Mooiste Wandelroutes in Nederland die Gemakkelijk te Bereiken zijn met het Openbaar Vervoer
juli 23, 2025
Wandelen is in Nederland niet alleen een populaire vorm van sport en ontspanning, maar ook een geweldige manier om de natuur, cultuur en geschiedenis van het land te ontdekken. In de afgelopen jaren is er een speciaal systeem ontwikkeld dat wandelaars in staat stelt om zelf hun route uit te stippelen, zonder al te veel aandacht voor GPS of ingewikkelde routebeschrijvingen. Dit systeem heet het wandelknooppuntensysteem. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op wat dit systeem inhoudt, hoe het werkt, waar je het kunt vinden en hoe je er het beste gebruik van kunt maken.
Wat zijn wandelknooppunten?
Een wandelknooppunt is een genummerde kruising of splitsing in een regionaal wandelroutenetwerk. Deze knooppunten zijn verbonden door recreatieve verbindingsroutes die vaak gebruikt maken van autoluwe wegen en wandelpaden. De routes zijn in beide richtingen bewegwijzerd, waardoor het mogelijk is om zelf te bepalen welke route je wil lopen.
Wandelknooppunten werken vergelijkbaar met fietsknooppunten, maar zijn gericht op voetgangers. Het systeem is ontworpen om zowel spontane als vooraf geplande wandelingen mogelijk te maken. De meeste wandelknooppunten zijn gemarkeerd met een pijl of sticker die de richting aangeeft naar het volgende knooppunt. Deze pijlen of stickers worden per regio iets anders uitgevoerd, maar zijn meestal herkenbaar aan hun vierkante vorm en een driehoek die de richting aangeeft.
Hoe werkt het wandelknooppuntensysteem?
Het wandelknooppuntensysteem is ontworpen om wandelingen eenvoudiger en spontaner te maken. In plaats van vooraf een route te plannen of een routebeschrijving te volgen, kun je bij iedere wegverandering gewoon het bordje volgen dat aangeeft in welke richting het volgende knooppunt ligt. Op deze manier hoef je je niet druk te maken over straatnaamplaatjes of navigatieapparaten. Je kunt gewoon genieten van de omgeving, terwijl je automatisch op het juiste pad blijft.
Bij veel wandelknooppunten zijn er ook informatiepanelen geplaatst die uitleg geven over het systeem in de betreffende regio. Deze panelen kunnen ook andere informatie bevatten, zoals historische feiten of toegangsinformatie.
De voordelen van wandelen via knooppunten
Het wandelknooppuntensysteem biedt verschillende voordelen voor zowel ervaren als recreatieve wandelaars:
- Flexibiliteit: Je kunt zelf bepalen waar je begint en eindigt. Dit maakt het systeem ideaal voor wandelingen van wisselende lengtes.
- Gemak: Je hoeft geen route te plannen of GPS-apparatuur mee te nemen. Alleen de knooppuntspijlen volgen is voldoende.
- Toegankelijkheid: Vrijwel alle wandelroutes zijn bereikbaar vanuit openbaar vervoer. Dit maakt het systeem toegankelijk voor iedereen, ongeacht of je met de fiets, auto of trein komt.
- Veiligheid: De routes maken gebruik van autoluwe wegen en wandelpaden, wat betekent dat je veilig kunt wandelen zonder in het verkeer terecht te komen.
- Rust en natuur: Omdat de routes vaak door natuurgebieden lopen, kun je tijdens een wandeling genieten van rustige omgevingen en mooie uitzichten.
Waar vind je wandelknooppunten in Nederland?
Het wandelknooppuntensysteem is in vrijwel alle provincies van Nederland ontwikkeld. Elke regio heeft zijn eigen netwerk, dat meestal een specifieke naam draagt. Voorbeelden zijn:
- Wandelnetwerk Brabant
- Wandelnetwerk Vechtdal (Overijssel)
- Wandelnetwerk Twente
- Wandelnetwerk IJsseldelta (Overijssel)
- Wandelnetwerk Noord-Holland
- Wandelnetwerk Friesland
- Wandelnetwerk Zeeland
- Wandelnetwerk Zuid-Holland
- Wandelnetwerk Arnhem (Gelderland)
- Wandelnetwerk Rijk van Nijmegen (Gelderland)
- Wandelnetwerk Veluwe (Gelderland)
Elk van deze netwerken is uitgebreid en goed aangesloten op het nationale systeem. Als je op zoek bent naar een specifieke route of een bepaalde regio, kun je gebruik maken van een routeplanner die op het systeem is gebaseerd.
Het plannen van een wandelroute via knooppunten
Als je wilt plannen welke knooppunten je wilt volgen, zijn er verschillende tools beschikbaar. De ANWB Eropuit app is een populaire keuze. Deze app bevat een wandelknooppuntenplanner waarmee je gratis routes kunt maken. Daarnaast biedt de app ook vooraf gemaakte wandelroutes, fietsknooppuntenplanners en ideeën voor uitstapjes en weekendreizen.
