Schrijftips van Nederlandse auteurs: Inspiratie uit het werk van Renate Dorrestein en anderen
juli 21, 2025
De afgelopen jaren zien we een opmerkelijke stijging in bergongevallen met Nederlandse wandelaars. Volgens de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV) is het aantal dodelijke ongevallen in de bergen opnieuw toegenomen, iets wat de vereniging als “een gelukkige zomer” had aangemerkt in vorige jaren. In 2022 zijn er bijvoorbeeld meerdere tragische incidenten geweest, zoals de overlijdens van een Nederlandse echtpaar in de Franse Ardèche, een 51-jarige Nederlander in Tirol en een 41-jarige Nederlander in Zwitserland. Deze gebeurtenissen zetten de discussie over veiligheid en voorbereiding op bergtochten opnieuw in gang.
Het doel van deze artikel is om een duidelijk overzicht te geven van de toegenomen bergongevallen bij Nederlandse wandelaars. We analyseren de oorzaken van deze ontwikkeling, de typen ongelukken die voorkomen, de risicogroepen en de maatregelen die genomen kunnen worden om dergelijke tragedies te voorkomen. Aan de hand van informatie van betrouwbare bronnen zoals de NKBV en media-berichten, wordt een objectief beeld geschetst van de huidige situatie.
De stijging in bergongevallen
De NKBV heeft opgemerkt dat de afgelopen jaren het aantal bergongevallen in de Europese bergen toeneemt. Hoewel er sprake was van een langere periode met afnemende cijfers, zien we in 2022 en 2023 een opnieuw stijgende lijn. Dit wordt door directeur Robin Baks van de NKBV omschreven als “een dieptepunt”. Hij wijst erop dat bergongevallen vaak fataal zijn en dat de risico’s aanzienlijk zijn, vooral voor onervaren wandelaars.
Een van de redenen die de NKBV noemt voor de stijging is de coronapandemie, die heeft geleid tot een toegenomen populariteit van wandelen als sportactiviteit. Vooral jongeren tussen 21 en 30 jaar zijn daardoor vaker in de bergen terechtgekomen. Deze groep is relatief onervaren en minder gevoelig voor de fysieke en technische vereisten van bergwandelingen.
Oorzaken van bergongevallen
Bij de meeste bergongevallen die in de media zijn gebracht, zijn twee factoren vaak betrokken: onervarenheid en onvoorbereiding. Volgens de NKBV gaan veel wandelaars onvoldoende geïnformeerd en onvoorbereid de bergen in. Dit kan leiden tot situaties waarin hikers zich verward raken, in het donker blijven steken, of onvoldoende water of voedsel meenemen voor de tocht.
Een ander factor is extreem weer. In de afgelopen jaren zijn er incidenten geweest waarbij wandelaars werden getroffen door blikseminslag, hitte- of koude-gerelateerde aandoeningen, of vallende stenen. Deze gevaren zijn bijzonder lastig te voorspellen en vereisen extra voorzichtigheid en kennis van de omgeving.
Risicogroepen
Er zijn twee groepen die zich vaker in problemen zien te verkeren tijdens een bergwandeling: jonge onervaren wandelaars en oudere mensen. De jonge groep is vaak aangemoedigd door sociale media, zoals Instagram, waar fantastische plaatjes van bergwandelingen worden gedeeld. Veel jongeren proberken deze ervaring na te streven, maar zonder de nodige kennis of voorbereiding.
De tweede groep bestaat uit oudere wandelaars, vaak met een minder goede conditie. Deze mensen trekken soms de bergen in zonder voldoende hygiëne of hydratie te garanderen. In de hitte kunnen ze snel moe raken, wat leidt tot valpartijen of andere ongevallen. De NKBV wijst erop dat oudere wandelaars vaak in gezelschap van hun partner of een groep gaan, wat ook risico’s met zich meebrengt als bijvoorbeeld één persoon in nood raakt en de ander onvoldoende is om hulp te bieden of weg te vinden.
