Wandelen in Deurne: Ontdek de Historische En Natuurlijke Schoonheid van Het Dorp
juli 22, 2025
De luchtkwaliteit in Nederland is momenteel een urgente maatschappelijke kwestie, met name in de grotere steden. In het bijzonder worden hoge concentraties aan fijnstof en stikstofdioxide gemeten, die aanzienlijk boven de aanbevolen waarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) liggen. Deze situatie heeft zorgwekkende gevolgen voor de gezondheid van de inwoners, met name voor kinderen en ouderen, die extra kwetsbaar zijn voor de schadelijke effecten van luchtvervuiling.
Recente onderzoeken hebben laten zien dat gemeenten zoals Schiedam, Rijswijk, Ridderkerk, Delft en Rotterdam onderaan staan op de ranglijst van luchtkwaliteit in Nederland. Deze steden vallen op door een combinatie van zware industriële activiteiten, intensief verkeer, dichte bevolking en andere bronnen van luchtvervuiling. In dit artikel worden de meest vervulde steden in Nederland besproken, met inzicht in de oorzaken, de gevolgen en mogelijke oplossingen.
De meest vervulde steden in Nederland
Uit een uitgebreid onderzoek van het journalistieke platform Pointer (KRO-NCRV) is gebleken dat de luchtkwaliteit in verschillende steden en gemeenten in Nederland fors slechter is dan de WHO-advieswaarden. Deze metingen zijn gedaan op basis van de concentraties stikstofdioxide (NO2) en fijnstof (PM2,5 en PM10), die de meest schadelijke stoffen zijn voor de ademhaling. De vervuilingsscore die Pointer gebruikt, combineert deze concentraties en vergelijkt ze met de WHO-normen.
De tien gemeenten met de meest vervulde lucht in Nederland zijn, volgens deze metingen:
| # | Gemeente | Vervuilingsscore |
|---|---|---|
| 1 | Schiedam | 2,15 |
| 2 | Rijswijk | 2,08 |
| 3 | Ridderkerk | 2,04 |
| 4 | Delft | 2,03 |
| 5 | Utrecht | 2,01 |
| 6 | Papendrecht | 2,01 |
| 7 | Vlaardingen | 2,01 |
| 8 | Rotterdam | 2,00 |
| 9 | Barendrecht | 1,99 |
| 10 | Hendrik-Ido-Ambacht | 1,98 |
Schiedam is de gemeente die het duidelijkst onderaan staat. De concentratie aan stikstofdioxide en fijnstof in deze gemeente ligt 2,15 keer hoger dan de WHO-normen. Deze situatie wordt verder verergerd door de aanwezigheid van zware industriële activiteiten, intensief verkeer en houtkachels in woonwijken. Inwoners van Schiedam lopen dus een aanzienlijk hoger risico op gezondheidsproblemen.
Oorzaken van luchtvervuiling in Nederlandse steden
De oorzaken van luchtvervuiling in Nederland zijn meervoudig en variëren per regio. Echter, er zijn enkele algemene factoren die bijdragen aan de hoge concentraties van fijnstof en stikstofdioxide in steden:
Verkeer: Verkeer is een dominante bron van luchtvervuiling, met name in dichtbevolkte steden. Weg-, rail- en scheepvaartverkeer zijn verantwoordelijk voor ongeveer 29% van de uitstoot van fijnstof PM10 en ongeveer 35% van fijnstof PM2,5. Ook is verkeer verantwoordelijk voor circa 70% van de uitstoot van stikstofdioxide. In steden zoals Rotterdam en Amsterdam is het verkeer een belangrijk probleem in het centrum.
Industrie: In de Randstad, met name in gemeenten zoals Schiedam en Delft, zijn zware industriële activiteiten een belangrijke bron van luchtvervuiling. De scheepvaart, chemische industrie en vliegvelden in de omgeving zorgen voor een constante stroom vervuilende stoffen.
Landbouw: De landbouw levert ook bijdrage aan fijnstofuitstoot, met name in regio’s waar intensieve landbouw praktisch is. Deze uitstoot is vooral aan te treffen in regio’s in het midden en zuiden van Nederland.
Houtkachels: In dichtbevolkte woonwijken worden houtkachels gebruikt voor verwarming. Dit leidt tot een toename van fijnstof in de lucht, met name in de wintermaanden.
Snelwegen en vliegvelden: In de omgeving van snelwegen en vliegvelden zijn hoge concentraties fijnstof en stikstofdioxide gemeten. Deze locaties zijn vaak gelegen in stedelijke gebieden, wat de luchtvervuiling verder verergerd.