Daarnaast bestaat er ook een online planner per provincie, waar je je route kunt uitstippelen. Deze planners geven aan hoe lang de route is, welke soorten wegen erin voorkomen (verhard of onverhard) en of er foto’s beschikbaar zijn van de route.
Een alternatief voor zelf plannen is het gebruik van knooppuntentoerisme, ook wel knopenrondjes genoemd. Dit zijn vooraf uitgestippelde wandelingen van 5 tot 10 kilometer. Deze routes zijn gemarkeerd met de markeringen van het wandelnetwerk en zijn beschikbaar via de website wandelzoekpagina.nl en de app WandelZapp. Hierbij is wel een abonnement nodig. Sinds 2020 staan ook alle wandelroutes op RouteYou, een platform dat vooral gericht is op routes in Limburg en Noord-Brabant.
Het gebruik van kleuren in sommige netwerken
In sommige regio’s worden de wandelroutes niet alleen aangeduid met nummers, maar ook met kleuren. Elke kleur staat voor een bepaalde afstand of route. Met kleuren is het mogelijk om verschillende routes te combineren voor een langere wandeling. Bijvoorbeeld: je kunt eerst een blauwe route volgen en daarna op een rode route overstappen. Dit systeem is handig voor wandelaars die willen weten hoe lang een route ongeveer is, of die meerdere routes willen doorlopen zonder telkens te moeten herbeginnen.
Toegang en faciliteiten
Een van de voordelen van het wandelknooppuntensysteem is dat het goed aansluit op bestaande faciliteiten in de regio. Vrijwel alle wandelroutes zijn in de buurt van horecagelegenheden, rustplekken en andere recreatieve voorzieningen. Daarnaast is het systeem goed bereikbaar via het openbaar vervoer, wat het toegankelijk maakt voor zowel lokale inwoners als toeristen.
Wandelen op maat voor sportieve doeleinden
Het wandelknooppuntensysteem is ook populair bij sportieve wandelaars. Het is bijvoorbeeld een handige oefenmethode voor wie wil trainen voor de Nijmeegse Vierdaagse. De routes zijn van wisselende lengte en kunnen afgestemd worden op je trainingsdoel. Daarnaast zijn er ook specifieke themaroutes beschikbaar, zoals:
- Boswachterspaden van Staatsbosbeheer
- Klompenpaden in Gelderland en Utrecht
- NS-wandelroutes, die van treinstation naar treinstation lopen
Deze routes zijn vaak aangestuurd door het wandelknooppuntensysteem, maar hebben ook hun eigen unieke kenmerken.
Nieuwe ontwikkelingen in het systeem
Sinds 2022 bestaan er in heel Nederland Knopenrondjes, wat een vorm is van kortere, vooraf uitgestippelde wandelingen. Deze routes zijn gemarkeerd met de markeringen van het wandelnetwerk en vormen een goede introductie voor mensen die nog niet vertrouwd zijn met het systeem. Tegenwoordig zijn er meer dan 400 van deze knopenrondjes ontwikkeld.
Daarnaast worden de wandelnetwerken in sommige regio’s nog steeds uitgebreid. Zo is het wandelnetwerk op de Veluwe nog volop in ontwikkeling. Momenteel zijn er vooral wandelknooppunten rondom Ermelo, Apeldoorn, Ede en Arnhem. Als je in deze regio wilt wandelen, kun je via de website van Visit Veluwe jouw eigen route uitstippelen.
Tips voor wandelaars
Voor mensen die voor het eerst het wandelknooppuntensysteem willen gebruiken, zijn hier enkele tips:
- Kijk naar de markeringen: Zorg dat je de knooppuntspijlen goed kunt herkennen. Deze worden per regio iets anders uitgevoerd, maar zijn meestal duidelijk zichtbaar.
- Gebruik een routeplanner: Zowel offline (zoals de ANWB Eropuit app) als online planners zijn handig om je route vooraf te bepalen.
- Start bij een knooppunt: Begin altijd bij een genummerd knooppunt, zodat je weet waar je op het netwerk zit.
- Controleer vooraf: Bekijk online of er eventuele afsluitingen of onderhoud zijn op de route die je wil lopen.
- Blijf rustig: Als je je route verkeerd volgt of ergens vastzit, maak je je geen zorgen. Het systeem is ontworpen om je gemakkelijk terug te leiden naar het netwerk.
Conclusie
Het wandelknooppuntensysteem in Nederland biedt een unieke en eenvoudige manier om de natuur en het landschap van het land te ontdekken. Met dit systeem kun je spontaan op pad, je eigen route plannen of gebruikmaken van vooraf gemaakte routes. Het is een systeem dat flexibel, toegankelijk en veilig is, en dat goed aansluit op bestaande faciliteiten en het openbaar vervoer. Zowel voor recreatieve wandelaars als voor sportieve doeleinden is het een waardevolle tool. Of je nu in de stad wilt wandelen of door het landelijke landschap, het wandelknooppuntensysteem biedt tal van mogelijkheden.