Ontdek Lauwersoog: natuur, kust en culturele schatten in het hart van de Waddenzee
augustus 2, 2025
Het vakantiegedrag van inwoners van grote steden in Nederland is in de afgelopen jaren veranderd. In het licht van recente onderzoeken en cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), blijkt dat de vakantieparticipatie van Nederlanders - inclusief stadsbewoners - in 2025 toeneemt. Dit artikel bekijkt de trends, keuzes en uitdagingen rondom vakantiegeld, vakantiedestinaties en het veranderende gedrag van stadsbewoners bij het plannen van hun verlof.
Toenemende vakantieparticipatie
Volgens de Vakantie Sentiment Monitor van het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (NBTC), genieten in 2025 88 procent van de Nederlanders van minstens één vakantie. Dit is een toename ten opzichte van het voorgaande jaar. Dit betekent dat de vakantieparticipatie, ook onder inwoners van grote steden, op een steeds hoger niveau is beland. Deelname aan vakanties wordt vaak gemeten in termen van deelnamegraad, wat aangeeft hoeveel procent van de bevolking ten minste één keer op vakantie gaat. In dit geval is dat percentage hoger dan ooit tevoren.
De CBS-statistieken tonen aan dat inwoners van 15 jaar of ouder, inclusief stadsbewoners, het onderwerp van de vakantieanalyses zijn. Dit betekent dat de cijfers ook specifiek aandacht besteden aan de trends binnen stedelijke gebieden, waar de bevolkingsdichtheid en het vakantiegedrag anders kunnen zijn dan in de periferie.
Bewuste vakantiekeuzes en veranderend gedrag
Een van de duidelijkste trends die uit de data opvallen, is het bewuste gedrag van vakantiegangers. Veel stadsbewoners kiezen bewust voor minder overvolle bestemmingen of plannen hun vakanties in alternatieve tijdstippen, bijvoorbeeld buiten de schoolvakantieperiodes. Dit gedrag is gedeeltelijk het gevolg van negatieve media-aandacht over overtoerisme in landen zoals Spanje, Venetië en Barcelona.
Hoewel deze bestemmingen nog steeds populair zijn, is er een duidelijke trend om alternatieve regio’s te kiezen. Nederlanders, inclusief stedelingen, zijn bereid om langer te reizen of tijden te verschuiven om zo ver mogelijk te vermijden om in overvolle omgevingen te reizen.
Toenemend budget, maar ook uitdagingen
Een op de drie Nederlandse vakantiegangers beschikt in 2025 over een groter budget dan in 2024. Dit is een positieve ontwikkeling die in het voordeel werkt van toeristen uit stedelijke gebieden, die vaak sneller toegang hebben tot inkomensbronnen en financiële middelen. Toch blijft stijgende inflatie en stijgende prijzen een uitdaging. Meer dan 40 procent van de ondervraagden heeft aangegeven hun vakantiegedrag daardoor te moeten aanpassen.
Deze aanpassingen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit het kiezen voor goedkope accommodaties of het afzien van meerdere vakanties per jaar. Dit betekent dat, hoewel het budget per persoon in stijgende lijn is, het totale aantal vakanties mogelijk niet evenredig groeit.
Binnenlandse vakanties en bungalowvakanties
De data wijzen ook op een groeiende populariteit van binnenlandse vakanties. In 2025 blijft Nederland als vakantieland in het vooruitzicht van veel stadsbewoners. In combinatie met het toenemende gebruik van bungalows als vakantieaccommodatie, zien we een duidelijke verandering in het vakantiegedrag. Deze trend is gunstig voor toerisme binnen Nederland, waarbij stadsbewoners hun vakantie steeds vaker in de eigen regio of in de natuur houden.
Deze trend kan ook worden toegeschreven aan wens om minder ver te reizen, vooral in tijden van hoge reis- en verblijfskosten. Daarnaast leidt het bewustzijn rondom duurzaam reizen tot het kiezen van lokaal aanwezige vakantieopties, zoals bungalows in de regio. Dit is ook een gunstig effect voor het toerisme in en rondom grote steden, waar het bungalowtoerisme in de afgelopen jaren sterk is toegenomen.
Vakantieduur en seizoensvariatie
Hoewel de vakantieparticipatie toeneemt, blijft de gemiddelde vakantieduur onveranderd. Nederlanders, ook stadsbewoners, blijven hun vakanties meestal beperken tot korte verblijven, vaak in combinatie met schoolvakanties. Dit betekent dat het vakantiegedrag sterk gerelateerd is aan seizoensgebonden periodes, zoals zomer- en winternoteringen.
De CBS-statistieken tonen aan dat vakanties in het zomerseizoen vaker en langer zijn dan in de winter, terwijl winternoteringen vaak korter en gericht zijn op specifieke activiteiten. Voor stedelingen betekent dit dat ze hun vakantieplannen vaak op maat maken, afhankelijk van het seizoen en de beschikbare tijd.
Vakantie-uitgaven
De vakantie-uitgaven van Nederlanders zijn in 2025 gemiddeld per persoon per vakantie gedaald, terwijl het totale budget per persoon is gestegen. Dit verschijnsel duidt op verandering in het vakantiegedrag: terwijl het totale budget groter is, wordt dit budget verspreid over minder vakanties of wordt gekozen voor goedkope opties. Voor stadsbewoners is dit een logische reactie op de economische druk, waarbij het budget vaak afhankelijk is van inkomsten en levensstijl.
De CBS-cijfers tonen dat het totaalbedrag van vakantie-uitgaven per persoon in 2025 iets is gestegen, terwijl het gemiddelde per vakantiedag licht is gedaald. Dit wijst op het kiezen van goedkope vakantieopties of het kiezen van korte, goedkope verblijven, zoals bungalows of accommodaties in de eigen regio.
Vakantieonderzoek en deelname
Het CBS Vakantieonderzoek (CVO) is een kernbron voor het begrijpen van de vakantieparticipatie van Nederlanders. Dit onderzoek telt het aantal vakanties van inwoners van 15 jaar of ouder, inclusief stadsbewoners. Het CBS gebruikt voor dit onderzoek een willekeurige selectie uit de Basisregistratie Personen (BRP), waarbij adressen en namen van inwoners worden gebruikt om een representatief beeld van het vakantiegedrag te verkrijgen.
De deelnamegraad bij het vakantieonderzoek is belangrijk, omdat het de betrouwbaarheid van de statistieken beïnvloedt. De gegevens van 2021 t/m 2023 zijn definitief, terwijl de cijfers van 2024 voorlopig zijn. De voorlopige cijfers voor 2025 zullen in juni 2026 beschikbaar komen, wat betekent dat het vakantiegedrag in 2025 pas volledig in beeld zal komen in 2026.
Conclusie
Het vakantiegedrag van inwoners van grote steden in Nederland is in 2025 sterk beïnvloed door economische en maatschappelijke ontwikkelingen. De toenemende vakantieparticipatie en het bewuste kiezen voor minder overvolle bestemmingen tonen aan dat stadsbewoners hun vakantieplannen steeds bewuster en flexibel invullen. De trend naar bungalowvakanties en binnenlandse reizen is duidelijk en levert positieve effecten voor het toerisme in Nederland.
Hoewel het budget per persoon groeit, blijven stijgende prijzen en economische onzekerheden een uitdaging. Hierdoor passen veel stedelingen hun vakantiegedrag aan, door bijvoorbeeld kiezen voor goedkope opties of minder vakanties per jaar. Het vakantieonderzoek van het CBS blijft een belangrijke bron voor het begrijpen van deze trends en ontwikkelingen.