Het Nederlands Kustpad: De langste aaneengesloten wandelroute langs de kust van Nederland
juli 20, 2025
Route 21 in Nederland is meer dan een gewone stadsbuslijn; het is een fundamentele verbinding binnen de stad Amsterdam. Deze lijn speelt een centrale rol in het stadsvervoer van Amsterdam en is een essentieel onderdeel van het openbaar vervoer van de regio. Aangezien ze verkeer transporteert tussen Geuzenveld en Amsterdam Centraal, is Route 21 ook een toegangspoort naar het centrum van de stad. In dit artikel wordt de geschiedenis, de huidige route, frequenties, omleidingen en andere relevante details van Route 21 besproken. Daarnaast worden ook toeristische mogelijkheden en activiteiten langs de route besproken, aangevuld met een overzicht van wandel- en fietsroutes in de regio.
Geschiedenis van Route 21
Route 21 werd in gebruik genomen op 8 maart 1959 en was destijds een korte pendelbus die liep van de Aalbersestraat via diverse straten naar het toenmalige station Sloterdijk aan de Molenwerf. In de jaren daarna werd de lijn geleidelijk verlengd en verlegd. In 1958 werd de lijn verlengd naar de De Savornin Lohmanstraat en werd ook verlegd via de Burgemeester Van de Pollstraat in plaats van de Burgemeester Rendorpstraat.
In de loop van de jaren zijn er diverse wijzigingen geweest aan de route. Zo is in 2009 een omleiding ingevoerd vanwege werkzaamheden aan de kruising Antony Moddermanstraat / Burgemeester De Vlugtlaan, en is de lijn tijdelijk via de Doctor Hendrikus Colijnstraat gereden. In 2014 werd de halte Singel volledig geschorst vanwege de korte afstand tot het Centraal Station, en in 2018 werd de route bij het Centraal Station aangepast naar het busstation IJzijde.
Deze geschiedenis laat zien dat Route 21 niet alleen een belangrijke vervoerslijn is, maar ook een historisch getuigenis van verkeersontwikkelingen in Amsterdam. De wijzigingen in route en frequentie zijn vaak het gevolg van stijgende passagiersaantallen en infrastructuurwerkzaamheden.
Huidige route en eindpunten
Route 21 verbindt momenteel Geuzenveld of De Eendracht met Amsterdam Centraal. De route loopt via Slotermeer, Bos en Lommer, de Staatsliedenbuurt en het Haarlemmerplein. De lijn rijdt als stadsbus en is onderdeel van het openbaar vervoer van Amsterdam, beheerd door GVB (Gemeentelijk Vervoerbedrijf).
De eindpunten in Geuzenveld en De Eendracht worden afwisselend bediend. Dit betekent dat passagiers afhankelijk van de dag en de tijd mogelijk verschillende eindbestemmingen kunnen bereiken. In de avonduren daalt de frequentie naar 6x/uur, en op zaterdag en zondag wordt vanaf circa 11:00 uur de frequentie verhoogd naar 8x/uur. Tijdens de zomervakantie wordt dagelijks vanaf 12:00 uur 8x/uur gereden, en in het weekend wordt voor 9:00 uur 4x/uur gereden en tussen 9:00 en 12:00 uur 6x/uur.
Frequentie en tijdstippen
De frequentie van Route 21 varieert afhankelijk van de tijd van de dag en de week. Hieronder een overzicht van de actuele frequenties, zoals beschreven in de bronmateriaal:
| Tijdvak | Frequentie |
|---|---|
| Spits | 8x/uur |
| Spits (vakantie) | 6x/uur (ochtend; zomer), 6–8x/uur (middag; zomer) |
| Dal | 8x/uur |
| Dal (vakantie) | 6–8x/uur (zomer) |
| Avond | 6–8x/uur |
| Zaterdag | 6–8x/uur |
| Zaterdag (vakantie) | 4–8x/uur (zomer) |
| Zondag | 6–8x/uur |
| Zondag (vakantie) | 4–8x/uur (zomer) |
Deze variaties zijn bedoeld om rekening te houden met de veranderende reisbehoeften van passagiers gedurende de week en in de vakantieperiode. De lijn is daarom een betrouwbare optie voor zowel dagelijkse reizen als toeristische excursies.