De combinatie van deze factoren leidt tot een situatie waarin de luchtkwaliteit in veel steden niet langer als gezond kan worden aangemerkt. In sommige gevallen overschrijdt de vervuilingsscore de WHO-normen zelfs met een factor van twee of meer.
Gezondheidsgevolgen van luchtvervuiling
De gevolgen van luchtvervuiling zijn zorgwekkend, vooral voor mensen die langdurig in steden met slechte luchtkwaliteit wonen. De WHO heeft duidelijk gemaakt dat hoge concentraties van fijnstof en stikstofdioxide schadelijk zijn voor de ademhaling en de algemene gezondheid. Uit onderzoek blijkt dat luchtvervuiling verantwoordelijk is voor een toename van ziektes zoals astma, hart- en vaatziekten, beroertes en longkanker.
De GGD heeft berekend dat Nederlanders gemiddeld tien maanden eerder sterven als gevolg van luchtvervuiling. Kinderen en ouderen zijn vooral kwetsbaar, omdat hun lichaam minder goed kan omgaan met vervuilende stoffen. Een op de zes beroertes zou volgens de GGD niet zijn geweest als de luchtkwaliteit beter was.
In Schiedam zijn er al signalen van gezondheidsklachten bij jongeren. Een meisje die in Rozenburg woont, vertelt in een documentaire dat ze ernstige longklachten heeft als gevolg van de slechte luchtkwaliteit in de regio. Dit toont aan dat de problemen niet alleen theoretisch zijn, maar ook concrete gevolgen hebben voor de inwoners van deze steden.
De rol van de overheid en maatregelen tegen luchtvervuiling
De overheid en gemeenten in Nederland zijn zich bewust van het probleem van luchtvervuiling. In de afgelopen jaren zijn er meerdere initiatieven genomen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Deze maatregelen omvatten onder andere:
Verkeersbeperkingen: In sommige steden zijn er verkeersbeperkingen ingevoerd om de uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide te verminderen. Denk aan de inrichting van fiets- en voetgangerszones, het invoeren van emissienormen voor voertuigen en het aanmoedigen van elektrische voertuigen.
Industriële regulering: Industriële activiteiten worden steeds meer gereguleerd om de uitstoot van vervuilende stoffen te beperken. In de regio Rotterdam zijn er bijvoorbeeld maatregelen genomen om de uitstoot van zware industrie te verminderen.
Informatiecampagnes: Informatiecampagnes worden gebruikt om inwoners te informeren over de gevolgen van luchtvervuiling en hoe zij hun eigen gezondheid kunnen beschermen. Dit omvat het aanbevelen van het vermijden van luchtvervuilende activiteiten in slechte luchtdagen en het gebruik van hulpmiddelen zoals luchtkwaliteitsmeters.
Stadsgroen: Het aanleggen van meer groen in stedelijke gebieden helpt om de luchtkwaliteit te verbeteren. Groen oppervlakken absorberen fijnstof en produceren zuurstof, wat positief is voor de luchtkwaliteit.
Echter, hoewel deze maatregelen een positieve invloed kunnen hebben, is de uitdaging groot. De dichtbevolkte steden in Nederland hebben een complexe mix van verkeer, industrie en woonwijken, waardoor het moeilijk is om de luchtkwaliteit snel en efficiënt te verbeteren. Samenwerking tussen gemeenten en landelijke overheden is essentieel om een langdurige oplossing te vinden.
Conclusie
De luchtkwaliteit in Nederland is momenteel een urgente kwestie, met name in de grotere steden. De concentraties van fijnstof en stikstofdioxide in gemeenten zoals Schiedam, Rijswijk, Ridderkerk en Rotterdam liggen vaak boven de aanbevolen waarden van de WHO. Deze situatie heeft zorgwekkende gevolgen voor de gezondheid van inwoners, met name voor kinderen en ouderen.
Oorzaken van luchtvervuiling zijn verkeer, industrie, landbouw en houtkachels. In sommige steden, zoals Schiedam, zijn er meerdere bronnen van vervuiling die samenleiden tot een extreem slechte luchtkwaliteit. De gevolgen voor de gezondheid zijn duidelijk, en er zijn al signalen van gezondheidsklachten bij jongeren in deze regio’s.
De overheid en gemeenten in Nederland zijn zich bewust van het probleem en nemen maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Deze maatregelen omvatten verkeersbeperkingen, industriële regulering, informatiecampagnes en het aanleggen van meer groen in stedelijke gebieden. Echter, de uitdaging is groot, en het vereist samenwerking tussen gemeenten en landelijke overheden om een langdurige oplossing te vinden.