Wandelen in Nederland: Inspiratie voor Natuur, Cultuur en Ruzie
juli 22, 2025
Voetbal is in Nederland meer dan een sport – het is een culturele en sociale activiteit die zich op straat, in de tribunes en in de stadsgezondheid manifesteert. Over de hele landkaart zijn er duizenden voetbalclubs die de gemeenschappen verbinden en de jeugd betrekken. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de verdeling van voetbalclubs over de Nederlandse steden, op basis van betrouwbare bronnen. De aandacht gaat uit naar zowel de grootste steden als de regionale voetbalgemeenschappen, inclusief trends in fusies, competitieverdeling en het geografische aspect van de voetballandschap.
Voetbal in Nederland: een overzicht
Volgens de KNVB worden er jaarlijks ongeveer 750.000 officiële wedstrijden gespeeld door 3.000 unieke voetbalverenigingen in Nederland (bron 1). Dit betekent dat voetbal een centrale rol speelt in het sportieve en sociale leven van het land. In totaal zijn er ongeveer 1,2 miljoen voetballers die actief zijn in de landelijke voetballandschap (bron 1). Vooral in de grote steden is de voetbalcultuur sterk verankerd, waarbij voetbalclubs centraal staan in de gemeenschap.
Bijvoorbeeld in Amsterdam, de grootste stad van Nederland, zijn er 80 voetbalclubs, gevolgd door Rotterdam (69 clubs), Den Haag (61 clubs) en Utrecht (33 clubs) (bron 1). Deze cijfers tonen duidelijk aan dat de voetbalcultuur vooral sterk is in de steden van de Randstad. In tegenstelling tot deze steden, worden in vele andere steden zoals Leiden en Alphen aan den Rijn geen voetbalcompetities gespeeld op het betaalde niveau (bron 3).
Verdeling van voetbalclubs per stad
De verdeling van voetbalclubs over de steden in Nederland is sterk geografisch bepaald. In de volgende subparagrafen worden de voornaamste steden in kaart gebracht in termen van het aantal clubs, met verwijzingen naar betrouwbare bronnen.
Amsterdam: het voetbalcentrum van Nederland
Amsterdam is niet alleen de grootste stad van Nederland, maar ook het stad met het hoogste aantal voetbalclubs. In totaal zijn er 80 clubs die binnen de stadsgrenzen spelen (bron 1). Hoewel het aantal clubs fors is, is het aantal clubs die op het betaalde niveau actief zijn, beperkt. De stad is echter een centrale plek voor amateur- en jeugdvoetbal, waarbij voetbalclubs een belangrijke rol spelen in de lokale gemeenschap.
Rotterdam: de tweede voetbalstad
Rotterdam, de tweede stad in termen van aantal inwoners, telt 69 voetbalclubs (bron 1). In de regio Rotterdam zijn er ook diverse clubs die op de voetbalkaart van Nederland een prominente plaats innemen. CVV Zwervers, bijvoorbeeld, staat op de 193e plaats in de ranglijst van de grootste voetbalclubs van Nederland, en op de 23e plaats in de regio Rotterdam (bron 6). In totaal zijn er binnen de Rotterdamse regio clubs met 60 of meer senioren- en jeugdteams.
Den Haag: een stedelijke voetbalgemeenschap
In Den Haag zijn er 61 voetbalclubs (bron 1). Hoewel de stad niet op het betaalde niveau actief is, is voetbal een belangrijk deel van de lokale sportcultuur. Den Haag is vooral bekend om de regionale voetbalrivaliteiten en de gemeenschapsvoetbalclubs die een centrale rol spelen in de wijk. De stad is een voorbeeld van hoe voetbal in de stedelijke gemeenschap bijdraagt aan sociale cohesie en jeugdbetrekking.
Utrecht: een voetbalstad op rij
Utrecht telt 33 voetbalclubs (bron 1). Het aantal clubs is minder dan in de grote steden van de Randstad, maar Utrecht speelt wel een belangrijke rol in de voetballandschap. De stad heeft een sterke amateurvoetbalcultuur en een aantal clubs die op het landelijke niveau bekend staan. Utrecht is ook een voetbalstad die sterk betrokken is bij de jeugdacademies en voetbalopleidingen.
