Fietsongevallen in Nederland in 2018: Cijfers, oorzaken en ontwikkelingen

In 2018 was het aantal fietsdoden in Nederland 143, wat betekent dat fietsers met 21% van het totale aantal verkeersdoden in het verkeer betrokken waren. Fietsers vormen een belangrijk segment van de verkeersveiligheid en de toename van fietsongevallen en dodelijke slachtoffers is in de afgelopen jaren zorgwekkend. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de cijfers rondom fietsongevallen in 2018, inclusief leeftijdsgroepen, het aantal ernstig gewonden, de rol van wegbeheerders en mogelijke maatregelen voor verbetering van de fietsveiligheid.

Fietsdoden in 2018

In 2018 kwamen er 143 fietsers om het leven in Nederland. Dit aantal is opmerkelijk hoog en toont een stijgende trend in de afgelopen jaren. Bijvoorbeeld in 2017 waren er 126 fietsdoden, terwijl in 2018 het aantal met ruim 17% is toegenomen. In vergelijking met eerdere jaren zoals 2000, waarin er 233 fietsers omkwamen, is het aantal fietsdoden in 2018 relatief lager. Toch is de stijging sinds 2017 zorgwekkend en wijst op problemen met fietsveiligheid die aandacht verdienen.

De meeste fietsdoden in 2018 vielen in de leeftijdscategorieën 65-79 jaar (163 dodelijke slachtoffers) en 80+ jaar (143 dodelijke slachtoffers). Fietsers van 80 jaar of ouder vormen dus een groep waarbij het risico op fatale ongevallen significant toeneemt. Deze cijfers wijzen op de noodzaak van gerichte maatregelen voor ouderen die fietsen, zoals verbetering van de infrastructuur, onderwijs en veiliger fietsgedrag.

Fietsongevallen en ernstig gewonden

Naast dodelijke slachtoffers is het aantal ernstig gewonden bij fietsongevallen in 2018 ook aanzienlijk. In 2018 zijn 32 fietsers overleden aan fatale ongevallen, maar het aantal ernstig verkeersgewonden is ook sterk gestegen. In de afgelopen tien jaar is het aantal ernstig verkeersgewonden bij fietsongevallen zonder motorvoertuigen toegenomen. In 2018 viel meer dan de helft van de ernstig gewonden bij fietsongevallen in deze categorie.

Ernstig verkeersgewonden kunnen bijvoorbeeld hoofdletsel oplopen, wat vaak leidt tot langdurige gevolgen. Hoofdletsel is een van de meest voorkomende verwondingen bij fietsongevallen. Eén van de manieren om het risico op hoofdletsel te verlagen, is het dragen van een fietshelm. Onderzoek laat zien dat het gebruik van een fietshelm het risico op ernstig hoofdletsel met meer dan 65% kan verminderen. Toch blijft het gebruik van fietshelmen in Nederland nog steeds beperkt, vooral bij volwassen fietsers.

Fietsdoden per wegbeheerder

Een belangrijke factor bij fietsongevallen is de infrastructuur en de manier waarop wegen worden beheerd. In 2018 was het grootste aantal fietsdoden op wegen die werden beheerd door gemeenten. Van de 598 dodelijke verkeersslachtoffers die volgens de verkeersongevallenregistratie bekend zijn, waren 404 op wegen van gemeenten. Dat is 68% van het totaal. Daarna volgen de wegen van de provincies met 105 dodelijke slachtoffers (18%) en de wegen van het rijk met 81 dodelijke slachtoffers (14%).

Deze cijfers suggereren dat de meeste fietsdoden op lokale wegen voorkomen. Dit kan te maken hebben met de complexiteit van deze wegen, het gebrek aan fietspaden of het hoge verkeer aanwezig op deze locaties. Het is daarom van belang dat gemeenten aandacht besteden aan het verbeteren van fietsinfrastructuur en fietsveiligheid op deze wegen.

Fietsers en de impact van leeftijd

Een van de meest opvallende trends in de fietsongevallen in 2018 is de toename van het aantal dodelijke ongevallen bij fietsers van 80 jaar of ouder. In 2018 overleed 143 fietsers van 80+ jaar, wat 32% van het totaal aantal fietsdoden vertegenwoordigt. Deze groep is dus oververtegenwoordigd in de cijfers over dodelijke fietsongevallen. De toename van fietsers in deze leeftijdscategorie kan te maken hebben met de toegenomen fietsmobiliteit bij ouderen, maar ook met het feit dat ouderen fysiek kwetsbaarder zijn bij een ongeval.

