Romantisch verblijf in een historisch hotel: Auberge de Campveerse Toren in Veere
juli 19, 2025
Prostitutie is een oud fenomeen dat zich al eeuwen in de Nederlandse steden afspeelt. De overheid probeerde al vroeg om prostitutie te reguleren, zowel uit maatschappelijke als economische overwegingen. In de loop der tijd is prostitutie in Nederland evolueerd van een verboden handel tot een gedoogde en gereguleerde vorm van werk. Vandaag de dag is prostitutie grotendeels ingepand en wordt het vaak uitgevoerd binnen tippelzones of bordelen. Deze zones zijn meestal gevestigd in de grootste steden van het land, zoals Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht.
Het doel van dit artikel is om inzicht te geven in de geschiedenis, regulering en huidige situatie van prostitutie in Nederlandse steden. Het artikel is opgebouwd uit verschillende onderdelen die elk een aspect van prostitutie belichten, van de historische context tot de huidige beleidsmaatregelen en de situatie in specifieke steden.
Historische context van prostitutie in Nederland
Prostitutie in Nederland heeft een lange geschiedenis. Al in de Middeleeuwen werd prostitutie gezien als een noodzakelijk kwaad. In die tijd was prostitutie grotendeels ongeorganiseerd, maar de overheid en religieuze leiding erkenden toch dat prostitutie een rol speelde in de maatschappij. De bekende kerkvader Thomas van Aquino vergelijkt prostitutie met een mesthoop die nodig is om de rest van het paleis schoon te houden. Deze visie op prostitutie heeft invloed gehad op de manier waarop prostitutie gedoogd en gereguleerd werd in de loop der eeuwen.
In de 16de eeuw was Den Haag nog een kleine plaats met enkele bordelen en verdachte logementen. Deze gelegenheden speelden een rol in de culturele en sociale leven van de stad. In de tweede helft van de 20e eeuw was er veel prostitutie aan het Oranjeplein in Den Haag. In 1952 werd raamprostitutie verboden, wat betekende dat het niet langer van binnenshuis was toegestaan om aandacht te trekken. In 1964 maakte de gemeente een afspraak met buurtbewoners om raamprostitutie te verminderen. Deze afspraken waren vaak verbonden met compensaties voor de gemeenschap.
In de jaren zestig en zeventig was prostitutie nog vrij ongeorganiseerd. Het was gedoogd en er was weinig overlast. Maar in de jaren tachtig veranderde dat drastisch met de opkomst van heroïne. Deze harddrug leidde tot een toename van straatprostitutie, waarbij vrouwen hun lichaam verkochten om hun verslaving te kunnen bekostigen. Dit veroorzaakte veel overlast in binnensteden, wat leidde tot de opkomst van tippelzones. Den Haag was de eerste stad die in 1983 een tippelzone opende, gevolgd door andere grote steden zoals Rotterdam en Utrecht.
Regulering en beleid rondom prostitutie
Prostitutie in Nederland is sinds 2000 gereguleerd en niet langer verboden. Het bordeelverbod werd opgeheven, waardoor prostitutie in legale bordelen en seksclubs kon doorgaan. Deze regulering had tot doel prostitutie te verplaatsen van de straat naar binnenruimtes, waar het beter te controleren was. Het beleid rond prostitutie varieert echter per gemeente, aangezien gemeenten sinds 2000 zelf bepalen hoe prostitutie in hun stad of gemeente wordt gereguleerd.
In Groningen bijvoorbeeld zijn prostitutieprostituees sinds 2016 aan allerlei eisen verbonden voordat ze kunnen werken. Het kan enkele weken duren voordat prostitutieprostituees aan deze eisen voldoen. In tegenstelling tot Groningen is de situatie in Leeuwarden vrij losse. Daar kunnen vrouwen vrijwel direct aan de slag in één van de inpandige bordelen. De regelgeving rond prostitutie in Nederland is dus sterk afhankelijk van de beleidskeuzes van de individuele gemeenten.
Tippelzones in Nederland
Tippelzones zijn officiële zones waar prostitutie op straat is toegestaan. Deze zones zijn bedoeld om overlast in binnensteden te verminderen door prostitutie te verplaatsen van willekeurige plekken naar gereguleerde zones. De eerste tippelzone werd in 1983 geopend in Den Haag, gevolgd door andere steden zoals Rotterdam en Utrecht.
In de jaren tachtig en negentig waren tippelzones een veelvoorkomend fenomeen in Nederlandse steden. In de loop van de jaren is het aantal tippelzones echter afgenomen. In Amsterdam bijvoorbeeld wordt al langer gesproken over het verplaatsen van prostitutie op de Wallen naar een erotisch centrum bij de RAI. In andere steden zoals Groningen, Alkmaar en Leeuwarden zijn in de afgelopen jaren steeds meer ramen verdwenen. Vaak verplaatsen prostitutieprostituees hun werk naar hun eigen huis of hotels, wat betekent dat er minder toezicht is.
