Gis-kaarten en shapefiles voor steden in Nederland: Toegankelijke gegevens voor toerisme en onderzoek

Het gebruik van geografische informatie in de vorm van Gis-kaarten en shapefiles heeft de manier waarop we steden in Nederland bestuderen, plannen en bezoeken fundamenteel veranderd. Deze datasets zijn van groot belang voor onderzoekers, toeristen, en ook voor toerismebedrijven, zoals hotels, die willen profiteren van de mogelijkheden die geospatial data biedt. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de beschikbare bronnen voor Gis-kaarten en shapefiles van steden in Nederland, met een focus op hoe deze gegevens gebruikt kunnen worden binnen het toeristische domein.

Beschikbare Gis-kaarten en shapefiles

Er zijn meerdere officiële en betrouwbare bronnen waaruit Gis-kaarten en shapefiles van steden in Nederland verkregen kunnen worden. De belangrijkste zijn:

• Wageningen Environmental Research: Deze organisatie biedt historische en moderne topografische kaarten aan, zoals de Topografische Kaart (1:25.000) van de jaren 1950 tot en met 1990, en de Topografische Militaire Kaart (1:50.000) uit circa 1850. Deze kaarten zijn gescand en gegeorefereerd en beschikbaar in GIS-formaat.
• CBS gebiedsindelingen: Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) publiceert uitgebreide geografische indelingen in het kader van open data. Deze indelingen zijn beschikbaar als geopackage-bestanden en kunnen gebruikt worden in GIS-pakketten. Ze omvatten een breed spectrum aan gebiedsindelingen, zoals gemeenten, wijken, buurten, COROP-gebieden, GGD-regios, NUTS-indelingen, en vele andere.
• PDOK (Publieke Dienstverlening Op de Kaart): Via PDOK zijn meerdere datasets beschikbaar die specifiek gericht zijn op geografische indelingen. Deze gegevens zijn te gebruiken in combinatie met CBS-data om thematische kaarten te creëren. Deze datasets zijn ook te automatiseren via API’s, waardoor het mogelijk is om altijd de meest recente en geactualiseerde data te gebruiken.

Toepassing in toerisme en onderzoek

De beschikbaarheid van Gis-kaarten en shapefiles maakt het mogelijk om gegevens te visualiseren en analyseren in verband met demografische trends, infrastructuur, verkeer, en toeristische attracties. Voor toerismebedrijven, zoals hotels, kunnen deze datasets dienen als basis voor het ontwikkelen van gerichte campagnes, het begrijpen van bezoekersstromen, en het plannen van logistieke activiteiten.

Een voorbeeld van toepassing is het gebruik van CBS-gegevens in combinatie met geografische data om demografische trends te visualiseren. In de bronnen wordt bijvoorbeeld uitgebreid uitgelegd hoe CBS-data via API’s en geopandas gebruikt kunnen worden om thematische kaarten te maken. Deze kaarten tonen bijvoorbeeld geboortecijfers of andere statistieken per regio of wijk. Voor toerisme is dit nuttig om bijvoorbeeld populatiedruk, seizoensvariaties, of demografische veranderingen in steden te begrijpen.

Downloaden en werken met shapefiles

De downloadprocedures zijn voorzien in duidelijke richtlijnen. Shapefiles kunnen op meerdere manieren verkregen worden:

1. Via CBS-website: CBS biedt downloads van gebiedsindelingen in Shapefile- en GeoJSON-formaten. Deze datasets zijn beschikbaar in twee tijdperiodes: 1995–2015 en 2015–huidige tijd. De huidige tijd bevat in de eerste helft voorlopige grenzen en geen wijken of buurten.
2. Via PDOK API: Voor automatische en meest recente updates is de PDOK API ideaal. Deze API maakt het mogelijk om dynamische kaarten te creëren die altijd geactualiseerd zijn.
3. Via Wageningen Environmental Research: Deze bron biedt historische kaarten in gescande vorm en gegeorefereerde formaten. Ze zijn specifiek geschikt voor historisch onderzoek of het begrijpen van veranderingen in stadsstructuur.

De beschikbaarheid van deze datasets maakt het mogelijk voor toeristen en onderzoekers om niet alleen actuele informatie te verkrijgen, maar ook historische contexten te begrijpen, zoals de evolutie van stadsontwikkeling in Nederland.

Beperkingen en aandachtspunten

Hoewel deze datasets van hoge kwaliteit en betrouwbaarheid zijn, zijn er enkele beperkingen en aandachtspunten:

• Tijdsverloop en voorlopige grenzen: Het CBS merkt op dat de datasets voor de huidige tijd in de eerste helft van het jaar voorlopige grenzen bevatten en geen wijken of buurten. Pas rond 1 juli worden deze grenzen vervangen door definitieve versies.
• Generalisatie: Veel van de polygonen in de CBS-gegevens zijn cartografisch vereenvoudigd. Dit betekent dat ze niet altijd het exacte detail bevatten dat nodig is voor bepaalde toepassingen.
• Technische vereisten: Werken met shapefiles en Gis-kaarten vereist kennis van GIS-software en soms ook van programmeren (zoals met R of Python). Voor niet-technische gebruikers kan het soms nuttig zijn om hulp te zoeken bij experts of gebruik te maken van toolkits.

Samenvatting

De beschikbaarheid van Gis-kaarten en shapefiles van steden in Nederland biedt toeristen en toerismebedrijven zoals hotels een krachtig instrument voor analyse en planningsdoeleinden. Door gebruik te maken van datasets van betrouwbare bronnen zoals Wageningen Environmental Research, CBS, en PDOK, is het mogelijk om zowel historische als actuele geografische en demografische data te gebruiken. Deze data ondersteunt het begrijpen van stedse structuur, de ontwikkeling van toeristische producten, en het verbeteren van serviceaanbod voor bezoekers. Voor wie technische kennis heeft of toegang tot tools zoals R, Python, of GIS-software, openen deze datasets nieuwe perspectieven voor onderzoek, planning, en het verbeteren van toeristische ervaringen.

Bronnen

1. Wageningen Environmental Research – Kaarten en GIS-bestanden
2. CBS – Nederland Regionaal – Geografische data – CBS gebiedsindelingen
3. CBS – Open data – Statline als open data – Cartografie