Spinalonga bezoeken met een Nederlandstalige gids: een unieke ervaring
juli 20, 2025
Het wonen in Nederland is in de meeste gevallen goed, veilig en gezond. Toch zijn er ook steden en wijken waar het woonklimaat minder gunstig is. In dit artikel geven we een overzicht van de plekken en wijkgezichten die volgens meerdere onderzoeken en rapportages minder aantrekkelijk zijn om in te wonen. De focus ligt op de sociale, fysieke en gezondheidsgerelateerde aspecten van woonomgevingen en het wooncomfort dat daarmee gepaard gaat.
Hoewel Nederland in internationaal perspectief een land is met een goede leefbaarheid, zijn er toch regio’s en steden waar bewoners minder tevreden zijn over hun omgeving. De oorzaken hiervan zijn diverse, variërend van luchtkwaliteit en omgevingsvervuiling tot sociale onrust en onveiligheid. In het volgende deel van het artikel worden deze plekken en hun kenmerken nader toegelicht.
Steden en gemeenten met een lage woonaantrekkelijkheid
Rotterdam: ongezonde en ongezellige woonomgeving
Rotterdam is meerdere malen genoemd als een van de ongezondste steden in Nederland. In de Gezonde Stad Index 2022 scoort de stad op de 20e positie van de 20 steden die onderzocht werden. Hierbij werden factoren als luchtkwaliteit, openbaar vervoer, groene ruimte en sociale cohesie meegenomen. Vooral in de Maasvlakte is de luchtvervuiling hoog, met een grote aanwezigheid van fijnstof en stikstofdioxiden. Deze stoffen zijn schadelijk voor de ademhaling en kunnen langdurige gezondheidsproblemen veroorzaken.
Naast de luchtkwaliteit scoort Rotterdam ook laag in de CBS Veiligheidsmonitor. Slechts 45 procent van de inwoners in de stad voelt zich in een gezellige wijk. De aanwezigheid van grote industriegebieden, verkeer en beperkte sociale cohesie lijkt een rol te spelen in deze lage waarden. De steden in de regio Rijnmond, zoals Schiedam en Vlaardingen, scoren eveneens laag op gezelligheid en woonaantrekkelijkheid.
Limburgse steden: minder aantrekkelijk
De grote steden in Limburg, zoals Venlo, Heerlen, Sittard-Geleen en Maastricht, scoren in een onderzoek van Atlas Research lager op woonaantrekkelijkheid dan de meeste andere steden in het land. Deze steden scoort matig op factoren zoals het aanbod van groen en blauw, en het aandeel van groen in de straten. In het onderzoek van Atlas Research is Amsterdam opnieuw de meest aantrekkelijke woonplaats, gevolgd door steden zoals Amstelveen, Leiden en Utrecht.
In het geval van Maastricht scoort de stad iets beter, op de 35e plek, maar ook hier zijn er duidelijke tekortkomingen. Venlo, Heerlen en Sittard-Geleen liggen verder op de achterliggende plaatsen. Vooral in de buurt van Sittard-Geleen is het aandeel aan groen en blauw in de straten vrij laag, wat het wooncomfort negatief beïnvloedt.
Wijken met sociale en veiligheidsproblemen
De Schilderswijk in Den Haag
De Schilderswijk in Den Haag is een van de bekendste problemwijken in Nederland. Deze wijk heeft jarenlang te maken met sociale achterstand, criminaliteit en een hoge bevolkingsdichtheid. Onderzoekers noemen dit een combinatie van factoren die leiden tot onveiligheid. Jongerenwerkloosheid en de aanwezigheid van criminele netwerken dragen bij aan de sfeer van onrust in de wijk. Dit leidt vaak tot confrontaties met de politie en verdergezette sociale spanningen.
De wijk is ook bekend om de regelmatige politieoptredens, waardoor het gevoel van onveiligheid verder versterkt wordt. Hoewel er initiatieven zijn genomen om de situatie te verbeteren, blijft de Schilderswijk een van de gevaarlijkste plekken in Nederland.
Rotterdam-Zuid: criminaliteit en onveiligheid
Rotterdam-Zuid, een wijk die bestaat uit verschillende buurten zoals de Tarwewijk en Charlois, is een van de gevaarlijkste wijken in Nederland. Deze wijk is regelmatig genoemd in het nieuws vanwege hoge criminaliteitscijfers. De drugshandel en geweldsincidenten zijn hier een dagelijkse realiteit. De sociale cohesie in deze wijk is laag, wat de criminaliteit verder in de hand werkt. Hoewel er maatregelen zijn genomen, zoals herstructurering en investeringen in de wijk, is het probleem niet volledig opgelost.
De aanwezigheid van criminele organisaties in deze wijk leidt tot een constante spanning tussen verschillende bendes, wat opnieuw incidenten kan veroorzaken. Inwoners van deze wijk rapporteren vaak een gevoel van onveiligheid en stress. Het is een uitdaging voor de gemeente en politie om de wijk stabiel en veilig te houden.
