Leuke en Unieke Hotel Tips voor Nederland: Van Stad tot Natuur
juli 21, 2025
De Nederlandse windmolens zijn veel meer dan een landelijke herkenbaarheid; ze symboliseren de geschiedenis, technologie en duurzame toekomst van het land. Van historische molens die er honderden jaren voor hebben gestaan om land droog te houden, tot moderne windmolens die groene energie opwekken, windmolens zijn een essentieel onderdeel van het Nederlandse landschap. Voor reizigers en historie-enthusiasten zijn ze ook een must-see. In dit artikel geven we een overzicht van de steden en locaties in Nederland waar windmolens een centrale rol spelen, zowel qua historische betekenis als qua toegankelijkheid en bezienswaardigheid.
De symboliek en geschiedenis van Nederlandse windmolens
Windmolens zijn een fundamenteel onderdeel van Nederlandse geschiedenis. Tijdens de Gouden Eeuw (1650–1700) was Nederland een land met ongeveer 9.000 windmolens, die werden gebruikt voor een breed spectrum van doeleinden: het malen van graan, het zagen van hout, het pompen van water en het maken van pigmenten voor schilderkunst. Deze molens waren essentieel om het land droog te houden, vooral in de laaggelegen regio’s van het westen, waar polders werden gecreëerd om land vrij te maken voor landbouw en wonen.
Hoewel de functie van veel molens is veranderd over de eeuwen, zijn er nog steeds 1.050 windmolens in Nederland die in bedrijf zijn. Sommige zijn historische monumenten, andere zijn nog steeds actief in hun oorspronkelijke functie, zoals de verfmolen De Kat in Zaandam. Andere, zoals in Kinderdijk en Schiedam, hebben zelfs een culturele betekenis en zijn UNESCO-erfgoed.
Populaire steden en locaties met windmolens in Nederland
1. Kinderdijk
Locatie: Alblasserwaard, Zuid-Nederland
Toegangsprijs: Volwassenen €16, Kinderen (4–11 jaar) €8
Bezienswaardigheid: 19 windmolens op UNESCO-lijst
Kinderdijk is een wereldwijd bekende locatie waar 19 windmolens rij na rij langs de kanalen staan. Deze windmolens zijn oorspronkelijk in de 18e en 19e eeuw gebouwd om het water uit de polders te pompen. Het complex staat op de UNESCO-lijst van werelderfgoed en is een must-visit voor iedereen die de Nederlandse geschiedenis en architectuur wil ervaren.
Bezoekers kunnen de locatie te voet, met de fiets of met een gids bezoeken. Er zijn ook zonachtige avonden waarop de molens verlicht worden, waardoor ze een magische sfeer uitstralen. Kinderdijk is te bereiken vanuit Stadskanaal, een schilderachtige havenstad in het oosten van Nederland.
2. Schiedam
Locatie: Zuid-Holland
Waarom bezoeken? Omdat het de thuisbasis is van de hoogste windmolens ter wereld.
Schiedam staat bekend om zijn historische windmolens, die in de 18e eeuw zijn gebouwd voor de jeneverindustrie. De hoogste molen, De Noord, is 33,3 meter hoog, wat bijna gelijk is aan een gebouw van tien verdiepingen. Tegenwoordig zijn de meeste molens musea of openbaar toegankelijk. Bezoekers kunnen ook meewandelen op de Schiedam Windmill Cycle Tour, een 20-kilometer fietsroute langs deze indrukwekkende monumenten.
3. De Zaansche Molen – Zaanstreek
Locatie: Dichtbij Amsterdam (ca. 25 min rijden)
Waarom bezoeken? Omdat er nog steeds molens functioneren die hout zagen, kruiden malen en verfpigmenten maken.
De Zaanstreek is een historische regio waar windmolens een centrale rol speelden in de ontwikkeling van de industriële maatschappij. De Zaansche Molen is een van de meest bekende locaties in deze regio, waar bezoekers een kijkje kunnen nemen achter de schermen van het eeuwenoude ambacht. Molen Het Jonge Schaap is een getrouwe reconstructie van een 17e-eeuwse houtzagerij en een must-visit voor historische en industriële entusiasten.
4. Amsterdam – De Gooyer
Locatie: Amsterdam
Waarom bezoeken? Omdat het de hoogste houten windmolen van Nederland is en tegenwoordig als bierbrouwerij fungeert.
De Gooyer is een van de meest iconische windmolens van Amsterdam en is uniek omdat het momenteel de hoofdzetel is van Brouwerij ’t IJ. De molen is in gebruik sinds 1639 en sinds 2002 is het een populaire locatie waar bezoekers vers Nederlands bier kunnen genieten, met uitzicht op de stad. Het is een perfecte plek voor zowel toeristen als inwoners die een historische plek met een moderne twist willen ervaren.
5. Haarlem – Molen de Adriaan
Locatie: Haarlem
Waarom bezoeken? Omdat het een historische molen is die in 2002 volledig is herbouwd na een brand in 1932.
Molen de Adriaan is een van de oudste windmolens in Nederland en heeft een rijke geschiedenis. De molen werd in 1779 gebouwd en is in 2002 herbouwd in haar originele vorm. Bezoekers kunnen rondleidingen volgen om te leren over de technische details en de restauratiegeschiedenis van deze belangrijke windmolen. Het is een rustige, educatieve plek in het centrum van Haarlem, die deels verborgen ligt in het landschap van rivieren en bossen.
