Unieke Steden in Nederland: Een Gids voor Inspiratie en Ontdekking
juli 22, 2025
In een land waar over elke vierkante meter nagedacht wordt, waar architecten, stedenbouwers en projectontwikkelaars zich richten op het opknappen van elke rand en hoek, zijn er ook plekken die zich niets van die regelzucht lijken aan te trekken. Ze staan te wachten, verlaten of half verloederd, en stralen iets uit dat niet alleen treur, maar ook fascinerend is. In zijn reisgids Treurtrips brengt journalist Mark van Wonderen deze plekken op de kaart. Niet voor niets is de reisgids een uitnodiging om de minder lichte kant van Nederland te ontdekken – een kant die ver weg is van de gidsen, folders en populaire toeristische spots.
Treurtrips zijn geen toevallige verzameling van lelijke plekken. Ze zijn het resultaat van een bewuste keuze: omarmen wat verlaten is, om bewondering te tonen voor het wegkwijnende en om er een reis van te maken. Zowel op fiets, scootmobiel of te voet is het mogelijk om deze treurige plekken te verkennen. Ze zijn vaak verlaten en daarom rustiger, en soms juist daarom zo aantrekkelijk.
In dit artikel zullen we de essentie van Treurtrips uitleggen, de thema’s en de ideeën die achter de reisgids zitten, en een overzicht geven van de plekken die in de gids worden genoemd. Wij zullen ook kijken naar de groene kansen en hoe deze plekken mogelijk herlevend kunnen worden gemaakt, zonder hun historische karakter te verliezen.
Wat zijn treurtrips?
Treurtrips zijn reizen die je brengen naar plekken in Nederland die niet alleen lelijk zijn, maar ook ontroerend. Het zijn plekken die je normaal niet ziet in toeristenfolders, maar die toch een eigen charme en sfeer hebben. Denk bijvoorbeeld aan verlaten winkelcentra, vervallen badplaatsen, wegkwijnende buitenwijken, oude industriegebieden of zelfs verwaarloosde natuurplekken. Ze zijn vaak het resultaat van mislukte bestemmingsplannen, verlaten industrieën of krimpgebieden.
Mark van Wonderen, de auteur van de reisgids, is een groot liefhebber van dit soort plekken. Zijn boek is geen willekeurige collectie foto’s, maar een doordachte reisgids met kaarten, routebeschrijvingen en interessante verhalen over elke locatie. De gids is uitgebracht als een paperback, in een herziene editie sinds 2023, en bevat 304 pagina’s met een afmeting van 24,5 x 18 x 1,8 cm. De prijs bedraagt 25 euro.
Waarom zijn treurtrips interessant?
Treurtrips zijn interessant omdat ze een andere kant van Nederland laten zien. In tegenstelling tot de klassieke reisdoelen, zoals de Amsterdamse grachten of de Kinderdijk, zijn deze plekken vaak verlaten en ongepolijst. Ze stralen een soort rustige sfeer uit en bieden een andere manier van reizen – niet om te genieten van het uitzicht, maar om te genieten van het ontroerende.
Van Wonderen benadrukt in zijn boek dat Nederland een mooi land is, maar ook een aangeharkt land. Elk vierkante meter is onderworpen aan stadsplanning, architectuur en toeristische ontwikkeling. Maar soms ontstaat er een soort rust, een stilte, waarin de lelijkheid ontroert in plaats van afschrikt. Deze plekken zijn vaak verlaten, maar dat maakt ze juist uniek.
Een voorbeeld is Maastricht, dat volgens Van Wonderen vergeleken kan worden met Luik. Maastricht is een stijlvolle stad met veel aandacht voor detail, terwijl Luik veel rauwer is. Beide steden zijn interessant, ieder op hun eigen manier. Treurtrips bieden een soort Luik-ervaring in Nederland – plekken die je niet ziet in de gidsen, maar die toch hun eigen charme hebben.
Plekken die in Treurtrips worden genoemd
In Treurtrips worden verschillende plekken genoemd, vooral in gebieden waar er sprake is van krimp of industriële verlatenheid. Denk bijvoorbeeld aan Zeeuws-Vlaanderen, Parkstad Limburg, en de veenkoloniën in Groningen en Drenthe. Deze regio’s zijn vaak verlaten door de overheid en door bewoners. De industrie is daar vroeger dominant geweest, maar nu zijn de mijnen gesloten en de gebouwen verlaten.
In Dordrecht bijvoorbeeld, een stad met een mooi centrum, is de lelijke kant aan de randen van de stad te vinden. Deze plekken worden vaak niet genoemd in toeristische folders, maar ze zijn deel van de stadsidentiteit. Ze vertellen verhalen over vergeten industriële periodes, mislukte stedenbouwkundige projecten en de impact van krimpgebieden.
Andere typische treurtripsplekken zijn verloederde winkelcentra, verlaten buitenwijken en spuuglelijke bowlingparadijzen. Ze zijn niet alleen visueel interessant, maar ook historisch. Ze tonen de veranderende aard van de Nederlandse stedenbouw en de impact van bestemmingsplannen.