Omleidingen en wijzigingen
Aangezien Route 21 al sinds 1959 in gebruik is, zijn er regelmatig omleidingen en routeaanpassingen geweest. Een bekend voorbeeld is de tijdelijke omleiding via de Doctor Hendrikus Colijnstraat, Burgemeester Röellstraat en Slotermeerlaan in 2009 vanwege werkzaamheden. Ook in 2014 werd de halte Singel geschorst en werd de halte Burgemeester de Vlugtlaan hernoemd naar Jan Zwanenburghof. In 2018 werd de route bij het Centraal Station aangepast naar het busstation IJzijde in plaats van het Prins Hendrikplantsoen.
Deze wijzigingen worden meestal aangekondigd via de GVB-website en andere communicatiekanalen. Reizigers worden daarom aangeraden om vooraf te controleren of er omleidingen zijn gepland, vooral bij reizen in de toekomst.
Stoptplaatsen en hernoemingen
Route 21 maakt gebruik van meerdere stoptplaatsen langs haar route, inclusief enkele die in de loop van de jaren zijn hernoemd. Zo is de eenrichtingshalte Haarlemmerweg hernoemd naar Solebaystraat, en is de halte De Savornin Lohmanstraat in de Aalbersestraat hernoemd naar Michel de Klerkhof. Deze hernoemingen worden vaak ingevoerd om verwarring te voorkomen of om aan te passen aan veranderende straatnaamgebruiken.
Passagiers zijn geacht deze wijzigingen in de gidsen en op de kaarten te vinden. Daarnaast wordt aangeraden om de actuele route en stoptplaatsen te controleren via de GVB-app of website, vooral bij reizen in het weekend of tijdens de vakantieperiode.
Route 21 en toerisme
Hoewel Route 21 vooral bedoeld is voor het stadsvervoer van inwoners, kan de lijn ook nuttig zijn voor toeristen die de stad Amsterdam willen verkennen. De route loopt via verschillende belangrijke locaties in de stad, zoals Slotermeer, Bos en Lommer en het Haarlemmerplein, die allemaal karakteristieke gebieden zijn in Amsterdam.
Daarnaast is Route 21 ook een handige verbinding naar Amsterdam Centraal, een belangrijke reisplek voor toeristen. Vanaf het centraal station kunnen reizigers verder reizen met treinen, trams, bussen en fietsen, waardoor Route 21 een essentieel onderdeel is van het toeristische vervoersnetwerk van Amsterdam.
Toeristische activiteiten langs de route
Aangezien Route 21 door verschillende stadsdelen loopt, zijn er ook een aantal toeristische activiteiten en aantrekkelijke locaties langs de route. Een paar voorbeelden zijn:
- Slotermeer: Een populaire recreatieplek in Amsterdam, waar reizigers kunnen wandelen, fietsen of sporten.
- Bos en Lommer: Een rustgezegend woonwijk met een sfeervolle combinatie van natuur en stadsleven.
- Haarlemmerplein: Een centraal plein in Amsterdam-Oost dat regelmatig geanimeerd is met markten en evenementen.
- Amsterdam Centraal: Het belangrijkste treinstation van Amsterdam, dat ook een centrum is voor openbaar vervoer en winkelen.
Reizigers kunnen deze locaties bezoeken met de bus, maar ook met de fiets of voet. Daarnaast zijn er diverse wandel- en fietsroutes die door of langs deze gebieden lopen, zoals de Streekpaden en de Rijnfietsroute, die verder in dit artikel worden besproken.
Streekpaden en wandelmogelijkheden
In Nederland zijn er verschillende wandelroutes die toeristen en inwoners kunnen volgen, zoals de Streekpaden. Deze paden vormen samen met de Lange-Afstand-Wandelpaden (LAW’s) een landelijk dekkend wandelroutenetwerk van ruim 12.000 kilometer. De Streekpaden zijn gericht op toegankelijke en sfeervolle wandelingen door heides, bossen, idyllische dorpen en steden.
