Wandelen in Domburg: Verken de Mooiste Routes en Natuurgebieden van Zeeland
juli 22, 2025
Het bezit en gebruik van auto’s in Nederland vertonen duidelijke regionale verschillen. In de stedelijke centra is autobezit relatief laag, terwijl het op het platteland aanzienlijk hoger is. Deze trend wordt beïnvloed door factoren zoals de bereikbaarheid van voorzieningen, de beschikbaarheid van openbaar vervoer, de kosten van het bezit van een auto en de sociaal-culturele voorkeuren van bewoners. In dit artikel wordt ingegaan op de huidige situatie van autobezit in Nederland, met een focus op de verschillen tussen stedelijke en landelijke gebieden.
Stedelijk versus plattelandsautobezit
Het KiM (Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid) heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar het autobezit in Nederland en concludeert dat er een duidelijk contrast is tussen stedelijke en landelijke regio’s. In de centra van grote steden ligt het gemiddelde autobezit op 0,6 auto per huishouden. Dit lage percentage wordt onder andere veroorzaakt door het ontmoedigende karakter van het stadsleven voor het eigen voertuig. Steden bieden namelijk een dichte voorzieningsstructuur, goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer en vaak beperkte parkeermogelijkheden. Daarnaast zijn er regelmatig maatregelen zoals parkeerregulering, verkeersbeperkingen en milieuzones die het gebruik van een auto minder aantrekkelijk maken.
In tegenstelling hiermee is het autobezit op het platteland gemiddeld twee keer zo hoog. In landelijke regio’s is het vaak noodzakelijk om met de auto te reizen, omdat de afstanden groter zijn en het openbaar vervoer minder effectief is. Bovendien zijn sociale activiteiten en bezoeken aan familie of vrienden vaak niet met het OV te bereiken. Hierdoor ontstaat er een grotere afhankelijkheid van het eigen voertuig.
De stadsrand: een transitiegebied
Niet alleen de steden en het platteland verschillen qua autobezit, ook de stadsranden tonen een interessante dynamiek. Hier woont ongeveer 75% van de Nederlandse bevolking, en in deze gebieden stijgt het autobezit vrij abrupt. Volgens KiM is dat te verklaren doordat de bereikbaarheid van werk, voorzieningen en het openbaar vervoer in deze regio’s geleidelijk afneemt. Toch wijzen de gegevens erop dat mensen in deze gebieden minder auto’s bezitten en gebruiken wanneer de omgeving het ontmoedigt, in plaats van dat het simpelweg om noodzaak gaat.
In dorpen die dicht bij steden liggen, is het autobezit vaak relatief hoog, zelfs wanneer de bereikbaarheid met het OV beter is dan verwacht. Dit suggereert dat factoren zoals het aanbod van sociale en recreatieve activiteiten, de behoefte aan flexibiliteit en het ontbreken van een goed OV-verbinding een rol spelen in het autogebruik.
De rol van mobiliteitsbeleid en infrastructuur
De trend van stijgend autobezit op het platteland en dalend autobezit in stedelijke gebieden wordt ook beïnvloed door het mobiliteitsbeleid en de infrastructuur. In steden zijn er steeds meer initiatieven om het autogebruik te verminderen. Voorbeelden zijn parkeerbeperkingen, verkeersbeheermaatregelen en investeringen in het openbaar vervoer. Door deze maatregelen wordt het leven in steden steeds minder afhankelijk van het eigen voertuig.
In landelijke gebieden daarentegen is er minder druk op het autogebruik te verminderen. Veel gemeenten zien zelfs een toename van het aantal personenauto’s per huishouden. Deze groei wordt onder andere veroorzaakt door het verdwijnen van voorzieningen zoals ziekenhuizen, supermarkten en bibliotheken, wat de afstanden groter maakt en het gebruik van het OV minder aantrekkelijk.
