Vaals: De hoogste top en het drie landenpunt in het hart van Nederland
juli 22, 2025
In Nederland, een land dat vaak wordt gepresenteerd als het land van de perfecte grachten, de bloemrijke Keukenhof, de pittoreske Kinderdijk-molens en de charmante stadsgezichten, zijn er ook plekken die zich niet aan het ideale beeld houden. Ze vallen af met hun lelijkheid, hun verval, hun industriële afval of hun verlatenheid. Toch is er een groeiende interesse in deze plekken. De journalist en fotograaf Mark van Wonderen is daar een voorbeeld van. In zijn reisgids Treurtrips, gemaakt met humor, detail en een oog voor de menselijke geschiedenis, nodigt hij Nederlanders uit om deze treurige plekken te ontdeken – niet als doel op zich, maar als deel van een bredere kijk op wat Nederland is.
Deze artikelen wil u inzicht geven in waarom deze plekken aantrekkelijk zijn, hoe ze zich in het landschap van Nederland positioneren en wat ze ons vertellen over de geschiedenis, de maatschappij en de menselijke invloed op de natuur. U leert wat een treurtrip is, waarom deze reisgids een unieke manier is om Nederland te (her)ontdekken, en waarom ook Nederlanders die hun eigen land als toerist willen ervaren, er veel van kunnen leren.
Wat is een treurtrip?
Een treurtrip is niet simpelweg een tocht naar de lelijkste plekken van Nederland. Het is een tocht naar plekken die iets met je doen. Ze kunnen glimlachen oproepen, ontroeren, verwonderen of verbijsteren. Zoals de auteur Mark van Wonderen het omschrijft: “Treurplekken zijn plekken met rafelrandjes. Ze ademen het echte leven.” (bron 3)
In zijn boek Treurtrips zoekt hij de meest aandoenlijke treurige plekken van Nederland op. Deze plekken zijn vaak leegstaande panden, verlaten industrieterreinen, vervalde dorpen of onregelmatige bebouwing. Ze lijken zich te verzetten tegen de orde en regelmaat die anders zo typisch is voor Nederland. Van Wonderen beschrijft deze plekken niet alleen met woorden, maar ook met foto’s en routebeschrijvingen, zodat iedereen deze treurtrips zelf kan maken.
Een treurtrip is dus meer dan een tocht: het is een manier om het land op een andere manier te zien. Het is om de imperfektheid te omarmen, de plekken te herontdekken waar je normaal aan voorbij zou lopen, en om te leren dat ook lelijkheid zijn charme kan hebben.
Waarom zijn treurige plekken aantrekkelijk?
In een land waar alles in bepaalde lijnen gelegd is, waar elke vierkante meter een bestemmingsplan heeft en waar de beheersing van de natuur centraal staat, vallen treurige plekken op. Ze zijn niet netjes, niet perfect, en vaak zijn ze verlaten of verwaarloosd. Maar juist dat maakt ze bijzonder. Volgens Van Wonderen: “Perfectie is nep. Imperfectie is aantrekkelijker. Het leeft, het heeft een rafelrandje.” (bron 2)
Deze plekken vertellen verhalen. Ze zijn vaak het resultaat van falend beleid, van afgevoerde bedrijven, van krimpgebieden of van verlaten industrieterreinen. Ze zijn ook plekken waar mensen gewoon leven – op een manier die niet past in de ideale plannen van de overheid of de woningbouwmaatschappij. Ze tonen een andere kant van Nederland, die ver weg is van de toeristische spots die in de folders staan.
De treurtrips die Van Wonderen maakt, zijn geen tochten vol verdriet. Het zijn tochten vol ontdekkingen. Zo vertelt hij over een Mongoolse ambassade in een rijtje huizen in Horst (Noord-Limburg), waar een prins zegt directe afstammeling te zijn van Dzenghis Khan. Of over een bazaar in Beverwijk, die volgens hem "niet moet worden vergeten" (bron 4). Deze plekken zijn schatgrachtjes die in het gewone landschap liggen, en die ontroeren door hun bijzonderheid.
De treurtrips in de praktijk
Treurtrips is meer dan een reisgids. Het is een uitnodiging om te gaan wandelen, fietsen of scootmobiel te rijden naar plekken die normaal onzichtbaar zijn. Het boek bevat routebeschrijvingen, verhalen en tips, alles opgeschreven met humor en lezenswaardige anekdotes. Het is een manier om Nederland opnieuw te ontdekken – en te ontdekken dat ook lelijkheid haar eigen schoonheid kan hebben.
De plekken waar Van Wonderen naar toegaat, zijn vaak aan de rand van steden of aan de uithoeken van het land. Denk aan Zeeuws-Vlaanderen, Parkstad Limburg, de veenkoloniën in Groningen en Drenthe. Deze gebieden zijn verlaten door bewoners en vergeten door beleid. Ze zijn ook plekken waar de industrie ooit dominant was, maar waar die nu is verdwenen. Zo zijn de mijnen in Zuid-Limburg en de strokartonfabrieken in de veenkoloniën al lang gesloten.
