Suzanne Schulting: Een Nationale Icoon in Sport en Populaire Esthetiek
juli 21, 2025
Het gebruik van het Engels in het Nederlandse hoger onderwijs is in de afgelopen jaren fors toegenomen. Deze ontwikkeling is vooral duidelijk zichtbaar bij masteropleidingen, waarin het gebruik van het Engels als onderwijstaal bijna volledig geïntroduceerd is. Binnen de bacheloropleidingen is de toename van het Engels iets langzaam, maar ook daar is het verschijnsel aan het groeien. Deze trend heeft zowel voordelen als nadelen, en roept bij verschillende partijen vragen op over de toekomst van het Nederlandstalig onderwijs en de kwaliteit van het onderwijs in het Engels.
In dit artikel wordt ingegaan op de toename van het Engels in het hoger onderwijs in Nederland, de motieven die universiteiten hiervoor noemen, en de kritiek die deze ontwikkeling opwekt. Ook wordt beschreven hoe deze trend zich ontwikkelt binnen bepaalde universiteiten en sectoren, en wat de gevolgen zijn voor zowel Nederlandse als internationale studenten.
Toename van het Engels in het onderwijs
Volgens meerdere bronnen is ongeveer 60 procent van alle opleidingen aan Nederlandse universiteiten momenteel in het Engels. Deze cijfers zijn afkomstig van de Volkskrant, die heeft onderzocht hoe de verengelsing van het Nederlandse hoger onderwijs zich ontwikkelt. Binnen de masteropleidingen is het gebruik van het Engels het duidelijkst. Drie universiteiten — TU Eindhoven, Wageningen en TU Delft — bieden uitsluitend Engelstalige masters aan. Aan andere universiteiten wordt de meerderheid van de masteropleidingen ook in het Engels aangeboden.
Bij de Radboud Universiteit is het gebruik van het Engels iets minder dominant, met ongeveer 50-50 tussen Nederlands en Engels. Vanaf september komen er echter zes nieuwe Engelstalige bacheloropleidingen bij. Ook aan de Universiteit van Maastricht is de toename van het Engels duidelijk zichtbaar: driekwart van de bacheloropleidingen worden nu in het Engels gegeven.
De Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam (UvA en HvA) zijn ook voorbeelden van instellingen waar het gebruik van het Engels aanzienlijk is toegenomen. De UvA biedt volgend jaar 70 procent van haar mastertracks in het Engels, tegenover 47 procent in 2008. Bij de HvA is het aantal Engelstalige bachelors gestegen van nul in 2001 tot negen in 2024.
Motieven voor verengelsing
De belangrijkste reden die universiteiten noemen voor de toename van het Engels in het onderwijs is de internationalisering. Door opleidingen in het Engels aan te bieden, proberen universiteiten meer internationale studenten te trekken. Dit brengt economische voordelen met zich mee, aangezien internationale studenten vaak meer betalen dan Nederlandse studenten. Volgens Jan Sinnige, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), levert een Chinese student bijvoorbeeld meer op voor een universiteit dan een Nederlandse.
Daarnaast ziet men het gebruik van het Engels als een manier om studenten voor te bereiden op de internationale wetenschappelijke wereld. Joost van Tilburg, woordvoerder van de UvA, benadrukt dat een internationale omgeving veel oplevert voor zowel Nederlandse als buitenlandse studenten. Dit is ook een belangrijke reden waarom universiteiten hun opleidingen verengelsten.
Kritiek op verengelsing
De verengelsing van het Nederlandse hoger onderwijs is echter niet zonder kritiek. Een van de belangrijkste bezwaren is dat het gebruik van het Engels mogelijk ten koste gaat van de kwaliteit van het onderwijs. Er zijn rapporten die wijzen op het feit dat sommige docenten, hoewel ze veel kennis hebben van hun vakgebied, niet voldoende Engels spreken om hun lesstof goed te kunnen overbrengen. Dit kan leiden tot verwarring onder studenten en een dalende kwaliteit van het onderwijs.
Nicolas, een student aan de Haagse Hogeschool, beschrijft hoe sommige docenten hun lesstof slecht kunnen overbrengen in het Engels. "Mensen haken op open dagen af door het gebruik van Engels van bepaalde docenten. Dat vind ik wel heftig," zegt hij. Ook merkt hij op dat sommige docenten Nederlandse woorden door het Engelse verhaal gooien, wat leidt tot verwarring bij zowel Nederlandse als buitenlandse studenten.
Daarnaast stelt het Amsterdam Centre for Ancient Studies and Archaeology (Acasa) dat het gebruik van het Engels ook ten koste kan gaan van de Nederlandse taal en cultuur. In een manifest pleiten Lucinda Dirven, Emilie van Opstall, Mieke Koenen en Piet Gerbrandy voor het behoud van het Nederlands als belangrijkste taal in de geesteswetenschappen. Zij stellen dat een goede beheersing van het Nederlands essentieel is voor het kunnen meedraaien op het hoogste niveau in eigen land, ondanks het feit dat het Engels belangrijk is in de internationale wetenschappelijke wereld.
