Veiligheid in het openbaar vervoer in Nederland: Actuele maatregelen en initiatieven

Inleiding

In het openbaar vervoer in Nederland is de veiligheid zowel voor reizigers als voor medewerkers een belangrijk thema. De Rijksoverheid en diverse betrokken partijen, zoals vervoerders en lokale overheden, werken samen om een veilig reisomgeving te garanderen. De afgelopen jaren zijn verschillende initiatieven gelanceerd om de veiligheid te verbeteren, zoals de OV-veiligheidsscan en de inzet van slimme maatregelen. In dit artikel worden de actuele maatregelen, uitdagingen en initiatieven die betrekking hebben op de veiligheid in het openbaar vervoer in Nederland, besproken.

De OV-veiligheidsscan

De OV-veiligheidsscan is een landelijke methode om een integraal beeld te krijgen van de veiligheid in het openbaar vervoer. Deze scan is ontwikkeld in samenwerking met vertegenwoordigers van stads- en streekvervoerders, Nederlandse Spoorwegen, decentrale overheden en andere betrokken partijen. Het doel van de scan is om aan te tonen hoe veilig het openbaar vervoer in een bepaalde regio is, zowel voor reizigers als voor medewerkers.

Het instrument maakt gebruik van diverse databronnen, zoals reizigersmonitoren, OV-klantenbarometers en gegevens over veiligheid in de openbare ruimte. Hierdoor ontstaat een integraal beeld van de veiligheid in het openbaar vervoer. De integrale koppeling van deze data is een belangrijke stap in het verbeteren van de veiligheid. Deze koppeling maakt het mogelijk om patronen te herkennen en te bepalen waar extra maatregelen nodig zijn.

De OV-veiligheidsscan is ontwikkeld in de afgelopen twee jaar en wordt nu toegepast in verschillende steden en regio’s. Het is een aanvulling op de data die op lokaal niveau wordt verzameld. Door het combineren van deze data, kan een beter beeld worden getekend van de veiligheid in het openbaar vervoer.

Slimme maatregelen en technologieën

In de regering-Verdonk, zoals uitgelegd in het regeerprogramma, wordt benadrukt dat slimme maatregelen een belangrijke rol kunnen spelen bij het verbeteren van de veiligheid in het openbaar vervoer. Deze maatregelen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit snellere afhandeling van wegverstoringen en het verminderen van drukte in het vervoer. Daarnaast worden maatregelen geëxploreerd die kunnen leiden tot een ommekeer in de trend van toenemende verkeerslachtoffers.

Een concrete voorbeeld van slimme technologie is de inzet van bodycams bij servicepersonnel van NS. Deze pilotprojecten zijn bedoeld om incidenten beter te kunnen documenteren en om medewerkers beter te beschermen tegen agressie. Ook wordt er gewerkt aan het delen van gegevens van overlastgevers en notoire zwartrijders met de OV-sector. Dit kan leiden tot een efficiëntere handhaving en minder overlast in het openbaar vervoer.

Daarnaast worden er ook maatregelen genomen om het openbaar vervoer toegankelijk en veilig te maken voor mensen met een beperking. Het kabinet streeft ernaar dat het openbaar vervoer toekomstbestendig, betrouwbaar en toegankelijk is, ook voor mensen in een rolstoel of met een visuele beperking. Dit betekent dat investeringen worden gedaan in het spoor en in het instandhouden van de huidige infrastructuur.

Veilig werken in het openbaar vervoer

Het openbaar vervoer in Nederland is een essentieel onderdeel van de maatschappij. Het netwerk bestaat uit spoor-, tram-, metro-, veer- en busdiensten en wordt dagelijks door ongeveer 1 miljoen mensen gebruikt. Voor medewerkers in het openbaar vervoer is het belangrijk dat ze zich veilig voelen op hun werkplek. Agressieincidenten kunnen voorkomen, maar het is essentieel dat er een goed agressiebeleid is in de organisatie en dat medewerkers trainingen volgen op het gebied van agressiebeleid en de-escalatie.

