Wandelen in Deurne: Ontdek de Historische En Natuurlijke Schoonheid van Het Dorp
juli 22, 2025
De luchtkwaliteit in Nederland is wereldwijd slecht genoemd, met name in het zuiden van het land. Uit recent onderzoek van journalistisch platform Pointer blijkt dat meerdere steden de luchtkwaliteitnormen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) flink overschrijden. De meest vervuilde regio is de westkant van Rotterdam, met name de gemeenten Schiedam en Vlaardingen. Daar is de luchtvervuiling 2,15 keer zo hoog als de WHO-advieswaarden toestaan. De gevolgen hiervan zijn niet alleen milieutechnisch, maar vooral ook gezondheidsgericht: Nederlanders sterven gemiddeld tien maanden vroeger als gevolg van luchtvervuiling, meldt de GGD.
In dit artikel bespreken we de meest vervuilde steden in Nederland, de oorzaken van de slechte luchtkwaliteit, de gezondheidsgevolgen en de maatregelen die worden genomen om dit probleem aan te pakken.
De meest vervuilde steden in Nederland
Pointer heeft, met behulp van data van het RIVM, de luchtkwaliteit van buurten in Nederland vergeleken met de advieswaarden van de WHO. De vervuilingsscore is een combinatie van concentraties stikstofdioxide (NO2) en fijnstof (PM2.5). De tien meest vervuilde gemeenten zijn:
| Rang | Gemeente | Provincie | Vervuilingsscore |
|---|---|---|---|
| 1 | Schiedam | Zuid-Holland | 2,15 |
| 2 | Rijswijk | Zuid-Holland | 2,08 |
| 3 | Ridderkerk | Zuid-Holland | 2,04 |
| 4 | Delft | Zuid-Holland | 2,03 |
| 5 | Utrecht | Utrecht | 2,01 |
| 6 | Papendrecht | Zuid-Holland | 2,01 |
| 7 | Vlaardingen | Zuid-Holland | 2,01 |
| 8 | Rotterdam | Zuid-Holland | 2,00 |
| 9 | Barendrecht | Zuid-Holland | 1,99 |
| 10 | Hendrik-Ido-Ambacht | Zuid-Holland | 1,98 |
Deze lijst bevat vooral gemeenten uit de Randstad, met name Zuid-Holland. Slechts één gemeente komt uit een andere provincie: Utrecht. De oorzaken van de slechte luchtkwaliteit in deze steden zijn meestal gelinkt aan zware industrie, drukke wegen, scheepvaart en houtkachels.
Schiedam: de meest vervuilde gemeente
Schiedam scoort het slechtst met een vervuilingsscore van 2,15. De gemeente ligt in de zuidelijke rand van Rotterdam, in de buurt van zware industrie, zoals scheepvaart, chemische bedrijven, een vliegveld en meerdere snelwegen. Ook houtkachels in de woonwijken dragen bij aan de luchtvervuiling. Bewoners, zoals Noëlle Jansen, hebben al te maken gehad met ernstige gezondheidsklachten als gevolg van de slechte luchtkwaliteit.
Andere Randstadgemeenten
Ook andere Randstadgemeenten zoals Rijswijk en Ridderkerk scoren slecht. In Rijswijk is de luchtkwaliteit 2,08 keer zo vies als toegestaan door de WHO, terwijl Ridderkerk op 2,04 scoort. In Delft, Utrecht en Rotterdam is de luchtvervuiling ook aanzienlijk hoger dan de advieswaarden. Amsterdam scoort eveneens slecht, vooral in de binnenstad, terwijl Den Haag en haar ringgemeenten ook genoeg kampen met hoge concentraties vervuilende stoffen.
Buiten de Randstad
Niet alleen steden in de Randstad hebben problemen met luchtvervuiling. Ook in de regio IJmuiden en Velsen, in de buurt van Tata Steel, is de luchtkwaliteit slecht. Deze regio scoort respectievelijk 1,99 en 1,98, wat nog steeds boven de WHO-normen ligt.
