Stijgende vleermuispopulaties in Nederland: herstel na jaren van achteruitgang
juli 21, 2025
De luchtkwaliteit in steden is een belangrijk onderwerp voor zowel inwoners als bezoekers. Voor wie overweegt om een verblijf in Nederland te maken, is het van belang te weten welke steden met een slechte luchtkwaliteit te kamppen hebben. De luchtkwaliteit wordt gemeten aan de hand van de hoeveelheid vervuilende stoffen zoals fijnstof en stikstofdioxide in de lucht. Deze stoffen zijn schadelijk voor de gezondheid, met mogelijke gevolgen zoals astma, longkanker en een verhoogde kans op beroertes. In dit artikel geven we een overzicht van de Nederlandse steden die volgens recente onderzoeken scoren als slecht of matig op luchtkwaliteit. We zullen ook aandacht besteden aan de oorzaken van de luchtvuilering en de maatregelen die steden ondernemen om dit probleem aan te pakken.
Groningen scoort beter dan verwacht
Hoewel Groningen niet in de top van steden met de slechtste luchtkwaliteit valt, is het de stad in Nederland met de beste luchtkwaliteit. Deze stad scoort goed op Europees niveau en is daarom een interessante bestemming voor toeristen die op zoek zijn naar schone lucht. Volgens het Europees Milieuagentschap (EEA) is de luchtkwaliteit in Groningen goed volgens de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Groningen blijkt de gezondste stad te zijn in Nederland, gevolgd door Nijmegen en Maastricht. Het is opmerkelijk dat grote steden zoals Amsterdam en Rotterdam verder naar beneden op de lijst vallen. Groningen scoort op de 32e plaats in de Europese ranglijst, wat aantoont dat Nederland in het algemeen beter scoort dan veel andere Europese landen. De onderzoekers hebben gegevens van de afgelopen twee jaar gebruikt, afkomstig van meetstations in steden met meer dan 50.000 inwoners. Dit onderzoek richt zich op de hoeveelheid fijnstof en stikstofdioxide in de lucht. De positieve luchtkwaliteit in Groningen is een aantrekkelijk punt voor toeristen die gezondheid als een van de belangrijke factoren zien bij hun reisplanning.
Top tien van steden met de slechtste luchtkwaliteit in Nederland
In Nederland zijn er steden waar de luchtkwaliteit aanzienlijk slechter is dan in andere regio’s. Dit heeft te maken met factoren zoals verkeer, industrie en het gebruik van houtkachels. Een onderzoek van journalistisch platform Pointer heeft aangetoond dat Rotterdam en de omliggende gemeenten als de meest vervuilde regio worden beschouwd. De top tien van steden met de slechtste luchtkwaliteit bevat veel gemeenten uit deze regio. Schiedam is de stad die het slechtst scoort. Daar is de lucht meer dan twee keer zo vies als de advieswaarden van de WHO toestaan. Ridderkerk volgt op de derde plek, met een luchtkwaliteit die 2,04 keer zo vies is als de norm. Ook gemeenten als Papendrecht, Vlaardingen, Barendrecht en Hendrik-Ido-Ambacht staan in de top tien. In deze steden is de concentratie van fijnstof en stikstofdioxide hoger dan normaal, wat schadelijk kan zijn voor de gezondheid van de inwoners. De slechte luchtkwaliteit kan geleid hebben tot ziektes zoals astma, longkanker en beroertes. Volgens de GGD sterven Nederlanders gemiddeld tien maanden eerder door luchtvervuiling. De gezondheidskosten zijn ook aanzienlijk. Deze cijfers maken duidelijk hoe belangrijk het is om de luchtkwaliteit in deze steden te verbeteren.
Oorzaken van de slechte luchtkwaliteit
De slechte luchtkwaliteit in steden zoals Schiedam en Vlaardingen heeft te maken met meerdere factoren. De zware scheepvaart in de regio is een belangrijke bron van vervuiling. De scheepvaart zorgt voor uitstoot van zware stoffen die de lucht verontreinigen. Bovendien zijn er chemische fabrieken in de regio die ook bijdragen aan de luchtvervuiling. Het vliegveld in de buurt is een andere bron van vervuiling. De uitstoot van vliegtuigen en het verkeer op en rond het vliegveld verergert de situatie. Daarnaast lopen er meerdere snelwegen door deze steden, wat leidt tot hoge concentraties fijnstof. Ook het gebruik van houtkachels in woonwijken speelt een rol bij de slechte luchtkwaliteit. Deze kachels zorgen voor extra uitstoot van vervuilende stoffen, vooral in de wintermaanden. De combinatie van deze factoren leidt tot een luchtkwaliteit die aanzienlijk slechter is dan in andere delen van Nederland. Het is belangrijk om deze oorzaken te begrijpen om effectieve maatregelen te kunnen nemen.