Andere steden en regionale voetbalactiviteiten
Naast de grote steden zijn er ook tal van steden en regio's die actief zijn in het voetbal. In de tabel hieronder zijn enkele voorbeelden van steden in Nederland met hun aantallen clubs:
| Stad | Aantal voetbalclubs |
|---|---|
| Amsterdam | 80 |
| Rotterdam | 69 |
| Den Haag | 61 |
| Utrecht | 33 |
| Nieuwerkerk | 102 |
| TOGB | 93 |
| Barendrecht | 92 |
| FC ’s Gravenzande | 89 |
| Smitshoek | 87 |
| Den Hoorn | 84 |
| VOC | 80 |
| Oranje Wit | 79 |
| ASWH | 78 |
| Poortugaal | 78 |
Bron: Vierde Helft (2024)
Deze tabel toont aan dat voetbal niet alleen sterk is in de grote steden, maar ook in kleinere gemeenten. In de regio Rotterdam bijvoorbeeld zijn er clubs die meer dan 80 teams hebben, wat duidelijk maakt dat voetbal een breed verschijnsel is in Nederland.
Trends in voetbal: fusies en competitieverdeling
De voetballandschap in Nederland ondergaat momenteel enkele belangrijke veranderingen. Eén van de duidelijkste trends is de toename van fusies tussen clubs. In de laatste tijd zijn er bijvoorbeeld zes fusieclubs en zogenaamde SSA’s (samenwerkende seniorenafdelingen) ontstaan, waaronder De Middenpeel, OWZ’24, PEC’20, Sporting Adrichem, SVEB-Sporting ST en FC Zuidwolde (bron 4). Deze fusies hebben geleid tot een vermindering in het aantal clubs die actief zijn in standaardcompetities.
Daarnaast is het aantal clubs dat twee teams heeft (op zaterdag en zondag) gestaakt gedaald, van 65 naar 44. Dit betekent dat steeds meer clubs kiezen voor een beheersbare aanpak, waarbij vooral één seniorencompetitie wordt gespeeld (bron 4).
De rol van voetbal in de Nederlandse regio's
Voetbal speelt ook een belangrijke rol in de regionale identiteit van Nederland. In iedere regio zijn er clubs die sterk verankerd zijn in de lokale cultuur. Zo is er bijvoorbeeld in de regio Drenthe 148 clubs en in Friesland 206 clubs (bron 2). Deze clubs zijn vaak een centraal punt in de gemeenschap en draagen bij aan de sociale cohesie.
De voetbalrivaliteiten tussen steden zijn ook een interessant fenomeen. De bekendste van deze rivaliteiten is die tussen Ajax en Feyenoord, die symbolisch staat voor de rivaliteit tussen Amsterdam en Rotterdam (bron 7). Deze rivaliteit heeft een lange geschiedenis, die dateert uit de 17de eeuw, en is gevoed door de economische en culturele verschillen tussen de twee steden. Ajax is vaak gezien als de kosmopolitische club uit Amsterdam, terwijl Feyenoord de volksclub uit Rotterdam wordt genoemd.
Betaald voetbal in Nederland
Deelname aan het betaald voetbal in Nederland is beperkt tot een aantal clubs. De meeste clubs spelen in de amateurcompetities van de KNVB. De lijst van betaald voetbalclubs in Nederland bevat clubs zoals ADO Den Haag, Ajax, Feyenoord en PSV Eindhoven (bron 5). Deze clubs zijn actief in de Eredivisie en de Eerste Divisie, en spelen tegen elkaar in de belangrijkste competities van het land.
Het aantal clubs dat op het betaalde niveau actief is, is echter beperkt. In vele steden wordt er geen betaald voetbal gespeeld. Deze clubs richten zich vooral op het amateur- en jeugdniveau. In steden zoals Leiden en Alphen aan den Rijn is er bijvoorbeeld geen betaald voetbal aanwezig (bron 3).
Conclusie
Voetbal is in Nederland meer dan een sport – het is een culturele activiteit die zich op straat, in de tribunes en in de stadsgezondheid manifesteert. De verdeling van voetbalclubs over de steden toont aan dat voetbal vooral sterk is in de steden van de Randstad, met Amsterdam als voetbalcentrum. In de regio's zijn er ook tal van clubs die een belangrijke rol spelen in de lokale sportcultuur.
Trends zoals fusies en competitieverdeling tonen aan dat de voetballandschap in Nederland verandert. Bovendien speelt voetbal een belangrijke rol in de regionale identiteit van Nederland, waarbij clubs centrale punten zijn in de gemeenschap. Het aantal clubs dat op het betaalde niveau actief is, is echter beperkt, terwijl voetbal in de amateur- en jeugdcompetities een centrale rol speelt in de Nederlandse sportcultuur.