Hoewel er trainingen zijn, kan het toch voorkomen dat medewerkers hulp in moeten schakelen. Voor deze situaties is er bijvoorbeeld een betrouwbare alarmknop beschikbaar. Deze knop is Kiwa gecertificeerd en biedt 24/7 persoonlijke ondersteuning. De exacte locatiebepaling, zowel binnen als buiten, is een belangrijk voordeel van deze veiligheidsoplossing. Door het gebruik van deze technologieën wordt het werken in het openbaar vervoer veiliger en betrouwbaarder.

Nationale doelen en beleidsmaatregelen

De Rijksoverheid heeft duidelijke doelen opgesteld voor de veiligheid in het openbaar vervoer. Het belangrijkste beleidsdoel is om het veiligheidsgevoel van reizigers te verbeteren en het aantal incidenten te verminderen. Dit is onder andere gebaseerd op gegevens uit de OV-klantenbarometer en reizigersmonitoren. Deze data worden gebruikt om de effectiviteit van maatregelen te meten en om eventuele verbeteringen te identificeren.

Een ander belangrijk doel is om het openbaar vervoer in landelijk gebied te verbeteren. Het kabinet wil dat belangrijke busverbindingen tussen dorpskernen blijven bestaan en dat het openbaar vervoer in heel Nederland betrouwbaar en betaalbaar is. Daartoe wordt gewerkt aan slimme combinaties van openbaar vervoer op afroep, zoals de regiotaxi, en doelgroepvervoer. In het najaar van 2024 zijn er plannen om in gesprek te gaan met decentrale overheden over effectieve maatregelen voor beter openbaar vervoer in landelijk gebied.

Daarnaast is er ook aandacht voor het instandhouden en eventuele uitbreiding van het spoor. Het kabinet streeft ernaar om het spoor betrouwbaar, veilig en toekomstbestendig te houden. Dit is belangrijk voor zowel het binnenlandse als het internationale spoorvervoer. In 2026 is er een plan om een besluit te nemen over de principes van marktordening op het spoor na 2033, wanneer de concessie voor het hoofdrailnet afloopt.

Veiligheid in het openbaar vervoer: De rol van de Rijksoverheid

De Rijksoverheid speelt een centrale rol in het verbeteren van de veiligheid in het openbaar vervoer. Het Rijk werkt samen met provincies, metropoolregio’s, vervoerders, Prorail, politie en vakbonden om een veilige omgeving te creëren voor reizigers en medewerkers. Daarnaast stelt het Rijk ook eisen aan veiligheid van materieel en infrastructuur. Deze eisen zijn onder andere bedoeld om risico’s op technische defecten en andere incidenten te verminderen.

Een van de belangrijkste uitdagingen die het Rijk tegenkomt, is het creëren van een veilige omgeving in het openbaar vervoer voor alle reizigers. Dit omvat niet alleen fysieke veiligheid, maar ook het veiligheidsgevoel van reizigers. Het veiligheidsgevoel is een belangrijke factor bij het gebruik van het openbaar vervoer. Als reizigers zich niet veilig voelen, kan dit leiden tot minder gebruik van het openbaar vervoer en daarmee minder duurzame mobiliteit.

Daarom is het belangrijk dat maatregelen zijn gericht op het verbeteren van het veiligheidsgevoel, zoals betere verlichting op stations, meer politie in het openbaar vervoer en betere bewaking. Ook wordt er aandacht besteed aan het verbeteren van het gedrag van reizigers. Door het aanpakken van overlast en het delen van gegevens over overlastgevers en notoire zwartrijders, kan het gedrag van reizigers verbeterd worden.