Inmiddels zijn er wel nieuwe plekken voor prostitutie in parkeergarages, waar prostitutie op afspraak wordt uitgevoerd. Er is geen sprake meer van raamprostitutie in deze zones. Deze ontwikkeling toont aan dat prostitutie zich continu aanpast aan maatschappelijke veranderingen en beleidsmaatregelen.
Prostitutie in specifieke steden
Den Haag
Den Haag was de eerste stad die een tippelzone opende in 1983. In de jaren tachtig en negentig was prostitutie in de stad sterk georganiseerd, met veel straatprostitutie en raamprostitutie. In de tweede helft van de twintigste eeuw was er veel prostitutie aan het Oranjeplein. In 1952 werd raamprostitutie verboden, wat betekende dat prostitutie niet langer van binnenshuis kon worden uitgevoerd. In 1964 maakte de gemeente een afspraak met buurtbewoners om raamprostitutie te verminderen.
In de 16de eeuw was Den Haag nog een kleine plaats met enkele bordelen en verdachte logementen. Deze gelegenheden speelden een rol in de culturele en sociale leven van de stad. Tegenwoordig is prostitutie in Den Haag grotendeels ingepand en wordt het vaak uitgevoerd binnen tippelzones. De stad heeft ook een aantal prostitutiehotels, zoals het Oriental Club en Hotel California.
Amsterdam
Amsterdam is bekend om zijn prostitutie in de Wallen. In de jaren tachtig en negentig was prostitutie in Amsterdam sterk georganiseerd, met veel straatprostitutie en raamprostitutie. In de loop van de jaren is prostitutie in Amsterdam grotendeels ingepand. De prostitutie op de Wallen is echter nog steeds een belangrijk fenomeen. In de jaren tachtig en negentig was prostitutie in Amsterdam sterk georganiseerd, met veel straatprostitutie en raamprostitutie. In de loop van de jaren is prostitutie in Amsterdam grotendeels ingepand.
Rotterdam
Rotterdam was de tweede stad die een tippelzone opende in 1983. In de jaren tachtig en negentig was prostitutie in Rotterdam sterk georganiseerd, met veel straatprostitutie en raamprostitutie. In de loop van de jaren is prostitutie in Rotterdam grotendeels ingepand. De prostitutie op de Wallen is echter nog steeds een belangrijk fenomeen.
Utrecht
Utrecht was de derde stad die een tippelzone opende in 1983. In de jaren tachtig en negentig was prostitutie in Utrecht sterk georganiseerd, met veel straatprostitutie en raamprostitutie. In de loop van de jaren is prostitutie in Utrecht grotendeels ingepand. De prostitutie op de Wallen is echter nog steeds een belangrijk fenomeen.
Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingen
Prostitutie in Nederland is tegenwoordig grotendeels ingepand en wordt vaak uitgevoerd binnen tippelzones of bordelen. Het aantal tippelzones is echter afgenomen in de afgelopen jaren. In Amsterdam wordt al langer gesproken over het verplaatsen van prostitutie op de Wallen naar een erotisch centrum bij de RAI. In andere steden zoals Groningen, Alkmaar en Leeuwarden zijn in de afgelopen jaren steeds meer ramen verdwenen. Vaak verplaatsen prostitutieprostituees hun werk naar hun eigen huis of hotels, wat betekent dat er minder toezicht is.
Inmiddels zijn er wel nieuwe plekken voor prostitutie in parkeergarages, waar prostitutie op afspraak wordt uitgevoerd. Er is geen sprake meer van raamprostitutie in deze zones. Deze ontwikkeling toont aan dat prostitutie zich continu aanpast aan maatschappelijke veranderingen en beleidsmaatregelen.
Conclusie
Prostitutie in Nederlandse steden is een oud fenomeen dat zich al eeuwen afspeelt. In de loop der tijd is prostitutie evolueerd van een verboden handel tot een gedoogde en gereguleerde vorm van werk. Vandaag de dag is prostitutie grotendeels ingepand en wordt het vaak uitgevoerd binnen tippelzones of bordelen. De regulering en beleid rond prostitutie varieert echter per gemeente, aangezien gemeenten sinds 2000 zelf bepalen hoe prostitutie in hun stad of gemeente wordt gereguleerd.
De huidige situatie toont aan dat prostitutie zich continu aanpast aan maatschappelijke veranderingen en beleidsmaatregelen. In de afgelopen jaren zijn er nieuwe plekken voor prostitutie opgekomen, zoals parkeergarages waar prostitutie op afspraak wordt uitgevoerd. Deze ontwikkeling geeft aan dat prostitutie in Nederland zich aanpassen aan de veranderingen in de maatschappij en blijft een belangrijk fenomeen in de Nederlandse steden.