Wandelen in Deurne: Ontdek de Historische En Natuurlijke Schoonheid van Het Dorp
juli 22, 2025
Sinds de invoering van de Video Assistant Referee (VAR) in Nederland is de voetbalwereld voorgoed veranderd. De VAR, een technologische innovatie die scheidsrechters in staat stelt om cruciale beslissingen in het voetbal te herzien via videobeelden, is niet meer weg te denken uit de professionele voetbalcompetities. Deze technologie, die eerst in 2016 werd ingezet in Nederland, heeft het voetbal eerlijker, transparanter en beter gemaakt. Het KNVB, de Nederlandse voetbalbond, is wereldwijd een voortreffer op het gebied van videoarbitrage. Door de jaren heen heeft het land niet alleen pionierstatus op dit terrein behouden, maar ook innovatieve oplossingen bedacht, zoals het Replay Center in Hilversum. In dit artikel wordt de rol, de werking en de impact van de VAR in het Nederlandse voetbal besproken, met nadruk op de technologische ontwikkelingen, het functioneren in de wedstrijden en de reacties van betrokken partijen.
De VAR in Nederland: van testfase naar routine
De Video Assistant Referee is in Nederland sinds 2016 actief bij officiële wedstrijden. De eerste wedstrijd waarin de VAR werd ingezet, was de KNVB Beker-wedstrijd tussen Ajax en Willem II in september 2016. Hiermee was Nederland het eerste land ter wereld dat de VAR gebruikte in een officiële wedstrijd. De invoering gebeurde na jaren van onderzoek en pilotprojecten, zoals het KNVB-initiatief 'Arbitrage 2.0', waarin de mogelijkheden van videoarbitrage werden onderzocht.
Sindsdien is de VAR een vast onderdeel van het Nederlandse voetbal geworden. In het seizoen 2018/2019 werd de VAR al bij 324 wedstrijden ingezet in het betaald voetbal. Het systeem ondersteunt de scheidsrechters bij vier soorten wedstrijdsituaties: doelpunten, strafschoppen, rode kaarten en buitenspel. Het doel van de VAR is om fouten te voorkomen en het voetbal eerlijker te maken.
De technologie achter de VAR
De VAR-technologie maakt gebruik van geavanceerde videobeelden, die worden vastgelegd door meerdere camera’s in en rondom het stadion. In Nederland worden 12 hoofdcamera’s op het stadiondak gebruikt, aangevuld met extra VAR-camera’s die cruciale momenten vanuit verschillende hoeken vastleggen. Deze beelden worden via een high-speed verbinding doorgestuurd naar het Replay Center, een centrale plek waar de videoscheidsrechter (VAR) zich bevindt. Hier kan de VAR de beelden bekijken en eventueel de scheidsrechter op het veld adviseren.
Het Replay Center is gevestigd in Hilversum en is ontworpen in samenwerking met Ericsson, een wereldleider in telecom- en broadcasttechnologie. Dit centrum maakt het mogelijk dat één videoscheidsrechter tegelijk meerdere wedstrijden kan ondersteunen, iets wat eerder niet mogelijk was. Het concept is grotendeels geïnspireerd op het Amerikaanse basketbaltoernooi NBA, waar vergelijkbare technologie al jaren in gebruik is.
De rol van de VAR in de wedstrijd
De VAR is geen beslissingengever, maar fungeert als ondersteuning voor de scheidsrechter op het veld. Als er een mogelijke fout is gemaakt in een van de vier geautoriseerde situaties, informeert de VAR de scheidsrechter en wordt een 'on-field review' uitgevoerd. Hierbij bekijkt de scheidsrechter opnieuw de beelden en treft hij opnieuw een beslissing. De VAR kan niet direct ingrijpen in het spel, maar zorgt ervoor dat de scheidsrechter beter geïnformeerd is bij het nemen van belangrijke beslissingen.
Het KNVB heeft een duidelijk protocol ontwikkeld voor de werking van de VAR, wat zorgt voor consistente toepassing van de technologie. Dit protocol werd mede ontwikkeld door het KNVB in samenwerking met FIFA, de internationale voetbalbond. In 2016 werd Nederland zelfs gekozen voor de eerste live-test van de VAR in een officiële internationale wedstrijd: de vriendschappelijke interland tussen Italië en Frankrijk.