Veiligheidsgevoel en incidenten

In de jaren van 2004 tot 2021 is er een reeks van studies en monitoren uitgevoerd om het veiligheidsgevoel en het aantal incidenten in het openbaar vervoer te bepalen. Deze studies zijn uitgevoerd door het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) en andere onderzoeksinstellingen. De resultaten van deze studies zijn onder andere gebruikt om beleidsmaatregelen te ontwikkelen en om verbeteringen in het openbaar vervoer aan te sturen.

Een van de belangrijkste bevindingen van deze studies is dat het veiligheidsgevoel van reizigers is verbeterd in de afgelopen jaren. Dit is een positief signaal, maar het betekent niet dat er geen verbeteringen meer nodig zijn. Er zijn nog steeds regio’s waar het veiligheidsgevoel lager is dan gewenst. Daarom zijn er initiatieven gelanceerd om deze regio’s te ondersteunen en om het veiligheidsgevoel verder te verbeteren.

Het aantal incidenten in het openbaar vervoer is in de afgelopen jaren gedaald, maar er zijn nog steeds incidenten die voorkomen. Deze incidenten kunnen variëren van kleinere overlastincidenten tot ernstige incidenten zoals agressie en diefstal. Het is belangrijk dat er maatregelen zijn om deze incidenten te voorkomen en om de betrokkenen te beschermen.

Toekomstplannen en uitdagingen

Hoewel er al veel maatregelen zijn genomen om de veiligheid in het openbaar vervoer te verbeteren, zijn er nog steeds uitdagingen die aandacht verdienen. Een van deze uitdagingen is het creëren van een veilige omgeving in het openbaar vervoer voor alle reizigers, ongeacht hun achtergrond of beperking. Dit vereist samenwerking tussen verschillende partijen, zoals vervoerders, overheden en politie.

Een andere uitdaging is het verbeteren van het openbaar vervoer in landelijk gebied. Het kabinet wil dat het openbaar vervoer in landelijk gebied betrouwbaar en betaalbaar is. Dit is belangrijk voor de bereikbaarheid van voorzieningen zoals werk, zorg en onderwijs. Daarom zijn er plannen om in het najaar van 2024 in gesprek te gaan met decentrale overheden over effectieve maatregelen voor beter openbaar vervoer in landelijk gebied.

Daarnaast zijn er ook plannen voor grensoverschrijdend spoorvervoer. Het kabinet streeft ernaar om in 2026 een besluit te nemen over de principes van marktordening op het spoor na 2033. Dit betekent dat er aandacht is voor de toekomstige ontwikkeling van het spoor en dat er maatregelen worden genomen om het spoor te beschermen tegen dreigingen zoals georganiseerde criminaliteit en cyberaanvallen.

Conclusie

De veiligheid in het openbaar vervoer in Nederland is een belangrijk thema dat aandacht verdient. De Rijksoverheid, vervoerders en andere betrokken partijen werken samen om een veilige omgeving te creëren voor reizigers en medewerkers. De OV-veiligheidsscan en slimme maatregelen zijn slechts een paar van de initiatieven die zijn gelanceerd om de veiligheid te verbeteren. Ook is er aandacht voor het verbeteren van het veiligheidsgevoel van reizigers en het verminderen van incidenten in het openbaar vervoer.

Hoewel er al veel maatregelen zijn genomen, zijn er nog steeds uitdagingen die aandacht verdienen. Het creëren van een veilige omgeving voor alle reizigers, het verbeteren van het openbaar vervoer in landelijk gebied en het beschermen van het spoor tegen dreigingen zijn belangrijke onderwerpen voor de toekomst. Door samenwerking en innovatieve maatregelen kan het openbaar vervoer in Nederland veiliger en betrouwbaarder worden.

Bronnen

  1. OV-veiligheidsscan: Almere, Rotterdam en Den Haag scoren laag
  2. Regeerprogramma: Infrastructuur, openbaar vervoer en luchtvaart
  3. Openbaar vervoer: Veilig werken voor medewerkers
  4. Veiligheid openbaar vervoer
  5. Klanttevredenheid en sociale veiligheid in het openbaar vervoer

Related Posts