Winsum is uitgeroepen tot mooiste dorp van Nederland

In 2020 werd er in Nederland voor het eerst een officiële verkiezing gehouden om te bepalen welk dorp het mooiste is van het hele land. De ANWB, in samenwerking met experts van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, stelde een jury samen die op basis van een breed en representatief aantal criteria een winnaar uitkoos. Na een brede publieksstem van 30.000 Nederlanders, die hun favoriete dorp uit een lijst van 50 mogelijke kandidaten kozen, kwam de uitslag in september van dat jaar. Uiteindelijk won het Groningse dorp Winsum met overtuigende argumenten en een indrukwekkende historische en culturele uitstraling.

In dit artikel wordt de uitslag van de verkiezing besproken, samen met de jurycriteria, de andere genomineerde dorpen en de betekenis van deze erkenning voor Winsum en Nederlandse dorpsidentiteit in het algemeen.

Uitslag van de verkiezing

De uitslag van de verkiezing werd bekendgemaakt in september 2020. Winsum won de titel van mooiste dorp van Nederland vanuit een vijftal genomineerde dorpen: Hollum (Friesland), Elsloo (Limburg), Oisterwijk (Noord-Brabant) en Urk (Flevoland). Deze vijf dorpen werden door de publiek in de finale gebracht, op basis van een open stemmenactie die 30.000 Nederlanders volgden.

De jury, bestaande uit drie vooraanstaande figuren: Wim Daniëls (cabaretier en schrijver), Jaap Evert Abrahamse (architectuurhistoricus) en Marieke Haafkens (ANWB-expert), bezoog elk van de vijf dorpen en beoordeelde ze op meerdere criteria. Deze criteria waren:

• Authenticiteit: Is het dorp een authentieke leefomgeving of meer een museumachtige reconstructie?
• Ruimtelijke samenhang: Heeft het dorp een duidelijke centrale kern en logische opbouw?
• Levendigheid: Is er een levendig dorpsleven met winkels, horeca en culturele activiteiten?
• Monumenten en in het oog springende gebouwen: Bevat het dorp historisch of architectonisch waardevolle gebouwen?
• Streekeigenheid: Past het dorp qua bouwstijl en landschap goed in de omgeving?
• Verhouding bebouwing/groen: Is er een goede balans tussen bebouwde en groene ruimte?

Op basis van deze beoordeling werd Winsum gekozen als de winnaar. De jury benadrukte in hun beoordeling het gemoedelijke centrum, de variatie in bouwstijlen, de aanwezigheid van monumentale gebouwen, de levendigheid van het dorpsleven en het karakteristieke Winsumerdiep dat het dorp een unieke uitstraling geeft.

Winsum: het winnende dorp

Winsum ligt in de gemeente Het Hogeland in de provincie Groningen. Het dorp staat bekend om zijn sfeeltrekkende centrum, rijke historie en levendig dorpsleven. Tijdens de beoordeling benadrukte de jury verschillende aspecten die Winsum van de concurrentie onderscheidden:

• Gemoedelijke sfeer: Winsum heeft een rustige, gemoedelijke sfeer die bijdraagt aan het authentieke karakter van het dorp. De smalle straatjes en het centrum zijn ideaal om in te wandelen.
• Rijke bouwkundige geschiedenis: Het dorp bevat 59 rijksmonumenten en vier gemeentelijke monumenten. Het aanwezige dorpskerk, oude synagoge en verschillende gebouwen uit de 18e tot de 20e eeuw geven Winsum een historisch rijke uitstraling.
• Levendig dorpsleven: Hoewel het een dorp is, heeft Winsum een volwaardig winkelaanbod en actieve horeca. Het dorp beschikt over een levendig centrum waar mensen kunnen genieten van een wandeling, een koffie of een maaltijd.
• Winsumerdiep en haventje: Een van de meest opvallende kenmerken van Winsum is het Winsumerdiep, een waterkanaal dat het dorp doorkruist. Het haventje geeft het dorp een unieke uitstraling en benadrukt de verbinding met het water.
• Dorpsidentiteit: Winsumers zijn trots op hun dorp en organiseren regelmatig activiteiten om dit karakter te behouden en te promoten.

De burgemeester van de gemeente Het Hogeland, Henk Jan Bolding, was zeer tevreden over de uitslag. Hij benadrukte dat de winst volledig terecht was, gezien het karakter en de historische waarde van Winsum.