Oorzaken van luchtvervuiling in Nederland
De oorzaken van de slechte luchtkwaliteit in Nederland zijn meervoudig. De belangrijkste bronnen van luchtvervuiling zijn:
- Zware industrie en scheepvaart: In de regio Rotterdam en Vlaardingen is de luchtvervuiling sterk beïnvloed door zware industrie en scheepvaart.
- Druk verkeer: Snelwegen en drukke wegen zijn een belangrijke bron van stikstofdioxide en fijnstof.
- Houtkachels: In bevolkte woonwijken worden houtkachels vaak gebruikt, wat bijdraagt aan de fijnstofconcentratie.
- Landbouwuitstoot: In sommige regio’s kan uitstoot van landbouwbedrijven ook een rol spelen in de luchtvervuiling.
Gezondheidsgevolgen van luchtvervuiling
De gezondheidsrisico’s van luchtvervuiling zijn aanzienlijk. Volgens de GGD sterven Nederlanders gemiddeld tien maanden vroeger als gevolg van luchtvervuiling. De kans op hart- en vaatziekten, astma, beroertes en longkanker is aanzienlijk groter voor mensen die langdurig blootgesteld zijn aan hoge concentraties fijnstof en stikstofdioxide.
- Kinderen en ouderen zijn kwetsbaarder: Deze groepen lopen een groter risico op gezondheidsklachten als gevolg van luchtvervuiling.
- Mensenrechten: Nederland loopt het risico om door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens veroordeeld te worden voor het schenden van mensenrechten als de luchtkwaliteit niet snel genoeg verbetert. Leven in schone lucht is een mensenrecht.
Maatregelen tegen luchtvervuiling
In 2030 moeten alle EU-lidstaten voldoen aan strengere luchtkwaliteitsnormen. Veel gemeenten in Nederland zijn al begonnen met maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren.
- Milieuzones: In sommige steden zijn milieuzones ingesteld waar alleen schone voertuigen toegang krijgen.
- Schonere bussen: Veel gemeenten werken aan de elektrificatie van hun buspark.
- Walstroom voor schepen: In de regio Rotterdam zijn maatregelen genomen om schepen aan walstroom te verplichten.
- Beperking houtkachels: In woonwijken met slechte luchtkwaliteit worden soms maatregelen genomen om houtkachels te beperken.
De uitdagingen zijn groot, zeker in dichtbevolkte, economisch drukke gebieden. De verbetering van de luchtkwaliteit is een complexe opgave die vereist dat zowel individuen als overheden actie ondernemen.
Waar lucht nog schoon is
In tegenstelling tot de steden met slechte luchtkwaliteit zijn er ook regio’s in Nederland waar de lucht vrij schoon is. De Waddeneilanden, het uiterste noorden van Friesland en Groningen, en de polders aan de zee zijn voorbeelden van regio’s met een betere luchtkwaliteit.
Conclusie
De luchtkwaliteit in Nederland is wereldwijd slecht genoemd, met name in de grote steden en Randstadgemeenten. De meest vervuilde gemeente is Schiedam, gevolgd door Rijswijk en Ridderkerk. De oorzaken van luchtvervuiling zijn meervoudig, waaronder zware industrie, druk verkeer, houtkachels en landbouwuitstoot. De gezondheidsrisico’s zijn aanzienlijk, met name voor kinderen en ouderen. Nederland staat op het punt om voor mensenrechtenverantwoordelijkheid te kunnen worden aangerekend als de situatie niet snel verbetert.
Maatregelen zijn genomen en worden genomen, zoals milieuzones en walstroom voor schepen. De uitdaging blijft echter groot, en het is noodzakelijk dat zowel individuen als overheden verder actie ondernemen om de luchtkwaliteit in Nederland te verbeteren.