Overnachten bij Nederlanders in de omgeving van Dijon
juli 19, 2025
Nederland is traditioneel gezien een land met hoge maatstaven op het gebied van veiligheid. Toch blijkt uit recente onderzoeken dat een aanzienlijk aantal vrouwen en LHBTQI+-personen zich in bepaalde delen van het land onveilig voelen. Deze percepties van onveiligheid zijn niet alleen gericht op persoonlijke ervaringen, maar ook op structurele kwesties, zoals seksueel ongewenst gedrag, discriminatie en criminaliteit. In dit artikel geven we een overzicht van de huidige situatie, op basis van feiten en data uit betrouwbare bronnen.
Onveiligheidsgevoelens en seksueel ongewenst gedrag
Een onderzoek uitgevoerd door Pointer (KRO-NCRV) en AD heeft uitgezocht hoe veilig Nederlandse vrouwen zich voelen in de openbare ruimte. Uit het onderzoek van 2023 blijkt dat 83 procent van de Nederlandse vrouwen tussen de 15 en 25 jaar in de openbare ruimte seksueel ongewenst gedrag heeft ervaren. Dit gedrag omvat onder andere het worden nagestaard of nagefloten (60 procent), het ontvangen van seksueel gerelateerde opmerkingen, beledigingen of vragen (40 procent), en het worden achtervolgd (25 procent). De meeste incidenten vinden plaats op straat of in parken, maar ook in openbaar vervoer, op school, op het werk of in sportverenigingen.
Deze ervaringen leiden vaak tot angst of schroom om ’s avonds of in het donker naar buiten te gaan, ook bij vrouwen die zelf geen negatieve ervaringen hebben gehad. Dit wijst op een bredere maatschappelijke perceptie van onveiligheid die niet alleen gericht is op individuele ervaringen, maar ook op een collectieve angst die vrouwen in hun gedrag beïnvloedt.
Onderzoek naar onveilige plekken voor LHBTQI+ personen
Aangezien ook LHBTQI+ personen zich op bepaalde plekken onveilig voelen, zijn Pointer en het AD begin 2024 begonnen met een grootschalig onderzoek naar onveilige plekken voor deze groep. Nederland staat namelijk in 2024 op de 14e plaats in een Europese ranglijst van LHBTQI+-vriendelijke landen, een recordlaagste positie. Bovendien is het aantal aangiften van discriminatie tegen LHBTQI+ personen gestegen met 37 procent in 2023. Deze trends tonen aan dat ook in Nederland de rechten en veiligheid van LHBTQI+ personen onder druk komen te staan.
Het onderzoek wil niet alleen vaststellen waar LHBTQI+ personen zich onveilig voelen, maar ook onderzoeken of deze onveiligheid ook online aanwezig is. Uit eerder onderzoek is gebleken dat LHBTQI+ personen steeds vaker discriminerende reacties ontvangen op sociale media. Ook de stijgende invloed van internationale ontwikkelingen, zoals de wetgeving tegen transpersonen in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, werkt zich door in de Nederlandse maatschappij, waar LHBTQI+ personen mogelijk meer haatcommentaren of discriminerende berichten ondervinden.
Onveilige plekken op de kaart
Pointer en het AD hebben een kaart gemaakt die onveilige plekken in Nederland visualiseert, op basis van de verklaringen van vrouwen en LHBTQI+ personen. Deze kaart is voortgekomen uit een vragenlijst waarbij bijna 10.000 vrouwen en meisjes meededen. Het doel van de kaart is om bewustwording te creëren, maar ook om beleid en maatregelen te onderbouwen die gericht zijn op het verbeteren van de veiligheid in de openbare ruimte.
Een dergelijke kaart is niet alleen informatief, maar ook een waardevolle hulp voor iedereen die rekening wil houden met veiligheid in hun dagelijkse omgeving, bijvoorbeeld bij het kiezen van een route naar huis of bij het bezoeken van een nieuwe stad. Het onderzoek laat zien dat onveiligheid niet lokaal beperkt is; het is een landelijke kwestie die structurele oorzaken heeft.