Fietsers van 65-79 jaar vormen ook een aanzienlijke groep. In 2018 kwamen 163 fietsers in deze leeftijdscategorie om het leven. In vergelijking met jongere fietsers is het overlijdensrisico bij fietsers van 50 jaar of ouder relatief hoger. Deze observatie benadrukt het belang van specifieke fietsveiligheidsmaatregelen voor ouderen, zoals fietslessen, fietsverlichting en het aanbieden van fietshelmen.

Fietsongevallen zonder motorvoertuig

Een ander belangrijk aspect van fietsongevallen in 2018 is het aantal ongevallen zonder motorvoertuig. Fietsers kunnen bijvoorbeeld vallen, tegen een obstakel botsen of in botsing komen met een andere fietser of voetganger. Deze soort ongevallen is in de afgelopen tien jaar toegenomen, en in 2018 was 32% van de fietsdoden het gevolg van een ongeval zonder motorvoertuig.

Hoewel het aantal dodelijke slachtoffers van deze ongevallen niet zo groot is als bij botsingen met motorvoertuigen, is het aantal ernstig gewonden hierbij aanzienlijk. In 2018 zijn 32 verkeersdoden geregistreerd bij fietsongevallen zonder motorvoertuig, maar het werkelijke aantal is mogelijk hoger, omdat niet alle dergelijke ongevallen door de politie worden geregistreerd.

Fietsveiligheid en mogelijke verbeteringen

De stijging van het aantal fietsdoden in 2018 benadrukt de noodzaak van verbeteringen in fietsveiligheid. Een aantal maatregelen kan worden genomen om het aantal fietsongevallen te verminderen. Deze omvatten:

  • Verbetering van fietspaden: Fietspaden kunnen veiliger worden ingericht en beter worden onderhouden. Dit is vooral belangrijk op wegen die worden beheerd door gemeenten.
  • Aanmoediging van het gebruik van fietshelmen: Ondanks dat het gebruik van fietshelmen het risico op hoofdletsel met meer dan 65% kan verminderen, is de opname in Nederland nog steeds beperkt. Grote schaalcampagnes kunnen helpen om het gebruik te bevorderen.
  • Fietsverlichting: In 2015 bleek dat slechts 41% van de fietsers tijdens uitgaansuren zowel voor- als achterlicht gebruikte. Dit benadrukt het belang van het gebruik van fietsverlichting om zichtbaarheid te vergroten.
  • Fietslessen voor ouderen: Fietsers van 80+ jaar vormen een kwetsbare groep. Fietslessen en begeleid fietsen kunnen helpen om hun fietsvaardigheden te verbeteren en het risico op ongevallen te verminderen.
  • Verkeersonderwijs: Onderwijs over verkeersregels en veilig fietsgedrag kan het aantal ongevallen verminderen. Dit is vooral belangrijk voor jongeren, maar ook voor ouderen die minder ervaring hebben met fietsen in het verkeer.

Fietsmobiliteit en risicovermindering

Hoewel het aantal fietsongevallen in 2018 is toegenomen, is de fietsmobiliteit in de afgelopen tien jaar met gemiddeld 1,2% per jaar toegenomen. De toename van fietsers in de bevolking betekent dat er meer fietsers op de weg zijn, wat logisch is voor een toename in het aantal ongevallen. Toch is het overlijdensrisico van fietsers in de afgelopen tien jaar licht gedaald, met gemiddeld 0,9% per jaar. Deze daling is echter aanzienlijk kleiner dan bij andere vervoerswijzen en is bovendien niet statistisch significant.

Deze cijfers suggereren dat de daling van het overlijdensrisico bij fietsers beperkt is en dat er meer moet worden gedaan om de fietsveiligheid te verbeteren. Het feit dat het aantal fietsers toeneemt, maar dat het overlijdensrisico niet aanzienlijk daalt, benadrukt de noodzaak van gerichte acties.

Conclusie

Fietsongevallen in 2018 vormen een zorgwekkend fenomeen in Nederland. Het aantal fietsdoden is toegenomen in vergelijking met 2017, en de groep van fietsers van 80+ jaar is vooral kwetsbaar. De meeste dodelijke slachtoffers vielen op wegen die door gemeenten worden beheerd, wat wijst op de noodzaak van verbeteringen in fietsinfrastructuur op lokale niveaus. Fietsongevallen zonder motorvoertuig vormen ook een belangrijk deel van de statistiek, en dit benadrukt het belang van maatregelen die gericht zijn op preventie van dergelijke ongevallen. Het gebruik van fietshelmen, fietsverlichting en fietslessen zijn enkele van de mogelijke verbeteringen die kunnen worden ingezet om de fietsveiligheid te verhogen.

Bronnen

  1. Hoeveel mensen komen om in het verkeer?
  2. Toename aantal verkeersslachtoffers Nederland
  3. Meer verkeersdoden in 2022, vooral fietsende 75-plussers vaker slachtoffer
  4. Actuele verkeersongevallencijfers

Related Posts