In zijn boek stelt Van Wonderen dat deze plekken niet alleen historische betekenis hebben, maar ook groene kansen. Hij zegt: “Wellicht biedt het kansen om deze plekken met de natuur te verbinden. Zo geef je deze gebieden een nieuwe kans, blaas je er nieuw groen leven in zonder het historische karakter aan te tasten.” (bron 3)
Treurtrips in het licht van de toeristische industrie
De traditionele toeristische industrie in Nederland is vaak gericht op het perfecte beeld van het land. Denk aan de Amsterdamse grachten, de bloemrijke Keukenhof, of de pittoreske dorpen van de Veluwe. Maar juist deze plekken zijn ook de meest bekende, en dus vaak overvol. Treurtrips biedt een alternatieve toeristische aanpak: een toerisme dat zich richt op de imperfektheid, het verval, de verlatenheid – en het daardoor juist authentieke beeld van Nederland.
Van Wonderen benadrukt in zijn reisgids dat deze plekken niet alleen zijn voor liefhebbers van treurnis. Ze zijn ook bedoeld voor mensen die Nederland als toerist willen ervaren – en die gewoon nieuwsgierig zijn naar plekken die niet in de gidsen staan. “Dit is het echte Nederland,” zegt hij. “Plekken die lopen weg te kwijnen.” (bron 1)
Hij benadrukt dat treurtrips geen "lijst met plekken waar je juist niet naartoe moet" zijn. Integendeel: deze plekken verdienen het bezocht te worden. Ze zijn het beeld van Nederland dat we normaal niet zien. Ze tonen de andere kant van het land – en dat is een kant die veel Nederlanders misschien zelf niet kennen.
Treurtrips in de maatschappij
Treurtrips is niet alleen een reisgids. Het is ook een maatschappelijke kritiek. Door deze plekken te tonen, stelt Van Wonderen vragen over het beleid, de beheersing van het landschap en de rol van de overheid in het bepalen van wat “mooi” en “waardevol” is. Zijn boek is een uitdaging aan het idee dat alles in Nederland perfect moet zijn.
In zijn boek zegt hij: “Een leegstaand pand, beton, en het liefst een canta om het beeld compleet te maken. Treurjournalist Mark van Wonderen zoekt de meest treurige plekken van Nederland op. 'Heel Nederland is aangeharkt, iedere vierkante meter heeft een bestemmingsplan. Dat er plekken zijn die zich daar niets van aantrekken, dat moeten we koesteren.'” (bron 1)
Het boek legt ook bloot dat veel treurplekken aan de randen van steden liggen of in krimpgebieden. Deze plekken zijn vaak verlaten door bewoners en vergeten door beleid. Ze tonen een beeld van Nederland dat ver weg is van de plannen van Den Haag, en die juist de werkelijkheid van het land weerspiegelen.
Treurtrips en de toekomst van Nederland
Treurtrips is meer dan een nostalgische blik op het verleden. Het biedt ook kansen voor de toekomst. Door deze plekken te erkennen en te herontdekken, kan Nederland ook groenere kansen creëren. Zoals Van Wonderen zegt: “Wellicht biedt het kansen om deze plekken met de natuur te verbinden.” (bron 3)
Het boek Treurtrips is dus ook een uitnodiging om te denken over hoe Nederland in de toekomst kan groeien – en dat niet alleen in de richting van de steden of de toeristische spots, maar ook in de richting van de verlaten gebieden, de krimpgebieden en de industriële restanten.
Treurtrips als inspiratie
Het boek Treurtrips is niet alleen een reisgids. Het is ook een inspiratiebron. Het levert beelden op die ontroeren, verhalen die nieuwsgierig maken en plekken die onthouden worden. Het is een manier om Nederland op een andere manier te zien – en om te leren dat ook lelijkheid haar eigen schoonheid kan hebben.
Van Wonderen benadrukt dat het boek niet alleen bedoeld is voor liefhebbers van treurnis, maar ook voor mensen die Nederland willen herontdekken. “Ik heb het geschreven voor Nederlanders die de toerist willen uithangen in eigen land. Kies eens voor iets anders dan de Waddeneilanden, Amsterdam, Zuid-Limburg of de Keukenhof.” (bron 2)
Het boek is ook geschikt om te lezen op een regenachtige dag. Het levert een positief treurige stemming, zoals beschreven in bron 5. Het is een boek dat niet alleen lezen is, maar ook beleven: door de plekken op te zoeken, de foto’s te maken en de verhalen te ontdekken.
Conclusie
Treurtrips is meer dan een reisgids naar de lelijkste plekken van Nederland. Het is een manier om het land opnieuw te zien, om de imperfektheid te omarmen en om de verhalen te horen die deze plekken te vertellen hebben. Het is een uitnodiging om te gaan wandelen, fietsen of scootmobiel te rijden naar plekken die normaal onzichtbaar zijn – en om te leren dat ook lelijkheid haar eigen charme kan hebben.
Het boek Treurtrips is geschreven voor Nederlanders die hun eigen land willen herontdekken. Het is geschreven voor mensen die nieuwsgierig zijn naar plekken die niet in de gidsen staan. Het is geschreven voor mensen die willen leren dat ook verlatenheid, verval en lelijkheid hun eigen schoonheid kunnen hebben.
Het is een boek dat niet alleen lezen is, maar ook beleven. Het is een boek dat Nederland op een andere manier toont – en dat daardoor ook een andere manier van reizen mogelijk maakt. Treurtrips is dus niet alleen een tocht naar lelijke plekken. Het is een tocht naar het echte Nederland.