De Streekpaden zijn meestal tussen 80 en 350 kilometer lang en worden gemarkeerd met een geel-rode markering. Ze zijn uitstekend geschikt voor zowel dagwandelingen als meerdagse tochten. De routes zijn beschreven in de wandelgidsen van Wandelnet, en kunnen ook gratis gedownload worden via de website of app.
Een voorbeeld van zo’n route is de Groene Hart route, die door het Groene Hart loopt, een stukje groene randstand tussen Rotterdam, Den Haag, Amsterdam en Utrecht. De route meandert door polderlandschappen, lieflijke oud-Hollands aandoende plaatsjes en langs en over waterwegen. Het Groene Hart is aangewezen als nationaal landschap en is een populaire bestemming voor wandelaars en fietsers.
Fietsroutes langs de Rijn
Naast wandelroutes zijn er ook fietsroutes die toeristen kunnen volgen, zoals de Rijnfietsroute. Deze route vormt een traject door het brede stroomgebied van de Rijn in Nederland en maakt deel uit van de Internationale Rijnroute, die van de bron in Zwitserland loopt tot aan de monding in de Noordzee. De Nederlandse deelroute is ongeveer 500 kilometer lang en loopt door de uitlopers van de Veluwe, de Utrechtse Heuvelrug, de Betuwe en de Biesbosch.
De Rijnfietsroute is een populaire fietsroute voor toeristen en inwoners, met een breed spectrum aan landschappen en historische locaties. De route loopt over zomerdijken, oeverwallen, jaagpaden, sluizen en bruggen en is daarom een uitstekende combinatie van sport en ontdekking.
De route is gemarkeerd met het bordje “Rijnfietsroute” onderaan de fietsknooppunten. Op bepaalde stukken, zoals Rotterdam – Hoek van Holland en Woudrichem – Dordrecht, wordt de route aangeduid met de Maasroute, omdat de Rijn op die stukken samenvloeit met de Maas.
Samenwerking tussen vervoer en toerisme
De samenspel tussen vervoer en toerisme is duidelijk zichtbaar in het gebruik van Route 21 en andere vervoersmiddelen in combinatie met wandel- en fietsroutes. Route 21 biedt een betrouwbare verbinding naar toeristische locaties in Amsterdam, terwijl Streekpaden en de Rijnfietsroute toeristen verder helpen bij het verkennen van het land.
Daarnaast zijn er ook andere fietsroutes die populair zijn bij toeristen, zoals de Maasroute en de Waalroute, die samen met de Rijnfietsroute onderdeel vormen van het brede fietsnetwerk in Nederland. Deze routes zijn uitstekend geschikt voor zowel daguitstapjes als meerdagse tochten en worden vaak gecombineerd met overnachtingen in hotels of gastgelegenheden langs de route.
Toekomstige ontwikkelingen
Aangezien Route 21 een essentieel onderdeel is van het stadsvervoer van Amsterdam, zijn er regelmatig onderhouds- en modernisatieprojecten. De lijn rijdt momenteel met VDL Citea SLFA-180 Electric-bussen, wat aangeeft dat GVB zich richt op duurzamer vervoer. In de toekomst is het mogelijk dat de lijn verder elektrisch wordt of dat er andere verbeteringen worden doorgevoerd om de passagierservaring te verbeteren.
Daarnaast zijn er plannen voor het uitbreiden en verbeteren van wandel- en fietsroutes in Nederland, waaronder de Rijnfietsroute en de Streekpaden. Deze ontwikkelingen zullen zorgen voor meer toegankelijkheid en duurzaamheid in het toeristische en recreatieve vervoer.
Conclusie
Route 21 in Nederland is niet alleen een essentieel onderdeel van het stadsvervoer van Amsterdam, maar ook een belangrijke verbinding tussen verschillende stadsdelen en het centraal station. De geschiedenis van de lijn toont aan dat ze zich heeft ontwikkeld met de stad mee, en de huidige route en frequenties zijn bedoeld om zowel inwoners als toeristen te bedienen. Daarnaast zijn er diverse wandel- en fietsroutes langs de route van Route 21, zoals de Streekpaden en de Rijnfietsroute, die toeristen helpen bij het verkennen van het land. Met de huidige en toekomstige ontwikkelingen is Route 21 een betrouwbare en duurzame optie voor reizen in Amsterdam en de regio.