Andere genomineerde dorpen

Naast Winsum stonden de volgende vier dorpen in de finale:

1. Hollum (Friesland)

Hollum is een dorp in de Friese streek en staat bekend om zijn rustige, authentieke karakter. Het dorp is omgeven door een prachtige natuur en heeft een goed bewaard dorpsbeeld. De jury noemde het dorp vanwege zijn historische woningen en de rust die het uitstraalt.

2. Elsloo (Limburg)

Elsloo, gelegen in de regio Peel, is een dorp met een sterk dorpsgezicht en levendig centrum. Het dorp heeft een aantal rijksmonumenten en een goed bewaard dorpsplan. De jury benadrukte de sfeeltrekkende straatjes en de goede verhouding tussen bebouwing en groen.

3. Oisterwijk (Noord-Brabant)

Oisterwijk is een dorp in de Midden-Brabantse heuvels. Het staat bekend om zijn ruime groene ruimte, historische woningen en het aanwezige dorpshuis. De jury noemde de sfeer van het dorp, de aanwezigheid van monumentale gebouwen en de rustige locatie als belangrijke factoren.

4. Urk (Flevoland)

Urk is een eilanddorp in Flevoland en staat bekend om zijn historische karakter en het aanwezige kanaalnet. Het dorp heeft een levendig centrum en een actieve horeca. De jury benadrukte de sfeer van het dorp en de verhouding tussen bebouwing en water.

De betekenis van de verkiezing

De verkiezing van het mooiste dorp van Nederland is niet alleen een eervolle onderscheiding voor Winsum, maar ook een brede erkenning van de waarde van dorpsidentiteit in het Nederlandse landschap. De verkiezing benadrukte de rol van dorpen in het bewaren van historisch en cultureel erfgoed, evenals het behoud van een uniek dorpsleven.

Volgens Marieke Haafkens, jurylid en route-expert bij de ANWB, is het doel van de verkiezing niet om mensen massaal naar Winsum af te sturen. “Dan verliest het dorp zijn gemoedelijke karakter,” benadrukte ze. Toch wordt geadviseerd om Winsum en de andere genomineerde dorpen te bezoeken als je in de buurt bent. Het ANWB heeft zelfs een boek uitgebracht over de allermooiste dorpen van Nederland, een leuke gids voor toeristen die de rijke historie en culturele rijkdom van Nederland wil ontdekken.

Winsum in de toekomst

Sinds de verkiezing is er een grotere bewustwording van het dorp als toeristische en culturele plek. Winsum heeft sindsdien geprobeerd zijn historische en culturele waarde te behouden, terwijl het tegelijkertijd opbouwt aan toeristische aantrekkingskracht. De stichting Promotie Winsum is actief in het organiseren van evenementen en het behoud van dorpsactiviteiten. Ook is er sprake van plannen om nieuwbouw op het centrum te realiseren, zoals het Boogplein.

Winsum is volgens hen die daar wonen en werken trots op zijn identiteit. Het dorp wil niet alleen een toeristische bestemming worden, maar ook een levendig en warme gemeenschap blijven.

Conclusie

Winsum is in 2020 door de ANWB en een jury van experts uitgeroepen tot het mooiste dorp van Nederland. Met zijn gemoedelijke centrum, rijke historie en levendig dorpsleven, benadrukte het dorp de waarde van authentieke dorpsidentiteit. De verkiezing benadrukte ook de rol van dorpen in het Nederlandse landschap en de belangeloosheid van het behoud van historisch en cultureel erfgoed.

De andere genomineerde dorpen, zoals Hollum, Elsloo, Oisterwijk en Urk, zijn ook bijzonder en verdienen een bezoek. Het ANWB heeft een boek uitgebracht dat toeristen kan inspireren om deze prachtige dorpen te ontdekken.

Winsum is een bewijs dat dorpen in Nederland niet alleen historisch waardevol zijn, maar ook levendig, sfeeltrekkend en toegankelijk voor toeristen. Het is een prachtig voorbeeld van hoe dorpsidentiteit en toerisme samen kunnen groeien zonder de essentie van het dorp te verliezen.

Bronnen

1. MannenNieuws: Mooiste dorpen van Nederland
2. IndeBuurt: Dit Groningse dorp is het allermooiste dorp van Nederland volgens ANWB
3. Internetbode: Wordt Nisse verkozen tot mooiste dorp van Nederland?
4. NOS: Winsum uitgeroepen tot mooiste dorp van Nederland
5. RTL: Winsum, Groningen, verkozen mooiste dorp Nederland ANWB-verkiezing
6. RTV Noord: Kiest de ANWB Winsum als het mooiste dorp van Nederland?