Gezondheidsrisico’s van slechte luchtkwaliteit
De slechte luchtkwaliteit in bepaalde steden heeft serieuze gezondheidsrisico’s met zich mee. Fijnstof en stikstofdioxide zijn twee van de meest voorkomende vervuilende stoffen in de lucht. Deze stoffen kunnen diep in de longen terechtkomen en daar schade aanrichten. Kinderen en ouderen zijn extra kwetsbaar voor deze stoffen, omdat hun lichaam minder goed in staat is om met de verontreiniging om te gaan. Astma is een veelvoorkomende aandoening die kan worden veroorzaakt of verergd door slechte luchtkwaliteit. Ook longkanker is een mogelijke gevolg van langdurige blootstelling aan vervuilde lucht. Daarnaast is de kans op beroertes groter bij mensen die in steden met slechte luchtkwaliteit wonen. De GGD wijst erop dat 1 op de 6 beroertes mogelijk niet zou zijn geweest als de lucht beter was. Deze statistiek benadrukt hoe belangrijk het is om de luchtkwaliteit te verbeteren, niet alleen voor de omgeving, maar ook voor de gezondheid van de inwoners.
Maatregelen tegen luchtvervuiling
Om de luchtkwaliteit in steden met slechte luchtkwaliteit te verbeteren, nemen gemeenten en overheden verschillende maatregelen. In Eindhoven wordt bijvoorbeeld gewerkt aan gerichte verkeersmaatregelen. Deze maatregelen zijn bedoeld om de uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide te verminderen. Door verkeersmaatregelen te nemen rondom de luchthaven van Eindhoven, wordt geprobeerd om zowel de luchtvervuiling als het verkeer in de stad te beperken. In Schiedam zijn er ook initiatieven om de luchtkwaliteit te verbeteren. De gemeente werkt aan maatregelen om de uitstoot van vervuilende stoffen te verminderen, zoals het aanmoedigen van elektrische auto’s en het verbeteren van de openbaar vervoer. Ook zijn er programma’s om houtkachels te vervangen door schoner alternatief. Deze maatregelen zijn bedoeld om de gezondheid van de inwoners te verbeteren en de luchtvervuiling in deze steden aan te pakken. Het is echter een langdurige proces en vereist samenwerking tussen overheden, bedrijven en inwoners.
Internationale context van luchtkwaliteit in Nederland
In internationale vergelijking scoort Nederland in het algemeen beter dan veel andere landen, maar er zijn ook steden die slechter presteren. Volgens het Europees Milieuagentschap (EEA) is de luchtkwaliteit in Nederland gemiddeld redelijk, maar er zijn duidelijke verschillen tussen steden. Groningen scoort goed op Europees niveau, terwijl steden zoals Amsterdam en Rotterdam slechter presteren. De onderzoekers van het EEA hebben steden met meer dan 50.000 inwoners onderzocht en hebben aangetoond dat 127 van de 323 onderzochte steden ‘goede’ luchtkwaliteit hebben. Nederland telt negen onderzochte steden, en van deze negen scoort Groningen het beste, gevolgd door Den Haag, Heerlen, Enschede, Breda, Utrecht, Rotterdam en Amsterdam. Het is opmerkelijk dat de meeste steden in de top tien van slechtste luchtkwaliteit in Nederland zich in de regio rond Rotterdam bevinden. Deze regio is een belangrijk industriële gebied en heeft veel verkeer, wat bijdraagt aan de slechte luchtkwaliteit. In internationale vergelijking scoort Nederland beter dan veel landen, maar er is nog ruimte voor verbetering, vooral in deze steden.
Toekomstperspectieven en uitdagingen
De toekomst van de luchtkwaliteit in Nederland hangt af van de maatregelen die worden genomen en de samenwerking tussen overheden, bedrijven en inwoners. De uitdaging is om de luchtkwaliteit in steden zoals Schiedam, Vlaardingen en Rotterdam aan te pakken zonder de economie en het verkeer te veel te beïnvloeden. Het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen economische groei en een gezonde leefomgeving. Elektrische voertuigen, duurzame energie en efficiënte verkeersmaatregelen zijn sleutelmaatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Daarnaast is het belangrijk om inwoners bewust te maken van de gevolgen van luchtvervuiling en hoe zij bij kunnen dragen aan een schone lucht. Het is een complexe opgave, maar met de juiste aanpak kan de luchtkwaliteit in Nederland verbeteren. De internationale context benadrukt hoe belangrijk het is om de luchtkwaliteit te verbeteren, niet alleen voor de gezondheid van de inwoners, maar ook om te voldoen aan internationale normen en mensenrechten.
Conclusie
De luchtkwaliteit in Nederland varieert sterk tussen steden. Terwijl Groningen een van de steden is met de beste luchtkwaliteit, zijn er ook steden zoals Schiedam, Vlaardingen en Rotterdam die scoren als slecht of matig. De slechte luchtkwaliteit in deze steden wordt veroorzaakt door factoren zoals zware scheepvaart, industrie, verkeer en houtkachels. De gezondheidsrisico’s van deze slechte luchtkwaliteit zijn aanzienlijk, met mogelijke gevolgen zoals astma, longkanker en beroertes. Om deze situatie aan te pakken, nemen gemeenten en overheden verschillende maatregelen, zoals verkeersmaatregelen en het aanmoedigen van elektrische voertuigen. In internationale vergelijking scoort Nederland beter dan veel andere landen, maar er is nog ruimte voor verbetering, vooral in steden met slechte luchtkwaliteit. Het is belangrijk om de luchtkwaliteit te verbeteren om zowel de gezondheid van de inwoners als de leefbaarheid van de steden te waarborgen. Met de juiste maatregelen en samenwerking kan de luchtkwaliteit in Nederland verbeteren, wat ook een positieve impact kan hebben op toerisme en het welzijn van bezoekers.