Nederland’s Groenste Steden: Een Uitgebreid Overzicht van de Top 10 in 2022
juli 21, 2025
De Tweede Wereldoorlog was een tijd van oorlog, verzet en ontsnappingen. Nederland was vanaf mei 1940 bezet door nazi-Duitsland, en duizenden jongeren kozen ervoor te vluchten naar Engeland of andere geallieerde gebieden om actief deel te nemen aan de oorlog tegen de Duitsers. Van deze zogenaamde "Engelandvaarders" was Boy Thomann een van de weinigen die het einddoel bereikte en actief meewerkte in de Royal Air Force (RAF). Zijn reis was lang, gevuld met gevaar en uiteindelijk succesvol. In dit artikel wordt de route en ervaringen van Boy Thomann beschreven, met aandacht voor de historische context, zijn persoonlijke motivatie, en de logistieke uitdagingen van zijn ontsnapping.
De Oorsprong van Boy Thomann
Boy Thomann, geboren als Arnold Eugène Marie Thomann, werd in 1925 geboren in Eindhoven. Zijn vader, Arnold Marie Henri Thomann, was een prominent figuur in het bedrijfsleven in Nederland. Hij was algemeen procuratiehouder bij Philips Gloeilampenfabrieken, wat betekent dat hij autoriteit had om namens het bedrijf beslissingen te nemen zonder expliciet toestemming van de eigenaar. Zijn moeder was Thecla Josepha Maria Visser. Het gezin woonde eerst in de Vondellaan 7 in Eindhoven, waar Boy geboren werd. In 1926 verhuisde het gezin naar de Ooievaarslaan 10 (nu Uiverlaan) en later naar de Parklaan 24, waar het in 1933 terechtkwam.
Arnold Thomann overleed plotseling in de nacht van 10 op 11 november 1939, op 51-jarige leeftijd. Het gezin verhuisde kort daarop naar Elzentlaan 1 in Eindhoven. De dood van zijn vader was een zware klap voor het gezin. Het leidde ook tot veranderingen in Boy’s levenspad. In 1940 verhuisde het gezin naar Vught.
Motivatie voor de Oorlog
Vanaf het begin van de oorlog had Boy Thomann duidelijke ideeën over wat hij wilde: tegen de Duitsers vechten en de bezetters zo snel mogelijk uit Nederland verdrijven. Als 16-jarige stond hij al vastbesloten om aan de oorlog deel te nemen. In mei 1942, op 17-jarige leeftijd, probeerde hij voor het eerst om via Spanje naar Engeland te ontsnappen. Deze eerste poging eindigde echter in gevangenschap. Hij werd opgepakt en tien maanden vastgehouden in Kamp Haaren, een gevangenis waar Duitse autoriteiten mensen vasthielden die verdacht werden van spionage of verzet.
Eerste Poging: Gefaald in Spanje
In 1942 probeerde Boy Thomann, samen met een Canadees en een Amerikaan, via Spanje naar Engeland te ontsnappen. Zij huurden een Baskische boer als gids door de bergen. Het lukte hen om Pamplona te bereiken, maar in San Sebastian werd Boy opgepakt en in de gevangenis gezet. Zijn gids wist echter contact op te nemen met het Nederlandse consulaat in Madrid. Hierdoor kreeg Boy toestemming om naar Madrid te reizen, waar hij kleren, geld en een identiteitskaart ontving. Hij was erop gebrand om zo snel mogelijk aan de oorlog mee te kunnen doen.
Uiteindelijk moest hij echter via Portugal en Gibraltar naar Engeland, omdat een directe route vanuit het pro-Duitse Franco-regime in Spanje niet mogelijk was. In Villa del Real in Portugal nam hij afscheid van zijn gids en reisde verder. Uiteindelijk kon hij via een Engelse boot naar Gibraltar reizen. Deze tweede poging leidde eindelijk tot succes.
Aankomst in Gibraltar en Opleiding in Engeland
In april 1944 arriveerde Boy Thomann in Gibraltar. Daar volgde hij een korte militaire training, waarna hij per troepenschip naar Engeland reisde. Op 16 maart 1944 bereikte hij Engeland, waar hij terechtkwam in de Patriotic School voor verhoren. Tijdens deze periode gaf een luitenant ter zee de opmerking dat Thomann "een domme jongen" was, maar "politiek betrouwbaar". Dit was een positieve evaluatie, die hem in staat stelde om verder te gaan met militaire opleiding.
Zijn keuze viel op een korte opleiding tot airgunner / boordschutter bij de Marine Luchtvaartdienst. Deze opleiding was de snelste manier om nog aan de oorlog mee te kunnen doen. In 1944 begon hij te vliegen met het 320 Dutch Squadron van de Royal Air Force. Dit squadron was onderdeel van de Britse luchtmacht en bestond voornamelijk uit Nederlandse vluchtpiloots en -ondersteuners die in Engeland waren terechtgekomen.