Fiets-, wandel- en scootmobielroutes
Een van de belangrijkste aspecten van Treurtrips is de nadruk op fysieke reizen. In het boek worden niet alleen de plekken beschreven, maar ook routes uitgelegd om deze te bereiken. Er zijn fiets-, wandel- en scootmobielroutes beschikbaar, met kaarten en routebeschrijvingen. Deze routes zijn ontworpen voor avonturiers die graag op ontdekkingstocht gaan, en die het liefst rustig onderweg zijn.
De routes zijn vaak lang en doorlopen meerdere plekken. Ze zijn geschikt voor fietsers en fietsliefhebbers, maar ook voor mensen die met een scootmobiel of te voet willen reizen. De gids biedt dus een brede toegankelijkheid en is daardoor geschikt voor een grote groep reizigers.
Een van de voordelen van deze routes is dat je vaak niet in de buurt van toeristen komt. Treurtrips zijn ontworpen voor mensen die rust willen, stilte willen en het land willen ontdekken vanuit een andere hoek. Ze zijn ook ideaal voor fotografen, want de plekken zijn visueel interessant en bieden veel fotomogelijkheden.
Groene kansen en herleving
Hoewel treurtrips vaak worden geassocieerd met verlaten en lelijke plekken, ziet Van Wonderen ook groene kansen. Hij benadrukt dat het niet alleen om lelijkheid gaat, maar ook om herleving. In sommige gevallen is het mogelijk om deze plekken met de natuur te verbinden. Zo kan er nieuw groen worden aangebracht, zonder het historische karakter van de plek aan te tasten.
Een voorbeeld is een verlaten industriegebied, waar na jaren stilte een nieuw parcours of park kan worden aangelegd. Dit biedt niet alleen groene ruimte, maar ook een kans om de plek te herbeleven. Het is een manier om de historie van het gebied te behouden, maar ook om nieuwe toekomstmogelijkheden te creëren.
In het boek wordt ook gesproken over de rol van gemeentes en projectontwikkelaars. Zodra een plek dreigt te verloederen, komen zij vaak in actie. Dit is niet altijd negatief, maar het betekent wel dat er soms snel wordt gepland, zonder veel aandacht voor de historische waarde. Treurtrips bieden een alternatieve manier om te kijken naar deze plekken – niet als iets wat moet worden opgeknapt, maar als iets wat moet worden omarmd.
Treurtrips als fenomeen
Treurtrips zijn niet alleen een reisgids, maar ook een fenomeen. Ze zijn een manier om te reizen die afwijkt van de klassieke toeristische routes. Ze tonen de minder lichte kant van Nederland en bieden een andere manier van reizen – rustig, ontroerend en vaak verlaten.
In de reisgids worden ook verhalen verteld over de plekken. Deze verhalen geven extra diepte aan de reis en maken het boek lezend. Ze tonen niet alleen de beelden, maar ook de emoties die deze plekken oproepen. Het is een boek dat je met één ruk kunt uitlezen, maar dat ook blijft hangen in je hoofd.
De reisgids is bovendien uitgerust met een Spotify playlist die je in de stemming brengt. Deze playlist is samengesteld om de treurige sfeer van de plekken te versterken en helpt je om de reis volledig in te leven.
Treurtrips en de toekomst
Treurtrips zijn een unieke manier om Nederland te ontdekken. Ze bieden een andere visie op reizen – niet alleen om te genieten van het uitzicht, maar om te genieten van de sfeer en de historie van de plekken. Ze tonen ook dat lelijkheid niet altijd negatief is – soms is het juist het ontroerende van de lelijkheid dat aantrekt.
In de toekomst is het mogelijk dat treurtrips nog verder worden uitgerold. Nieuwe plekken kunnen worden toegevoegd aan de reisgids, en nieuwe routes kunnen worden ontworpen. Het is een manier om Nederland te herontdekken, en om de bevolking te verbinden met plekken die verlaten zijn, maar die toch hun eigen charme hebben.
Conclusie
Treurtrips is meer dan een reisgids – het is een manier van reizen die afwijkt van de klassieke toeristische routes. Het is een manier om Nederland te ontdekken vanuit een andere hoek, en om de minder lichte kant van het land te zien. Het is een manier om te genieten van rust, stilte en ontroering, en om plekken te bezoeken die verlaten zijn, maar toch hun eigen charme hebben.
Het boek biedt routebeschrijvingen, kaarten en verhalen over elke locatie. Het is geschikt voor fietsers, wandelaars en scootmobielrijders. Het is ook geschikt voor fotografen, mensen die rust willen en mensen die de historie van Nederland willen ontdekken.
Treurtrips zijn een fenomeen dat groeit, en die een nieuwe manier van reizen biedt. Ze tonen dat lelijkheid niet altijd negatief is, en dat er meer is te zien in Nederland dan alleen de gidsen en folders laten zien.