Nederlandse steden: een overzicht van inwoneraantallen, kenmerken en bijnamen
juli 20, 2025
De Staande Mast Route (SMR) is een unieke, doorgaande scheepvaartroute die speciaal is ontworpen voor zeil- en motorboten met een masthoogte of een opbouw van meer dan 6 meter. Deze route maakt het mogelijk om zonder het mast te moeten strijken van Breskens in Zeeland via het IJsselmeer tot aan Delfzijl in Groningen te varen. Aangezien het traject zowel geschikt is voor beroepsvaart als recreatievaart, is het een populaire keuze voor recreatieve bootvaarders die de natuur en geschiedenis van Nederland willen ontdekken vanuit een unieke perspectief – vanaf het water. In dit artikel geven we een gedetailleerd overzicht van de SMR, inclusief trajecten, praktische informatie, en aanbevolen plekken om onderweg te stoppen.
Wat is de Staande Mast Route?
De Staande Mast Route is een vaarroute die door heel Nederland loopt en speciaal is afgestemd op recreatieve bootvaarders. De route is ontworpen zodat boten met een masthoogte van meer dan 6 meter kunnen varen zonder hun mast te hoeven strijken, wat een aanzienlijk voordeel is voor recreatievaart. De totale lengte van de route is ongeveer 458 kilometer, en de maximale diepgang is beperkt tot 2,50 meter. De route loopt van Breskens in het zuiden van Nederland via Amsterdam en het IJsselmeer tot Delfzijl in het noorden. In 2025 is er verwachting dat de route opnieuw volledig bevaarbaar zal zijn na renovatieprojecten.
De SMR is verdeeld in verschillende trajecten, namelijk:
- Zuid-Nederland (Deltawateren): van Breskens tot het IJsselmeer.
- West-Nederland: van Willemstad tot Amsterdam.
- Noord-Nederland: van Amsterdam tot Delfzijl.
Elk traject heeft zijn eigen kenmerken, knooppunten en regelgeving, en vereist aandacht voor praktische informatie zoals bruggen, sluiscomplexen en openingstijden. De route is bedoeld voor recreatieve vaart en is daarom afgestemd op het comfort van de recreatieve vaarder.
Traject Noord-Nederland
Het noordelijke deel van de Staande Mast Route loopt globaal gezien van de Oranjesluizen bij Amsterdam tot aan de sluizen van Delfzijl in het noorden van Groningen. De totale lengte van deze route is ongeveer 208 kilometer. Afhankelijk van de exacte bestemming (Delfzijl of de Waddenzee), zijn er meerdere routes mogelijk. In totaal zijn er 44 bruggen en 7 sluiscomplexen langs deze route. Het noordelijke deel van de SMR is, met een gemiddelde snelheid van 9 km/u, in 24 uur te doorreizen. De route loopt vooral over het Markermeer en IJsselmeer, wat betekent dat er weinig knooppunten zijn ten opzichte van andere delen van de route.
De vaarwegbeheerders voor dit traject zijn Rijkswaterstaat Dienst IJsselmeergebied en de provincies Friesland en Groningen. Het is belangrijk om rekening te houden met de regelgeving van deze beheerders, aangezien deze kunnen variëren per gebied.
Aanbevolen stopplaatsen in Noord-Nederland
Tijdens de reis langs het noordelijke traject van de SMR zijn er verschillende interessante plekken om te stoppen en te overnachten. Een van de bekendste is Leeuwarden, het hoofdstad van Friesland. Leeuwarden biedt een rijke historische en culturele erfenis, inclusief het Prinsengrachtplein en het Fries Museum. Verderop ligt Dokkum, een pittoresk dorpje dat bekend staat om zijn middeleeuwse kerk en toegankelijke jachthavens.
Een andere aanbevolen stop is het Sneekermeer, een van de grootste en mooiste meren in Nederland. Het meer is een populaire bestemming voor recreatievaart en biedt tal van mogelijkheden tot rust, zwemmen en ontspanning. Daarnaast is het Pikmeer een rustige plek die ideaal is voor een korte stop of overnachting.
Het traject leidt ook langs het IJsselmeer, waar jachthavens in steden zoals Heerenveen en Oldeberkoop beschikbaar zijn. Deze havens bieden faciliteiten voor bootvaarders, inclusief terrassen, winkels en toegang tot het dorp.
Traject West-Nederland
Het middendeel van de Staande Mast Route is het traject West-Nederland, dat loopt van de Volkeraksluizen bij Willemstad tot de Oranjesluizen in Amsterdam. De totale lengte van deze route is ongeveer 159 kilometer. Aan deze route worden 37 bruggen en 7 sluiscomplexen gepasseerd. Het is het drukste deel van de SMR en bevat een aantal lastige knooppunten. Het is daarom belangrijk om de regelgeving en openingstijden goed te kennen.
