Nederland in beweging houden: Uitdagingen, oorzaken en oplossingsgerichte keuzes

Nederland staat momenteel voor een belangrijke keuze. De overheid, maatschappij, en individuen moeten samenwerken om het land in beweging te krijgen – zowel in fysieke zin als in beleidsmatige en structurele betekenis. Het land lijkt momenteel vastgelopen in een complexe mix van passiviteit, complexiteit en onzekerheid. Dit artikel onderzoekt waarom Nederland in beweging blijven zo’n uitdaging is, wat de oorzaken zijn en welke concrete stappen mogelijk zijn om dit te veranderen.

De aandacht voor beweging in Nederland is niet alleen gericht op sport en fysieke gezondheid, maar ook op maatschappelijke mobiliteit, beleidsvoering en toekomstvisies. Tegelijkertijd groeit het aantal demonstraties en maatschappelijke betogingen, wat wijst op een brede wens om verandering. Toch blijft de overgang naar een actievere, doelgerichte maatschappij langzaam.

De huidige toestand van bewegingsarmheid in Nederland

Volgens lector bewegingsonderwijs Remo Mombarg van de Hanzehogeschool in Groningen is Nederland momenteel getroffen door wat hij een mondiale gezondheidscrisis noemt: een tweede pandemie. Minder dan de helft van de Nederlandse volwassenen beweegt voldoende. Het gevolg is dat men ziek wordt vanwege gebrek aan beweging, wat leidt tot verminderde werknemersproductiviteit en extra druk op de zorgsector. Deze situatie kan leiden tot een maatschappij-ontwrichtend mechanisme, waarbij zowel individuen als de samenleving in een negatieve spiraal belanden.

De oorzaak van deze bewegingsarmheid ligt volgens Mombarg in de manier waarop de maatschappij is opgebouwd. Nederland beschikt over een uitstekend digitaal netwerk. Veel mensen werken vanuit huis, kunnen boodschappen online bestellen en ontvangen deze voor de deur. Sociale contacten worden vaak via digitale media onderhouden, waardoor fysieke ontmoetingen en beweging minder belangrijk worden. Het gevolg is dat mensen steeds minder actief worden, niet omdat ze het niet willen, maar omdat het niet makkelijk is om dit in de praktijk te brengen in een maatschappij die is ingericht voor luiheid en ongezond eten.

Gezondheid en jongeren

Het probleem van bewegingsarmheid beïnvloedt ook jonge generaties. Mombarg en andere deskundigen stellen dat al voorstadia van ernstige ziektes zoals diabetes type 2, verhoogde bloeddruk en vetleveraandoeningen bij kinderen onder de 12 jaar worden gezien. De toekomstige gezondheid van deze generatie is zorgwekkend. Gelukkig zijn er ook positieve signalen: kleine stappen zoals scholen met statafels, lopen naar school of sportactiviteiten die minder competitief en meer gezellig zijn, kunnen dit proces omkeren.

Nederland als demonstratieland

Nederland is momenteel ook actief betrokken bij demonstraties. Socioloog Jacquelien van Stekelenburg merkt op dat Nederland een demonstratieland is, met een aantal protesten dat vergelijkbaar is met de jaren zestig. De afgelopen tijd zijn er grote acties geweest van onder andere boeren, leerkrachten en zorgpersoneel. De bereidheid van Nederlanders om de straat op te gaan is echter relatief klein in vergelijking met landen in Zuid-Europa. Slechts 5 tot 10 procent van de bevolking betreedt jaarlijks de straat om zich te uiten, terwijl dit percentage in landen als Frankrijk en Spanje aanzienlijk hoger is.

Volgens Van Stekelenburg is de bereidheid om te demonstreren in Nederland lager, onder meer vanwege een sterke overtuiging dat burgers niet machteloos zijn. In Zuid-Europa is de afstand tot de politiek groter, wat leidt tot meer frustratie en meer protesten. Toch is Nederland momenteel in een golfbeweging van betogingen, waarbij burgers hun zorgen uiten over klimaat, economie, onderwijs, zorg en infrastructuur.

Overheidsproblemen en beleidsondergang

De Algemene Rekenkamer heeft de afgelopen tijd kritisch gekeken naar de prestaties van het kabinet. Volgens hun rapport zijn er te weinig resultaten behaald en worden beloften niet genoeg waargemaakt. President Pieter Duisenberg benadrukt dat Nederland op deze manier niet op koers komt. Hij vergelijkt de situatie met de VOC-schip Batavia, dat in 1629 op de klippen liep omdat de kapitein niet luisterde naar waarschuwingen. Dit beeld benadrukt het belang van waakzaamheid en aanpassingsvermogen in beleidsvoering.

Het probleem is dat Nederland niet in beweging is. Veel burgers, maatschappelijke organisaties en ondernemers willen dat de overheid leiding geeft om het land weer in beweging te krijgen. Toch blijft de overheid vaak passief en reageert ze traag op maatschappelijke veranderingen. Dit leidt tot onvrede en het vertrouwen in de toekomst is gedaald. Zoals Hajo van de Denktank2040 zegt, is er een knoop in de maag van veel Nederlanders: 70% van de mensen vreest dat de volgende generaties het slechter zullen krijgen dan zij zelf.