De rol van de NKBV
De NKBV is een belangrijke organisatie die zich richt op voorlichting, opleiding en veiligheid in de bergsport. De vereniging heeft 60.000 leden en biedt onder andere opleidingen in technieken, routeplanning en risicoevaluatie. Volgens de NKBV is bergsport niet zonder risico, maar deze kunnen worden beperkt met de juiste voorbereiding en kennis.
De vereniging heeft vastgesteld dat in de periode van 1999 tot juni 2017 gemiddeld drie à vier van haar leden per jaar omkwamen tijdens bergactiviteiten. Het totale aantal Nederlanders dat jaarlijks in de bergen omkomt door ongelukken of gezondheidsproblemen schat de NKBV op 10 à 15 personen. Deze cijfers geven een indicatie van het algemene risico van bergactiviteiten.
De NKBV benadrukt ook dat elk ongeval “één te veel is”. Daarom is voorlichting en preventie essentieel. De vereniging werkt samen met Duitse, Zwitserse en Oostenrijkse bergsportorganisaties om statistieken en ervaringen te delen. Ze zijn echter ook kritisch over de media-aandacht die bergongevallen krijgen. Ze benadrukken dat het aantal ongevallen jaarlijks sterk kan variëren, en dat afleiding van enkele dodelijke incidenten niet recht doet aan de grotere trend.
Voorkomen van bergongevallen
De NKBV en andere bergsportorganisaties geven een aantal aanbevelingen om bergongevallen te voorkomen. Deze omvatten:
Goede voorbereiding: Voordat je een bergwandeling ondernemt, is het belangrijk om de route, het weer en de benodigde uitrusting goed te plannen. Informatie over de tocht kan worden verkregen via kaarten, bergsportorganisaties of ervaren wandelaars.
Hygiëne en hydratie: Vooral in de hitte is het belangrijk om voldoende water en voedsel bij te hebben. Oudere wandelaars, die vaak in mindere conditie zijn, moeten extra oppassen.
Technische kennis: Onervaren wandelaars worden aangeraden om opleidingen te volgen of mee te lopen met ervaren groepen. Deze kunnen technieken en veiligheidsmaatregelen delen.
Uitrusting: Het gebruik van de juiste uitrusting is essentieel. Bijvoorbeeld het dragen van een helm, stevige wandelschoenen en het meenemen van een mobiele telefoon kunnen levens redden in gevaarlijke situaties.
Weeroverzicht: Het is belangrijk om het weer vooraf te controleren en te reageren op veranderingen. In de bergen kan het weer snel en radicaal veranderen, wat extra risico’s met zich meebrengt.
De rol van sociale media
Een recente ontwikkeling die de NKBV zorgen baart is de rol van sociale media. Door het delen van prachtige plaatjes van bergwandelingen op platforms zoals Instagram, wordt jongeren en jonge volwassenen aangemoedigd om zelf ook deze ervaring te proeven. Hoewel dit een positieve motivatie kan zijn, is het ook een bron van onveiligheid als deze ervaringen zonder voldoende kennis of voorbereiding worden genoten. De NKBV benadrukt dat het belangrijk is om ervaring op te bouwen voordat je complexe of gevaarlijke routes wil proberen.
Conclusie
De stijging in bergongevallen bij Nederlandse wandelaars is een zorgwekkende ontwikkeling. De meeste ongevallen zijn te relateren aan onervarenheid, onvoorbereiding en extreem weer. De NKBV benadrukt dat bergsport risico’s met zich meebrengt, maar deze kunnen worden beperkt met de juiste voorbereiding en kennis. Het is belangrijk dat wandelaars, zowel jong als oud, goed geïnformeerd zijn over de risico’s en maatregelen om deze te voorkomen. Het doel van de NKBV is om voorlichting en opleiding aan te bieden, zodat bergsport blijft bestaan als een veilige en plezierige activiteit.