De aantrekkelijkste en snelst groeiende steden in Nederland in 2023
juli 19, 2025
De coronapandemie heeft wereldwijd grote impact gehad op de toeristische sector, en Nederland is daar geen uitzondering op. Logiesaccommodaties, zoals hotels, kampeerterreinen en groepsaccommodaties, stonden in het begin van de crisiseer in 2020 voor een scherpe terugval in het aantal overnachtingen. Echter, in de jaren daarna is het toerisme weer op gang gekomen, met sommige trends die blijven gelden. In dit artikel worden de ontwikkelingen in het aantal overnachtingen in Nederland tijdens en na de coronapandenmie besproken, met een focus op de maandag gegevens en regionale verschillen.
Aanvang van de coronacrisis: een scherpe daling in overnachtingen
In maart 2020 gingen landelijke maatregelen in die het reis- en verblijfsverkeer in Nederland beperkten. Vanaf het begin van de maand was het niet langer mogelijk om in groepen van meer dan één persoon buiten te verkeren, en werden alle niet-essentiële activiteiten, zoals het bezoeken van hotels en vakantiepanden, sterk aan banden gelegd. Dit gold ook voor internationale reizen, met uitzondering van enkele landen binnen de Schengenzone. Nederlanders konden dus slechts beperkt naar buitenlandse bestemmingen reizen, en ook buitenlanders moesten aan strikte voorwaarden voldoen om in Nederland te verblijven.
De impact op de logiessector was direct merkbaar. In 2019, voordat de coronapandenmie begon, had Nederland bijna 46 miljoen gasten en 123 miljoen overnachtingen in logiesaccommodaties. Deze getallen waren historisch hoog en toonden aan dat het toerisme in Nederland een belangrijk onderdeel van de economie was. In de maanden januari en februari 2020 was er nog sprake van groei vergeleken met 2019, maar in maart en daarna volgde een scherpe daling. De maatregelen tegen het virus leidden tot een drastische terugval in het aantal overnachtingen, met name in de maanden maart tot augustus 2020.
Regionale verschillen in de impact
De coronacrisis had niet gelijkmatig invloed op alle regio's in Nederland. In Noord-Holland, bijvoorbeeld, was de impact aanzienlijk groter dan in andere delen van het land. Dit komt vooral door de hoge afhankelijkheid van buitenlandse toeristen in deze regio, waarbij Amsterdam de hoofdmagneet was. In de periode maart tot augustus 2019 verbleef twee derde van alle hotelovernachtingen in Noord-Holland in Amsterdam, en van alle buitenlandse hotelovernachtingen in deze regio zelfs drie kwart. In 2020 daalde het aantal hotelovernachtingen in Amsterdam met bijna 75 procent vergeleken met 2019.
In tegenstelling daarmee was de impact in regio’s zoals Groningen minder groot. In deze regio kwamen minder dan een derde van de overnachtingen van buitenlandse gasten, wat betekent dat de afhankelijkheid van internationaal toerisme minder was. Daardoor was de daling van het aantal overnachtingen in Groningen minder drastisch. Ook de verhouding tussen hotelovernachtingen en andere vormen van verblijf (zoals kamperen of verblijven op een huisjesterrein) speelde een rol in het verloop van de coronacrisis. In Noord-Holland was ruim 70 procent van alle overnachtingen in hotels, terwijl dit in Groningen slechts 46 procent was.
Herstel in 2021 en 2022
Hoewel de coronacrisis in 2020 een diepe invloed had op de logiessector, begon het aantal overnachtingen in 2021 en 2022 langzaam te herstellen. In 2021 was er al een lichte toename, maar de cijfers bleven nog steeds onder het niveau van 2019. In 2022 echter werd een duidelijke groei gemeten. Dat jaar verblijften 28,48 miljoen toeristen in Nederlandse hotels, wat een toename van 60 procent is vergeleken met 2021. Het totaal aantal overnachtingen in 2022 bedroeg 127,8 miljoen, wat 26 procent hoger is dan in 2021 en 4 procent hoger dan in 2019. Dit toont aan dat de logiessector in Nederland behoorlijk goed herstelde van de coronacrisis.
De herstelgroei was vooral duidelijk zichtbaar in de categorieën kampeerterreinen en huisjesterreinen. In 2022 brachten deze accommodaties 10 miljoen respectievelijk 5 miljoen gasten, wat aangeeft dat alternatieve vormen van verblijf in de toeristische sector groter werden. Groepsaccommodaties groeiden ook, met 1,5 miljoen gasten in 2022, wat een toename van 66 procent is vergeleken met 2021.