Visies op Nederland in beweging

Om Nederland in beweging te krijgen zijn ingrijpende veranderingen nodig. Denktank2040, onder andere met auteurs zoals Barbara Baarsma, Bernard ter Haar en Boudewijn Wijnands, stelt dat er een toekomstvisie nodig is met concrete beleidsprioriteiten. De overheid moet vanuit een breedgedragen visie regisseren en een maatschappelijk mandaat uitstralen. Momenteel lijkt Nederland stil te staan in tijden van crisissen en uitdagingen, terwijl er structurele veranderingen nodig zijn om aan de toekomst te voldoen.

De Denktank2040 benadrukt dat het niet genoeg is om alleen beleid te vereenvoudigen of administratieve stekkerproblemen op te lossen. Nederland moet ook in staat zijn tot grote systeemwijzigingen, zoals investeren in duurzame infrastructuur, onderwijs en zorg. Dit vergt een sterke overheid die de rol van transitieregisseur kan vervullen.

Leonard Geluk en Kees Kraaijeveld benadrukken in hun opiniestuk in NRC dat Nederland weer ademruimte moet krijgen. Ambtenaren en professionals moeten losgemaakt worden van het bureaucratische juk, zodat burgers en ondernemers vooruit kunnen. De Grote Vereenvoudiging lijkt een droom, maar is haalbaar met overtuigend politiek leiderschap.

De rol van individuen en samenleving

De verantwoordelijkheid voor beweging ligt niet alleen bij de overheid, maar ook bij individuen en de samenleving. Volgens Mombarg is het individu verantwoordelijk voor zijn eigen beweging. Toch is het moeilijk om in een maatschappij met veel luiheid en ongezond eten een actieve levensstijl te kiezen. Het vraagt om een omgeving die beweging stimuleert en faciliteert.

Een oplossing ligt bij het aanpassen van omgevingen en het creëren van een cultuur die beweging en gezondheid waardeert. Dit kan door scholen te betrekken, werknemers te motiveren om te lopen of fietsen naar werk, en stedelijke ruimtes te ontwerpen die beweging stimuleren. Ook digitale platforms kunnen gebruikt worden om gezondheidsgerichte activiteiten te organiseren en te ondersteunen.

De uitdaging van complexiteit en regeldruk

Een van de grootste barrières voor beweging in Nederland is de complexiteit van het beleid en de regeldruk. De overheid is vaak te ingewikkeld, en burgers voelen zich daardoor vaak verward of machteloos. Dit leidt tot passiviteit en wensliefde, maar niet tot actie.

Volgens de Denktank2040 is er behoefte aan een compacte en begrijpelijke overheid. Er moet minder beleid en regels zijn, maar deze moeten wel doordacht en doeltreffend zijn. Dit vergt politiek leiderschap en een duidelijke visie. Het huidige beleid lijkt vaak gericht op het oplossen van tijdelijke problemen, in plaats van het opbouwen van een langdurige, duurzame toekomst.

Nederland in beweging: Samenvatting van aanbevelingen

Om Nederland in beweging te krijgen, zijn er verschillende stappen mogelijk:

  1. Beleidsvereenvoudiging en transparantie: De overheid moet minder bureaucratisch worden en duidelijkere richtlijnen en doelen stellen.
  2. Toekomstvisies en beleidsprioriteiten: Er moet een breedgedragen visie op de toekomst worden ontwikkeld, met concrete acties.
  3. Gezondheidsbevorderende omgevingen: Beweging moet worden gestimuleerd op alle niveaus, van scholen tot stadsontwikkeling.
  4. Mobiliteit en mobilisatie: De bereidheid om de straat op te gaan moet worden ondersteund en gezien als een normaal onderdeel van democratie.
  5. Investeren in infrastructuur en onderwijs: Duurzame infrastructuur, onderwijs en zorg zijn essentieel voor een bewegende maatschappij.
  6. Democratische rechtsstaat versterken: De samenwerking tussen overheid, maatschappij en burgers moet worden versterkt om vertrouwen en participatie te bevorderen.

Conclusie

Nederland staat op een kruispunt. Het land moet in beweging komen – zowel fysiek als beleidsmatig. De huidige situatie is gevoelig en complex, maar er zijn ook veel positieve signalen. Door te investeren in gezondheid, vereenvoudiging van beleid, toekomstvisies en burgerparticipatie, kan Nederland zich ontwikkelen naar een land dat in beweging is en die beweging kan behouden.

De uitdaging is groot, maar de kans op een positieve verandering is reëel. Nederland is een land van inzicht, innovatie en samenwerking. Als deze krachten worden aangestuurd en georganiseerd, kan het land zich ontwikkelen naar een toekomst waarin burgers, ondernemers en maatschappij in beweging zijn en daarmee ook het land.

Bronnen

  1. Een van de dag: Nederland is kampioen zitten
  2. Hoe we Nederland in beweging krijgen
  3. Nederland demonstratieland: waarom we nu zo vaak de straat op gaan
  4. Nederland in beweging – september 2023

Related Posts