De kosten van autobezit per stad
Het bezit van een auto in Nederland is een relatief dure aangelegenheid. Volgens onderzoek van autoverhuurder Sixt kost autorijden in Nederland gemiddeld 9.275 euro per jaar. De kosten variëren echter sterk per stad, afhankelijk van factoren zoals parkeerkosten, onderhoud, brandstof en wegenbelasting. Utrecht en Amsterdam zijn de duurste steden voor autobezit, met respectievelijk 10.019 euro en 10.002 euro per jaar in kosten.
De kosten in Utrecht zijn voornamelijk het gevolg van hoge afschrijvings- en onderhoudskosten, terwijl Amsterdam bekend staat om de hoogste parkeervergunningen. De volgende tabel geeft een overzicht van de kosten van autobezit in enkele van de grootste steden:
| Gemeente | Parkeervergunning | Parkeerkosten | Afschrijving en onderhoud | Totaal |
|---|---|---|---|---|
| Utrecht | 615,48 | 780 | 8.624 | 10.019 |
| Amsterdam | 631,20 | 780 | 8.591 | 10.002 |
| Groningen | 369,66 | 468 | 8.690 | 9.528 |
| Den Haag | 93,80 | 702 | 8.690 | 9.486 |
| Rotterdam | 106,80 | 617,76 | 8.690 | 9.415 |
| Breda | Gratis | 0 | 8.863 | 8.863 |
In Breda is autobezit relatief goedkoper, vooral vanwege de gratis parkeervergunningen. Ook Heerlen is een relatief voordelige locatie voor autobezitters.
Toekomstige trends en maatregelen
De trend van dalend autobezit in steden en stijgend autobezit op het platteland is niet onveranderlijk. De overheid en gemeenten werken aan maatregelen om de afhankelijkheid van het eigen voertuig te verminderen, vooral in stedelijke gebieden. Het project Werk Slim Reis Slim, bijvoorbeeld, richt zich op het stimuleren van fietsen, openbaar vervoer en thuiswerken in de regio Fryslân. Het doel is om het woon-werkverkeer duurzaam en efficiënter te maken, en zo de druk op de infrastructuur en de CO2-uitstoot te verminderen.
Op het platteland kan het ook gaan om het autogebruik te verminderen, maar dit vraagt andere benaderingen. In deze regio’s is het vaak nodig om de bereikbaarheid van voorzieningen te verbeteren en het openbaar vervoer te optimaliseren. Bovendien is het belangrijk om alternatieven voor de auto te bieden, zoals carpoolen, fietsen en elektrische voertuigen.
Conclusie
Het verschil in autobezit tussen steden en landelijke gebieden in Nederland is duidelijk zichtbaar. In stedelijke centra is het bezit van een auto relatief laag, terwijl het op het platteland en in de stadsranden aanzienlijk hoger is. Deze verschillen worden beïnvloed door factoren zoals de bereikbaarheid van voorzieningen, de beschikbaarheid van het openbaar vervoer en de kosten van autobezit. In steden worden maatregelen genomen om het autogebruik te verminderen, terwijl op het platteland de afhankelijkheid van het eigen voertuig blijft toenemen.
De kosten van autobezit verschillen sterk per stad, met Utrecht en Amsterdam als de duurste opties. Deze kosten omvatten onder andere parkeerkosten, onderhoud, brandstof en wegenbelasting. In steden waar het parkeren duur is, kan het bezit van een auto snel een luxe worden in plaats van een noodzaak. In tegenstelling hiermee is autobezit in steden zoals Breda relatief goedkoper.
De toekomstige ontwikkelingen in het autobezit zullen sterk beïnvloed worden door het mobiliteitsbeleid en de investeringen in duurzame transportopties. Het is belangrijk om zowel in stedelijke als landelijke gebieden alternatieven voor de auto aan te bieden, zodat het verkeer minder druk wordt en de CO2-uitstoot wordt verlaagd.