Verengelsing en woningnood
Een ander aspect van de verengelsing is de impact op de woonmarkt in Nederland. Minister Eppo Bruins van Onderwijs heeft een plan voorgesteld waarin het aantal internationale studenten moet afnemen, om bij te dragen aan de vermindering van het woningnood. Hij benadrukt dat Nederland trots moet zijn op zijn eigen taal en dat het Nederlands een prachtige taal is. In zijn visie moet het aantal Engelstalige opleidingen dus worden teruggebracht.
De plannen van Bruins staan in de Wet internationalisering in balans, die opgesteld is door zijn voorganger Robbert Dijkgraaf. Bruins heeft echter bepaalde regels in deze wet aangescherpt om de toestroom van internationale studenten te beperken.
Toename van Nederlandstalig onderwijs
Hoewel de verengelsing van het hoger onderwijs de dominante trend is, is er ook een ontwikkeling in de andere richting. Volgens een brief van de vereniging Universiteiten van Nederland (UNL) aan minister Dijkgraaf, zullen universiteiten in de toekomst meer Nederlandstalige bacheloropleidingen aanbieden. Momenteel kan 70 procent van de opleidingen in het Nederlands worden gevolgd, maar dat percentage zal stijgen naar 79 procent. Dit komt doordat vijfendertig Engelstalige opleidingen een Nederlandstalige variant krijgen.
Universiteiten zoals de Rijksuniversiteit in Groningen (RUG) zijn hierin actief. Vooral in de sectoren Economie en Techniek zullen meer opleidingen tweetalig worden aangeboden. Volgens de universiteiten is dit een manier om het Nederlands op universiteiten te versterken, zonder het goede van het Engels kwijt te raken.
Gevolgen voor studenten
De toename van het Engels heeft verschillende gevolgen voor zowel Nederlandse als internationale studenten. Voor Nederlandse studenten betekent het dat ze steeds vaker Engels moeten leren om te kunnen meekomen in het hoger onderwijs. Voor sommige studenten kan dit een extra uitdaging zijn, vooral als ze weinig ervaring hebben met het Engels in academische contexten.
Internationale studenten profiteren juist van de toename van het Engels, omdat het hun toegang tot Nederlandse universiteiten vergemakkelijkt. Het is echter belangrijk om te weten dat niet alle universiteiten en opleidingen even goed zijn in het aanbieden van Engelstalig onderwijs. Sommige docenten en opleidingen slagen er beter in om lesstof in het Engels over te brengen dan anderen, wat invloed heeft op de kwaliteit van het onderwijs.
De toekomst van het Nederlandse hoger onderwijs
De toekomst van het Nederlandse hoger onderwijs hangt in grote mate af van de verhouding tussen het gebruik van het Engels en het Nederlands. Hoewel het Engels de dominante taal is geworden in veel universiteiten, is er ook een beweging in de richting van meer Nederlandstalig onderwijs. Minister Bruins' plannen om het aantal internationale studenten te beperken en het Nederlands te versterken, zouden een invloed kunnen hebben op deze ontwikkeling.
Het is echter belangrijk om te erkennen dat het Engels een essentieel instrument is voor de internationalisering van het hoger onderwijs en de toegang tot internationale wetenschappelijke netwerken. Daarom is het waarschijnlijk dat het Engels nog lange tijd een centrale rol zal spelen in het Nederlandse hoger onderwijs.
Conclusie
Het gebruik van het Engels in het Nederlandse hoger onderwijs is in de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen, vooral bij masteropleidingen. Deze trend wordt aangemoedigd door universiteiten, omdat het leidt tot meer internationale studenten en economische voordelen. Echter, deze ontwikkeling is niet zonder kritiek. Er zijn bezwaren over de kwaliteit van het onderwijs in het Engels en de impact op de Nederlandse taal en cultuur.
Hoewel het Engels de dominante taal is in het hoger onderwijs, zijn er ook initiatieven om het Nederlands te versterken. Minister Eppo Bruins' plannen om het aantal internationale studenten te beperken en meer Nederlandstalig onderwijs aan te bieden, zijn een voorbeeld van deze ontwikkeling. Het is duidelijk dat het Nederlandse hoger onderwijs zich op een kruispunt bevindt, waarin de verhouding tussen het Engels en het Nederlands een belangrijke rol speelt.
De toekomst van het hoger onderwijs zal waarschijnlijk worden bepaald door de balans tussen internationalisering en het behoud van de Nederlandse taal en cultuur. Het is belangrijk dat universiteiten en overheden samenwerken om zowel de kwaliteit van het onderwijs als de toegankelijkheid voor zowel Nederlandse als internationale studenten te waarborgen.