6. Den Bosch – Molen de Hoop
Locatie: Den Bosch
Waarom bezoeken? Omdat het een prachtig bewaard gebleven molen is die nog steeds graan maalt en een rustige, minder toeristische ervaring biedt.
Molen de Hoop is een van de verborgen juweeltjes in het rijke molenlandschap van Nederland. De naam symboliseert hoop en voorspoed, wat een veelvoorkomende naam was voor windmolens in de geschiedenis van het land. Deze molen is niet zo bekend als die in Kinderdijk of Schiedam, maar biedt een authentieke ervaring voor bezoekers die meer stilte en historische afstand zoeken.
7. Leiden – Molenmuseum De Valk
Locatie: Leiden
Waarom bezoeken? Omdat bezoekers een werkende graanmolen kunnen bezoeken en zelfs de top kunnen beklimmen voor een spectaculair uitzicht.
Molenmuseum De Valk is gevestigd in het centrum van Leiden en is een 18e-eeuwse molen die nog steeds functioneert. Bezoekers kunnen rondleidingen volgen, een kijkje nemen in een historische graanmolen en zelfs de trap beklimmen om vanaf de top van de molen een prachtig uitzicht over het landschap te genieten. Het is een unieke en educatieve plek die zowel geschiedenis als interactieve toegang biedt.
8. Zaanse Schans
Locatie: Vlakbij Amsterdam (ca. 20 min rijden)
Waarom bezoeken? Omdat het een levend molendorp is waar meerdere windmolens te zien zijn en bezoekers kunnen leren over de industriële geschiedenis van Nederland.
De Zaanse Schans is een populaire toeristische bestemming in de regio Amsterdam, waar een levend molendorp is hersteld. Hier staan meerdere windmolens die nog steeds in bedrijf zijn of als museum fungeren. Bezoekers kunnen kijkjes nemen achter de schermen van houtzagerijen, verfmolens en andere industriële activiteiten uit de 17e en 18e eeuw. Het is een educatieve en toegankelijke plek die geschikt is voor families, historie-entusiasten en duurzame toeristen.
9. Zaandam – Molen de Kat
Locatie: Zaandam
Waarom bezoeken? Omdat het de enige werkende verfmolen ter wereld is en pigmenten produceert die ooit zijn gebruikt door beroemde schilders zoals Rembrandt en Vermeer.
Molen de Kat is een unieke plek in Zaandam, waar windenergie nog steeds wordt gebruikt voor het maken van kunstschilderverf. De molen maalt natuurlijke pigmenten die door schilders in de 17e eeuw zijn gebruikt. Het is een levend museum van eeuwenoud ambacht en een fascinerende bezienswaardigheid voor kunstliefhebbers en historie-entusiasten.
10. Leidschendam – Zaagmolen De Salamander
Locatie: Leidschendam
Waarom bezoeken? Omdat het een gratis, kleine molen is met een museum en een verborgen juweel in het landschap.
Zaagmolen De Salamander is een verborgen parel in Leidschendam, vlak bij het Vlietkanaal. Het is een gratis museum dat open staat voor bezoekers en waar bezoekers kunnen leren over de geschiedenis van houtzagerijen en windmolens in Nederland. Het is een rustige en educatieve locatie die ideaal is voor families die op zoek zijn naar een minder toeristische ervaring.
Reizen langs windmolens in Nederland
Nederland biedt tal van routes en tochten waarbij bezoekers kunnen reizen langs windmolens. Voor fietsenthusiasten zijn er specifieke fietsroutes, zoals de Molenroute Kinderdijk (8–15 km) en de Schiedam Windmill Cycle Tour (20 km), die beide schilderachtige landschappen en historische monumenten combineren.
Voor wandelaars zijn er ook wandeltochten beschikbaar die langs oude windmolens lopen. Deze routes zijn vaak georganiseerd door lokaal toerisme en bieden vaak gidsen of informatieborden die extra context geven over de geschiedenis en werking van de windmolens.
In sommige regio’s zijn er speciale evenementen, zoals verlichte molens in Kinderdijk, die bezoekers kunnen genieten in een magische sfeer. Deze evenementen zijn vaak georganiseerd in samenwerking met lokale toeristische organisaties en helpen bij het behoud van het erfgoed van de Nederlandse windmolens.
Conclusie
Nederland is een land met een rijke molenhistorie, waar windmolens een centrale rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van landbouw, industrie en duurzame energie. Vandaag de dag zijn windmolens niet alleen symbolen van historisch en cultureel erfgoed, maar ook populaire toeristische bestemmingen. Steden als Kinderdijk, Schiedam, Amsterdam en Leiden bieden unieke ervaringen waar bezoekers de geschiedenis van windmolens kunnen ontdekken en ervaarden.
Of je nu een historie-enthusiast bent, een kunstliefhebber of gewoon iemand die het Nederlandse landschap wil verkennen, windmolens zijn een must-see. Ze zijn zowel educatief als inspirerend en laten zien hoe technologie, geschiedenis en duurzaamheid samen kunnen werken.