Samenvatting van de Reisroute
Boy Thomann’s reisroute kan samengevat worden als volgt:
- Eindhoven (Nederland): Geboren in 1925, opgegroeid in Eindhoven.
- Kamp Haaren (Nederland): Gefaangengenomen in 1942, vastgehouden tot 1943.
- Spanje: Gids hulp gebruikt, opgepakt in San Sebastian.
- Madrid (Spanje): Ontvangt kleding, geld en identiteitskaart via het Nederlandse consulaat.
- Portugal: Reist via Villa del Real naar Portugal.
- Gibraltar: Aankomst in april 1944, korte militaire training.
- Engeland: Aankomst in maart 1944, verhoor en opleiding.
- 320 Dutch Squadron RAF: Actief aan de oorlog als airgunner.
De Context van de Engelandvaarders
Boy Thomann was één van de zogenaamde "Engelandvaarders", een term die in Nederland wordt gebruikt voor alle mannen en vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog (1939–1945) uit bezet gebied wisten te ontsnappen met de bedoeling zich in Engeland of ander geallieerd gebied aan te sluiten bij de geallieerde strijdkrachten. Deze ontsnappingspogingen begonnen na de capitulatie van de Nederlandse strijdkrachten op 15 mei 1940 en liepen tot voor de geallieerde invasie in Normandië op 6 juni 1944 (D-Day).
Van de 2100 Engelandvaarders die succesvol ontsnapten, kwamen 332 bij de landmacht, 118 bij de luchtmacht, 397 bij de marine, 176 bij het KNIL, 164 bij de koopvaardij, 111 werden geheim agent en 129 kwamen bij de overheid in Londen. Boy Thomann behoorde tot de 118 die zich bij de luchtmacht aansloten.
De ontsnappingsroutes waren lang en gevaarlijk. Velen werden opgepakt of moesten onderduiken. Het was een tijd van risico, maar ook van vrije wil en vaderlandsliefde. Boy Thomann was een van de weinigen die het einddoel bereikte en actief aan de oorlog meewerkte.
De Oorlogspoort van Boy Thomann
Boy Thomanns oorlogspoort begon in 1944, toen hij zijn opleiding voltooide en ingedeeld werd bij het 320 Dutch Squadron van de RAF. Dit squadron speelde een belangrijke rol in de luchtoorlog tegen de Duitsers. Het bestond uit Nederlandse vluchtpiloots en -ondersteuners die in Engeland waren terechtgekomen.
Zijn rol als airgunner was cruciaal. Airgunners waren verantwoordelijk voor het vuur van de wapens aan boord van vliegtuigen, en zo droeg Boy bij aan de defensie en aanvalsgewichten van de RAF. In 1944 was de oorlog in volle gang, en ieder vliegtuig dat succesvol overleefde, was van groot belang voor de geallieerde oorlogsmachinerie.
Boy Thomanns verdienste was niet alleen militair, maar ook symbolisch. Hij stond voor de moed en wilskracht van jonge Nederlanders die de oorlog wilden vechten vanuit het hart van Europa.
De Historische Belangrijkheid van Boy Thomann
Boy Thomanns verhaal is een inspirerende en historisch waardevolle bijdrage aan het begrip van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Zijn ontsnappingsroute en oorlogspoort zijn bewijs van de kracht van persoonlijke wil en het belang van het verzet. Zijn ervaringen zijn goed onderzocht in archieven en publicaties, zoals het Nationaal Archief en het tijdschrift Schakel.
Zijn verhaal is ook onderzocht in academische werken, zoals in het boek Kamp Haaren 1941–1944: een oord van bang wachten door Peter Bak. Daarin wordt zijn gevangenschap beschreven, alsook zijn ontsnappingspoging en oorlogspoort. Deze publicaties geven een gedetailleerd beeld van zijn leven en zijn bijdrage aan de oorlog.
Conclusie
Boy Thomanns reis van Eindhoven naar het Britse leger via Spanje, Portugal en Gibraltar is een krachtig voorbeeld van moed, wilskracht en vaderlandsliefde. Zijn ontsnappingspogingen en oorlogspoort tonen de harde realiteit van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Zijn verhaal is niet alleen een persoonlijke geschiedenis, maar ook een symbolisch moment in de geschiedenis van Nederlandse verzetshelden.
Zijn route en ervaringen zijn goed onderbouwd in archieven en publicaties, wat zijn historische betekenis versterkt. Zijn verhaal is een herinnering aan de vele jongeren die durfden te vluchten om aan de oorlog mee te doen. Het is een verhaal van hoop, moed en vrije wil in tijden van oorlog.