De Bijlmer in Amsterdam
In Amsterdam is de wijk Zuidoost, met de Bijlmer als een van de bekendste buurten, een voorbeeld van een wijk met langdurige sociale en veiligheidsproblemen. De Bijlmer is vaak genoemd in media- en politieverslagen vanwege de aanwezigheid van drugshandel, geweld en een hoge concentratie jongerenwerkloosheid. De wijk heeft in het verleden ook te maken gehad met sociale onrust, zoals de branden van flatgebouwen in 2011.
De invloed van drugshandel is duidelijk merkbaar in de wijk. Rivaliserende bendes hebben geregeld conflicten, wat tot geweldsincidenten leidt. Inwoners rapporteren vaak een gevoel van onveiligheid en stress. De inspanningen van de gemeente en andere organisaties om de situatie te verbeteren zijn daarom van groot belang, maar de wijk blijft een uitdaging.
Gezondheidsrisico’s door luchtkwaliteit
Luchtkwaliteit is een van de belangrijkste aspecten van een gezonde woonomgeving. In Nederland zijn er steden waar de luchtkwaliteit onder het gemiddelde ligt. Rotterdam is hierin een duidelijk slechte prestatie geleverd, maar ook steden zoals Amsterdam, Den Haag en Utrecht hebben problemen met fijnstof en stikstofdioxide.
De Waddeneilanden, zoals Vlieland en Schiermonnikoog, zijn juist genoemd als plekken met goede luchtkwaliteit. Hier is de lucht fris en schoon, wat het woonklimaat aantrekkelijker maakt. In tegenstelling tot industriële steden of steden met veel verkeer, bieden deze eilanden een gezonde omgeving voor inwoners en bezoekers.
Ongezonde steden
Naast Rotterdam zijn ook andere steden genoemd in de Gezonde Stad Index 2022 als ongezonder dan gemiddeld. Den Haag, Tilburg, Amsterdam en Zaanstad scoren ook laag op luchtkwaliteit. De steden met de meeste luchtkwaliteitsproblemen zijn vaak steden met een hoge concentratie verkeer of industriële activiteiten. De directe omgeving van grote snelwegen is ook een plek waar de luchtkwaliteit zwak is.
De GGD Leefomgeving geeft aan dat er verschillende manieren zijn om bij te dragen aan een verbetering van de luchtkwaliteit. Dit kan bijvoorbeeld door minder met de auto te reizen, meer gebruik te maken van fiets- of voetgangerspaden en door investeringen te doen in duurzamere energie.
Stedelijke versus plattelandswoonomgevingen
Het CBS onderzoek naar de gezelligheid van woonomgevingen laat zien dat mensen in stedelijke gebieden minder vaak de indruk hebben dat ze in een gezellige wijk wonen. In stedelijke gebieden voelt slechts 52 procent van de inwoners zich in een gezellige wijk, terwijl dit in niet-stedelijke gebieden 72 procent is. Dit verschil is vooral duidelijk in de regio Rijnmond, waar Rotterdam, Schiedam en Vlaardingen de laagste waarden rapporteren.
De oorzaken van het lagere gevoel van gezelligheid in stedelijke gebieden zijn meerdere. Factoren zoals hoge bevolkingsdichtheid, beperkte groene ruimte, verkeer en sociale onrust spelen hierin een rol. In tegenstelling hiermee bieden plattelandsgebieden vaak meer rust, groen en een gevoel van nabijheid met buren.
Samenvatting
In Nederland zijn er verschillende steden en wijken die, volgens meerdere onderzoeken, minder aantrekkelijk zijn om in te wonen. De oorzaken van deze onaantrekkelijkheid variëren van luchtkwaliteitsproblemen en sociale onrust tot onveiligheid en gebrek aan groene ruimte. Steden zoals Rotterdam, Den Haag en Amsterdam scoren laag op luchtkwaliteit en woonaantrekkelijkheid. Wijken als de Schilderswijk, Rotterdam-Zuid en de Bijlmer zijn regelmatig genoemd in de media om hun hoge criminaliteitscijfers en sociale problemen.
De verschillen tussen stedelijke en plattelandswoonomgevingen zijn duidelijk. In stedelijke gebieden is het gevoel van gezelligheid en veiligheid vaak lager dan in plattelandsgebieden. De rol van groene ruimte, sociale cohesie en veiligheid is hierin belangrijk.
Hoewel er maatregelen zijn genomen om de situatie in deze wijken en steden te verbeteren, blijven deze plekken uitdagingen vormen voor zowel inwoners als beleidsmakers. Het is belangrijk om te blijven werken aan verbeteringen in luchtkwaliteit, veiligheid en woonaantrekkelijkheid, zodat meer mensen in een gezonde en veilige omgeving kunnen wonen.
Bronnen
- Allianz Direct blog: De gezondste en ongezondste woonplaatsen
- Rijnmond: De minst gezellige buurt van Nederland
- NOS: De minst gezellige buurt van Nederland
- L1 Nieuws: Limburgse gemeenten minder aantrekkelijk om te wonen
- Daisywoont: De gevaarlijkste wijken van Nederland
- Poortugaalkrant: De slechtste wijken van Nederland