De VAR in de KNVB Beker
Een belangrijk moment in de evolutie van de VAR in Nederland was de implementatie van het systeem in de KNVB Beker. Tijdens de halve finales van de KNVB Beker in 2018 was de VAR vanuit het Replay Center in Hilversum actief bij de wedstrijden. Dit betekende een aanzet tot een nieuwe manier van werken: de VAR was niet langer op een bus bij het stadion, maar had een centrale plek in een modern faciliteit. Hierdoor kon de VAR meerdere wedstrijden tegelijkertijd begeleiden en had hij directe toegang tot alle camerabeelden.
De KNVB ziet deze ontwikkeling als een grensverleggende stap in de videoarbitrage. Operationeel directeur Gijs de Jong stelde dat het gebruik van de VAR vanuit een centrale plek een vooruitstrevende visie benut, namelijk het voetbal eerlijker te maken. In de toekomst wil de KNVB de VAR in nog meer wedstrijden inzetten, met name bij competities met een grote publieksaanwezigheid.
De impact van de VAR op het voetbal in Nederland
De invoering van de VAR heeft het Nederlandse voetbal aanzienlijk veranderd. Zowel voor de spelers, scheidsrechters als het publiek zijn er duidelijke voordelen. Het voetbal wordt eerlijker, aangezien fouten worden herzien en slechte beslissingen voorkomen. Ook de spelers profiteren van de VAR, aangezien ze weten dat de regels nauwkeuriger worden toegepast. Voor het publiek betekent de VAR dat de wedstrijden transparanter verlopen en dat belangrijke momenten niet door menselijke fouten worden beïnvloed.
De Duitse voetbalexpert Lukas Brud, secretaris van IFAB (het orgaan dat wereldwijd de voetbalregels bepaalt), heeft het Nederlandse VAR-systeem als een model opgemerkt. Zijn visie is dat voetbalwedstrijden op professioneel niveau niet meer zonder VAR kunnen spelen, gezien de hoeveelheid camera’s, kijkers en belangen die betrokken zijn. Ook heeft de VAR al bewezen succesvol te zijn: in de Duitse Bundesliga werden in de eerste seizoenshelft veertig verkeerde beslissingen voorkomen. Hoewel het systeem niet perfect is, wordt het wereldwijd als een positieve ontwikkeling gezien.
Kritiek en uitdagingen
Hoewel de VAR veel positieve effecten heeft, is het niet zonder kritiek. Aan het eind van 2019 ontkwamen scheidsrechters en videoassistenten in de Eredivisie niet aan kritiek van de media. De VAR kan niet in alle situaties ingrijpen, en er zijn momenten geweest waarop de VAR niet actief was, terwijl een beslissing had moeten worden herzien. Deze momenten worden vaak breed uitgelicht, waardoor het succes van de VAR soms in het niet verdwijnt.
Bovendien is de VAR geen oplossing voor alle problemen in het voetbal. Het systeem kan geen menselijke fouten volledig elimineren, en het is een technologie die moet worden gebruikt in combinatie met menselijke beslissingen. Er zijn ook vragen over het tempo van wedstrijden: als de VAR te vaak ingrijpt, kan het de stroom van het spel onderbreken en de sfeer verstoren.
De toekomst van de VAR in Nederland
De KNVB ziet de VAR als een essentieel onderdeel van de toekomst van het voetbal. De bond wil de videoarbitrage in de komende jaren verder ontwikkelen en uitbreiden naar meer competities. Binnen het Replay Center in Hilversum zijn plannen in ontwikkeling om de technologie nog efficiënter te maken. De samenwerking met technologische partners zoals Ericsson speelt hierin een belangrijke rol.
Daarnaast wil de KNVB blijven pionier zijn op het gebied van videoarbitrage. Het KNVB is internationaal betrokken bij de verdere ontwikkeling van het VAR-systeem en werkt samen met FIFA en IFAB om het systeem wereldwijd te verbeteren. In dit opzicht is Nederland niet alleen technologisch op weg, maar ook een belangrijke speler in de internationale voetbalwereld.
Conclusie
De Video Assistant Referee is een revolutie in de voetbalwereld en is in Nederland sinds 2016 een onmisbaar onderdeel van de professionele wedstrijden geworden. Het systeem ondersteunt de scheidsrechters bij het nemen van beslissingen en zorgt voor eerlijker en transparantere wedstrijden. De KNVB is wereldwijd een pionier op dit terrein en heeft innovatieve oplossingen zoals het Replay Center in Hilversum ontwikkeld. De VAR is geen perfecte oplossing, maar heeft al bewezen dat het het voetbal beter maakt. In de toekomst ziet de KNVB verder uitbreiding van het systeem en blijft Nederland een voorbeeld op het gebied van videoarbitrage.