wandelen op het landschap
Wandelen heeft een directe impact op het landschap en de natuur. Het is een duurzame vorm van mobiliteit die weinig impact heeft op het milieu, maar wel een grote invloed heeft op de druk op bepaalde routes. Staatsbosbeheer meldt dat hun wandelpaden vele tientallen miljoenen keren per jaar worden gebruikt, wat betekent dat er een constante behoefte is aan onderhoud en beheer. Bovendien is er een groei in het aantal wandelaars, wat leidt tot meer druk op bepaalde populairere routes en natuurgebieden.
Om dit te beheren, worden er regelmatig evaluaties gedaan en worden er maatregelen genomen om de druk te spreiden. Zo worden er alternatieve routes aangeboden of worden er beperkingen ingevoerd op drukke routes. Het doel is om zowel de natuur als de ervaring van de wandelaar te beschermen.
De toekomst van wandelen in Nederland
De toekomst van wandelen in Nederland lijkt veelbelovend. Het is duidelijk dat wandelen een vaste waarde is geworden in het dagelijks leven van veel Nederlanders. Het is een activiteit die gezond is, toegankelijk is en een sterke verbinding met de natuur biedt. Bovendien is er een toenemende voorkeur voor wandelen als vorm van beweging, gezondheid en toerisme.
In de toekomst wordt verwacht dat wandelen nog meer deel uitmaakt van het landschap en het maatschappelijke leven. Dit kan gebeuren door het uitbreiden van wandelnetwerken, het verbeteren van de infrastructuur en het stimuleren van wandelen in het dagelijks leven. Onderzoeken en initiatieven zoals ‘Walking Being’ en ‘Weeting: Have a walking meeting’ tonen aan dat het mogelijk is om wandelen een centrale plek te geven in het leven van mensen.
Conclusie
Wandelen in Nederland heeft in coronatijd een sterke groei doorgemaakt. Het aantal wandelaars is toegenomen, de motivaties zijn divers en de impact op gezondheid, natuurbeleving en toerisme is significant. Wandelen is gebleken te zijn een essentiële activiteit die zowel gezond is als toegankelijk en aangenaam. Het heeft een sterke verbinding met de natuur en biedt een manier om mentaal en fysiek los te komen van de druk van het moderne leven.
In de toekomst is er veel potentie voor het verdere groeien van wandelen in Nederland. Door het uitbreiden van wandelnetwerken, het stimuleren van wandelen in het dagelijks leven en het verbeteren van de infrastructuur, kan wandelen nog meer worden verankerd in het landschap en de maatschappij. Het is een activiteit die zowel gezond is voor mensen als voor het milieu, en die een waardevolle bijdrage levert aan toerisme en duurzame mobiliteit.