Nederland en de stijgende ontkerkelijking: Een overzicht van religieuze trends
juli 21, 2025
De afgelopen jaren is er een duidelijke toename van criminele activiteiten in Nederland geweest, met name door zogenaamde mobiele bendes. Deze bendes, vaak bestaande uit personen uit Oost-Europa, zijn een groeiend probleem, vooral voor winkeliers en lokale gemeenschappen. De bronnen wijzen erop dat deze bendes vooral actief zijn in de context van winkelcriminaliteit, zoals het stelen van luxe kleding, elektronica en andere waardevolle goederen. Binnen deze groep is de rol van Roemenen, en met name Roma-zigeuners, vooral opvallend. In deze artikel wordt een overzicht gegeven van de huidige situatie, de oorzaken en de maatregelen die genomen worden om dit probleem aan te pakken.
Mobiel banditisme: Een Europees fenomeen
Mobiel banditisme is een fenomeen dat voornamelijk wordt uitgeoefend door groepen die niet permanent in Nederland wonen, maar regelmatig binnenkomen om criminele activiteiten uit te voeren en daarna weer vertrekken. Deze bendes opereren vaak in kleine groepen van twee tot vier personen en zijn vooral gericht op winkelcriminaliteit. De criminologe Dina Siegel onderzoekt dit fenomeen en zegt dat deze bendes vaak uit Roemenen, Bulgaren, Polen en Litouwers bestaan, waarbij Roma-zigeuners een oververtegenwoordigde groep vormen. Siegel onderscheidt tussen overlevingscriminele en professionele criminelen. De overlevingscriminele is naar Nederland gekomen om te werken, maar is uiteindelijk in criminele activiteiten terechtgekomen. De professionele criminele maakt deel uit van een bende die al zijn basis heeft in het land van herkomst en waar een deel van de buit naartoe wordt gebracht.
De buit van deze bendes bestaat vaak uit elektronica en dure merkkleding, die vervolgens met de opbrengst protserige villa’s worden gebouwd in het thuisland. Siegel wijst erop dat deze villa’s in het Roemeense Huedin een duidelijk teken zijn van de opbrengsten van deze criminele activiteiten. Daarnaast zijn er ook geïmporteerde luxewagens te zien, zoals BMW’s en Mercedessen, wat wijst op de mate van welvaart die deze bendes bereiken.
Winkelcriminaliteit: Een financieel en emotioneel verlies
De impact van deze bendes op winkeliers is aanzienlijk. Volgens de brancheorganisatie Transport en Logistiek Nederland vreest men dat het verdwijnen van het speciale landelijke politieteam voor ladingdiefstallen de aandacht voor transportcriminaliteit zal verlagen. Dit zou kunnen leiden tot een verder verergering van het probleem. De schade voor winkeliers wordt geschat op 250 miljoen euro per jaar, wat een kwart van de totale winkelcriminaliteit in Nederland uitmaakt. Deze schade gaat niet alleen over materiële verliezen, maar ook over emotionele en psychologische effecten. Winkeliers zijn vaak woedend en gefrustreerd door deze activiteiten, die hun zaak en reputatie in gevaar brengen.
Een voorbeeld van hoe deze bendes opereren is op te zien in een filmpje van een beveiligingscamera dat op YouTube staat. In het filmpje is te zien hoe drie jongens (die waarschijnlijk Roemenen zijn) een kledingwinkel binnenkomen. Een van hen heeft een grote boodschappentas bij zich, mogelijk met metaal geprepareerd om detectiepoortjes te ontwijken. Hij positioneert zich tussen de schappen, onzichtbaar voor de medewerker achter de balie, terwijl de andere twee jongens de winkel verkennen en het personeel in de gaten houden. De tas wordt snel gevuld, waarna de drie jongens de winkel verlaten. Dit scenario is typisch voor de manier waarop deze bendes werken: snelle, doordachte en vaak met voorbereiding.
Politie en justitie: Aanpak en uitdagingen
De politie en justitie worden door winkeliers en experts als niet efficiënt genoeg gezien in de bestrijding van deze bendes. De politiechef Frans Heeres vergelijkt deze bendes met "sprinkhanen die hier de boel komen kaalvreten", wat duidelijk maakt dat ze sneller bewegen dan de politie kan reageren. Deze bendes trekken door naar andere steden zodra ze merken dat er aandacht komt van de middenstand of de politie. Als ze echt de politie achter zich aan hebben, gaan ze gewoon de grens over. De vrees is dat dit probleem alleen maar groter zal worden, vooral nu de werkvergunning voor Roemenen en Bulgaren sinds 1 januari 2014 is vervallen. Dit maakt het de bendes makkelijker om in Nederland te komen, met name als ze niet werken, maar alleen criminele activiteiten uitoefenen.