Tabel: Ontwikkeling van overnachtingen in logiesaccommodaties
| Jaar | Nederlandse gasten (x mln) | Buitenlandse gasten (x mln) | Totaal overnachtingen (x mln) |
|---|---|---|---|
| 2018 | 25,13 | 18,78 | 43,91 |
| 2019 | 25,79 | 20,13 | 45,92 |
| 2020 | 20,04 | 7,27 | 27,31 |
| 2021 | 25,47 | 6,25 | 31,72 |
| 2022 | 28,48 | 15,92 | 44,40 |
Deze tabel laat zien dat in 2022 het aantal overnachtingen vrijwel gelijk was aan het record van 2019, en dat het aantal buitenlandse gasten een sterkere groei kende dan het aantal Nederlandse gasten. Dit suggereert dat het internationale toerisme sterker herstelde dan het nationale toerisme.
De rol van hotels in de herstelgroei
Hotels speelden een centrale rol in de herstelgroei van de logiessector. In 2022 kreeg Nederland 28 miljoen toeristen die de nacht doorbrachten in een hotel, wat een groei van 60 procent is vergeleken met 2021. Hoewel dit nog steeds iets lager is dan in 2019, toont het aan dat het hoteltoerisme behoorlijk goed herstelde. De groei in het aantal overnachtingen in hotels was vooral duidelijk in regio’s die sterk afhankelijk zijn van internationale toeristen, zoals Noord-Holland.
Een voorbeeld van een hotel dat in de coronacrisis geopend bleef is het Boutique Hotel Corona in Den Haag. Dit luxe boetiekhotel bleef operationeel en trok in 2022 weer een aanzienlijk aantal gasten. Het hotel ligt dichtbij bekende attracties zoals het Mauritshuis en Paleis Noordeinde en biedt een luxe verblijf met restaurantfaciliteiten. Het feit dat dit hotel nog steeds actief is en positieve beoordelingen ontvangt, toont aan dat bepaalde hotels zich goed aan de coronamaatregelen aanpasten en hun klantenbasis behouden.
Coronamaatregelen en hun invloed op het toerisme
Tijdens de coronacrisis werden verschillende maatregelen genomen om de verspreiding van het virus te beperken. In Nederland gold een reisadvies dat alleen strikt noodzakelijke reizen aanraadde. Dit gold ook voor internationale reizen, wat betekende dat het aantal buitenlandse toeristen aanzienlijk afnam. In Duitsland en België, twee belangrijke toeristische bestemmingen voor Nederlanders, waren er ook coronamaatregelen in werking, wat de reisbewegingen verder beperkte.
Hoewel de maatregelen in Nederland tegen het eind van 2021 geleidelijk werden versoepeld, bleven er nog enkele coronaprotocolleeringen gelden tot in de zomer van 2022. In de meeste logiesaccommodaties waren de maatregelen tegen die tijd echter vrijwel volledig opgeheven, en konden hotels en vakantiepanden weer volledig open. In 2023 was er bijna geen verschil meer tussen het aantal overnachtingen en het niveau van voor de coronacrisis, zoals aangegeven in bron 2.
Toekomstige trends in het toerisme
De coronacrisis heeft duidelijk laten zien hoe kwetsbaar de toeristische sector is voor wereldwijde crises. Aan de andere kant heeft de snelle herstelgroei in 2021 en 2022 ook laten zien dat Nederlanders en buitenlanders het land weer sterk als vakantiebestemming zien. In de toekomst is het belangrijk dat de logiessector zich verder aanpast aan veranderende reistrends, zoals een grotere voorkeur voor alternatieve vormen van verblijf (zoals kamperen of groepsaccommodaties) en een toegenomen aandacht voor duurzame toerisme.
Buitenlandse toeristen zullen waarschijnlijk ook blijven een belangrijke groep vormen in de Nederlandse toeristische sector, aangezien ze voor ongeveer een derde van alle overnachtingen verantwoordelijk zijn. Het is daarom belangrijk dat Nederland blijft investeren in toeristische aantrekkers en faciliteiten die toegankelijk zijn voor internationale bezoekers.
Conclusie
De coronacrisis heeft in 2020 een scherpe daling veroorzaakt in het aantal overnachtingen in Nederland, met name in regio’s die sterk afhankelijk zijn van internationale toeristen. De impact was het sterkst in regio’s zoals Noord-Holland, waarbij het aantal hotelovernachtingen in Amsterdam met bijna 75 procent daalde. Echter, in de jaren daarna is het toerisme langzaam maar zeker op gang gekomen, met een sterke groei in 2022. Het aantal overnachtingen in 2022 is vrijwel gelijk aan het record van 2019, en het aantal buitenlandse gasten is met name sterk toegenomen.
De herstelgroei is te danken aan een combinatie van maatregelen ter beperking van het virus en de wens van mensen om weer te gaan reizen. Hotels, kampeerterreinen en groepsaccommodaties speelden allemaal een rol in deze herstelgroei, met name omdat alternatieve vormen van verblijf in de toeristische sector steeds populairder worden. In de toekomst is het belangrijk dat de Nederlandse logiessector zich blijft aanpassen aan veranderende reistrends en blijft investeren in toeristische aantrekkers die zowel Nederlanders als buitenlanders aanspreken.