Praktische tips voor het traject West-Nederland
De route van Willemstad naar Dordrecht voert over het Hollandsch Diep, Dordtsche Kil en Oude Maas. Bij het Hollandsch Diep is het aan te raden om gebruik te maken van de recreatiebetonning en voldoende afstand te houden tot de beroepsvaart. Zeilen op het Hollandsch Diep is toegestaan, maar het hoofdvaarwater mag niet opgekruist worden. De recreatiebetonning wordt in oktober/november weggenomen en in maart/april weer teruggelegd.
In de Dordtsche Kil en op de Oude Maas zijn stroomsnelheden van 2 tot 3 km/u mogelijk, wat het vaarverkeer beïnvloedt. Aan de westzijde van de Dordtse bruggen is de wachtsteiger in het Mallegat beschikbaar. Aan de oostzijde van de bruggen is de Leuvehaven een betere optie om te wachten.
In het Drechtstedengebied zijn meerdere jachthavens beschikbaar voor overnachting. Deze havens zijn goed uitgerust en bieden faciliteiten zoals sanitair, stroom en terrassen.
Aanbevolen stopplaatsen in West-Nederland
Tijdens het varen langs het traject West-Nederland zijn er verschillende interessante plekken om te stoppen. Dordrecht is een historisch stadje met een rijke erfenis en is goed te bereiken via de SMR. Het stadje biedt verschillende jachthavens en faciliteiten voor recreatieve vaarders.
Een andere aanbevolen stop is het IJsselmeer, waar jachthavens zoals de Haven van Lelystad en de Haven van Heerhugowaard beschikbaar zijn. Deze havens bieden uitstekende faciliteiten en toegang tot het dorp. Daarnaast is het mogelijk om in de directe omgeving wandelingen te maken of te zwemmen.
Traject Friesland
Het Fries traject van de Staande Mast Route is een van de mooiste delen van de route. Het loopt over schitterende meren zoals het Sneekermeer en het Pikmeer en leidt ook door het historische centrum van Leeuwarden en Dokkum. In Friesland is het ook mogelijk om een boot te huren zonder vaarbewijs, zolang het schip niet langer is dan 15 meter. Na een korte instructie van de verhuurder kunnen recreatievaarders hun eigen boot nemen en de route verkennen.
Praktische informatie over het traject Friesland
De route in Friesland is ongeveer 100 kilometer lang en met een gemiddelde snelheid van 6 km/u duurt de reis ongeveer 17 uur. Het is daarom aan te raden om meerdere overnachtingen te plannen om de route comfortabel te doorreizen. De route is goed uitgerust met jachthavens en faciliteiten voor recreatieve vaarders.
Op het traject komen verschillende bruggen voor. Deze zijn allemaal bediend op reguliere vaartijden, zodat de mast niet hoeft te worden gestreken. Sommige bruggen zijn zelfs toegankelijk via de Watersport App van de provincie Fryslân. Deze app helpt vaarders bij het plannen van hun route en biedt informatie over openingstijden van bruggen.
Aanbevolen stopplaatsen in Friesland
Het traject Friesland is niet alleen mooi, maar ook rijk aan historische en culturele attracties. Leeuwarden is een must-visit en biedt onder andere het Prinsengrachtplein, het Fries Museum en het Leeuwarden Academy. Dokkum is een pittoresk dorpje met een middeleeuwse kerk en is goed toegankelijk via jachthavens.
Het Sneekermeer is een populair eiland in het midden van het meer en is een ideale plek voor een rustige stop. Het eiland is verbonden met het vasteland via een brug en biedt faciliteiten voor recreatieve vaarders, zoals terrassen en winkels.
Duurzaam varen en toekomstplannen
De Staande Mast Route is onderdeel van het bredere doel van Nederland om recreatievaart en beroepsvaart te ondersteunen op een duurzame manier. Het uiteindelijke doel is dat de bestaande vaarroutes, zoals de SMR en het Basis Recreatie Toervaart Net, behouden blijven en dat de vaarwegen na renovatie weer bevaarbaar en betrouwbaar zijn. In 2025 is er verwachting dat de route opnieuw volledig bevaarbaar zal zijn.
Vaarverkeer langs de SMR is ook gericht op duurzaamheid. Recreatieve vaarders worden aangemoedigd om milieuvriendelijke praktijken te hanteren, zoals het gebruik van biologische wasmiddelen, het vermijden van vuil in het water, en het gebruik van elektrische motoren.
Conclusie
De Staande Mast Route biedt recreatieve vaarders een unieke kans om Nederland te verkennen vanuit het water. Met haar doorgaande route zonder maststreken, aangevuld met historische en culturele attracties, is de SMR een prachtige manier om de Nederlandse wateren te ontdekken. Of je nu via West-Nederland, Noord-Nederland of Friesland vart, er zijn tal van interessante plekken om te stoppen en te overnachten. Door de route is het mogelijk om de natuur, geschiedenis en de warme ontmoetingsgeest van Nederland te ervaren vanuit een unieke perspectief.