Minister van Justitie en Veiligheid Opstelten is echter minder bezorgd. Hij zegt dat criminelen zich niet veel zorgen maken over de officiële toelatingsregels en dat ze niet plotseling in groten getale zullen komen. Detailhandel Nederland is echter van mening dat het probleem erger zal worden, niet vanwege de openstelling van de grens, maar omdat landen als Duitsland, Frankrijk en Spanje strenger zijn en ongewenste vreemdelingen eerder uitzetten. Dit betekent dat deze bendes Nederland als hun volgende doelwit kunnen kiezen.
De rol van de EU en het welvaartsonderscheid
De opkomst van mobiel banditisme is volgens Dina Siegel een gevolg van de Europese Unie. Zij zegt dat Europa de opkomst ervan heeft gefaciliteerd, omdat het idee was dat er overal hetzelfde welvaartsniveau zou zijn. Dit is echter niet het geval, zoals bijvoorbeeld het welvaartsonderscheid tussen Roemenië en Nederland duidelijk laat zien. Siegel wijst erop dat mensen die in arme landen wonen vaak ontevreden zijn en naar landen met een hoger leefniveau trekken. Ze stelt de theorie dat "een hongerige man een boze man is", wat betekent dat armoede kan leiden tot criminaliteit.
Nederland is volgens Siegel niet de populairste bestemming voor deze bendes. Dit beeld wordt soms versterkt door de veronderstelling dat straffen in Nederland laag zijn en dat het gevangenisleven riante is. Siegel benadrukt echter dat criminelen zich niet vaak afschrikken door harde straffen. Nederland is echter een aantrekkelijk doelwit vanwege de onoplettendheid van Nederlanders met waardevolle spullen. Mobieltjes liggen vaak voor het grijpen, wat maakt dat Nederland een aantrekkelijk doelwit is voor deze bendes. Bij een politie-inval is zelfs een kaart van Europa gevonden waarop Nederland was gemarkeerd met een smiley, en Duitsland met een sip kijkende smiley. Dit toont aan dat Nederland inderdaad wordt gezien als een eenvoudig doelwit.
De impact op gemeenschappen en onderdak
De impact van deze bendes is niet alleen op winkeliers, maar ook op lokale gemeenschappen. In Afferden, een slaperig dorpje aan de Maas, is bijvoorbeeld een bende opgerold die ruim honderd inbraken had gepleegd. Deze bendes bestonden uit Roemenen die op een camping woonden. De campinghouders zeggen dat ze geen onderdak wilden geven aan Oost-Europeanen, omdat dit alleen maar narigheid oplevert. Ze stellen dat Oost-Europeanen vaak kloppen op hun deur, maar zodra ze beginnen te praten, is het "hek van de dam". Dit betekent dat deze bendes vaak problemen veroorzaken en niet gewenst zijn in de gemeenschap.
Deze situatie in Afferden toont aan dat de aanwezigheid van deze bendes niet alleen een financieel verlies oplevert, maar ook sociale en emotionele impact heeft. Locaties die normaal gesproken rustige en veilige gemeenschappen zijn, worden plotseling bedreigd door criminele activiteiten. Dit brengt ook vragen op over de rol van gemeenschappen en de mogelijkheid om bendes te identificeren en te rapporteren.
Statistieken over criminaliteit en migratie
Criminaliteit in Nederland is al jaren een onderwerp van discussie, vooral in de context van migratie. Volgens de CBS-statistieken is er in de afgelopen jaren een daling van geregistreerde verdachten onder bepaalde groepen, zoals Nederlands, Turks, Marokkaans en Surinaams. Onder migranten uit nieuwe EU-landen en hun nakomelingen is er echter geen duidelijke daling. Zo is het percentage verdachten onder Polen en Roemenen het afgelopen decennium stabiel gebleven rond de 2 procent. Onder personen met een Bulgaarse achtergrond is het aandeel verdachten eerst gestegen, maar daarna weer afgenomen. Dit toont aan dat er een complexe relatie is tussen migratie en criminaliteit, waarbij bepaalde groepen stabiel of zelfs dalingen laten zien, terwijl andere groepen grotere aandacht nodig hebben.
Conclusie
De opkomst van mobiel banditisme door Roemenen en andere Oost-Europese bendes is een groeiend probleem in Nederland. Deze bendes zijn vooral actief in de context van winkelcriminaliteit en hebben een aanzienlijke impact op winkeliers, financieel en emotioneel. De politie en justitie worden gezien als niet efficiënt genoeg in de bestrijding van dit probleem, en de EU wordt door criminologen als een factor beschouwd die deze activiteiten heeft gefaciliteerd. De impact op gemeenschappen is ook duidelijk te zien, vooral in kleine dorpen waar deze bendes vaak opduiken. Statistieken tonen aan dat er complexe relaties zijn tussen migratie en criminaliteit, en dat er geen eenvoudige oplossing is voor dit probleem. Het is duidelijk dat er behoefte is aan samenwerking tussen bedrijfsleven, politie en overheid om deze bendes effectief te bestrijden.