Onveiligheidsgevoelens per regio
Uit de Veiligheidsmonitor 2023 van het CBS blijkt dat het gevoel van onveiligheid in de eigen buurt varieert per regio. In 2023 rapporteerden 19 procent van de inwoners van steden met meer dan 70.000 bewoners zich weleens onveilig in hun buurt, vergeleken met 15 procent landelijk gemiddeld. De hoogste onveiligheidsgevoelens zijn te vinden in de zogenaamde G4-woonwijken, met een percentage van 25 procent, gevolgd door de G40-woonwijken (18 procent) en andere steden (13 procent).
Op gemeenteniveau varieert het aandeel mensen dat zich onveilig voelt tussen 8 procent in Hoeksche Waard en 29 procent in Heerlen. In de volgende tabel is een overzicht te zien van onveiligheidsgevoelens per regio:
| Regio / Gemeente | Onveiligheidsgevoel (%) |
|---|---|
| Amsterdam | 21,9 |
| Rotterdam | 19,8 |
| Den Haag | 15,9 |
| Eindhoven | 21,4 (Noord) / 18,7 (Zuid) |
| Heerlen | 29,0 |
| Maastricht | 20,2 |
| Kerkrade | 32,1 |
| Venlo / Beesel | 20,7 |
| Roermond | 21,2 |
Deze data tonen aan dat bepaalde steden en regio’s meer last hebben van onveiligheid dan andere. De oorzaken van deze verschillen zijn meestal complex en variëren per locatie, maar sociaaleconomische factoren, zoals armoede en onvoldoende onderwijs, spelen vaak een rol. Ook georganiseerde misdaad, drugsproblematiek en jongerenproblematiek kunnen de veiligheid negatief beïnvloeden.
Steden met hoge criminaliteitscijfers
Bij het onderzoek naar onveilige plekken in Nederland blijkt dat er ook sprake is van regio’s en steden met hogere criminaliteitscijfers. Eindhoven, bijvoorbeeld, staat bekend om technologie en innovatie, maar ook om problemen met diefstal en drugs. In Amsterdam is de toename van overvallen, met name op maaltijdbezorgers, een duidelijke trend. Ook vuurwapenmisdrijven en geweldsdelicten zijn op de stijgende lijn. In Rotterdam speelt de grote haven een rol in de aantrekkingskracht van georganiseerde misdaad, wat leidt tot schietpartijen, overvallen en andere zware misdrijven.
Deze situaties hebben invloed op het algehele veiligheidsgevoel en leiden tot structurele onveiligheid die niet alleen gericht is op individuen, maar ook op gemeenschappen. De gemeenten en buurtorganisaties in deze regio’s zetten zich in om de veiligheid en sociale cohesie te verbeteren, maar het blijft een uitdaging om structurele problemen aan te kaarten en op te lossen.
Onveiligheid in de openbare ruimte
Het fenomeen van onveiligheid in de openbare ruimte is niet alleen gericht op fysieke criminaliteit, maar ook op gedragingen die mensen uit de openbare ruimte drijven. Voor vrouwen betekent dit vaak dat ze ’s avonds of in het donker niet meer in bepaalde straten of gebieden durven te lopen. De stijgende avondduisternis versterkt deze percepties, waardoor vrouwen extra op hun hoede moeten zijn.
De kaart die is samengesteld door Pointer en het AD geeft een visuele weergave van de onveilige plekken in Nederland. Volgens deze kaart voelen zich op 8.100 locaties ongeveer 7.400 vrouwen onveilig. Deze locaties zijn verdeeld over het hele land en omvatten zowel dichtbevolkte steden als relatief rustige buurten. Het doel van deze kaart is om bewustwording te creëren, maar ook om beleid te onderbouwen dat gericht is op het verbeteren van de veiligheid in de openbare ruimte.
Online onveiligheid
Naast de fysieke onveiligheid is er ook sprake van onveiligheid in de digitale wereld. LHBTQI+ personen ontvangen steeds vaker discriminerende berichten op sociale media. In het kader van het onderzoek van Pointer en het AD wordt ook gekeken naar de mate waarin LHBTQI+ personen online discriminerend of hatelijk gedrag ondervinden. Hierbij is het mogelijk om anoniem de ergste haatcommentaren te delen, wat niet alleen een bewustmakingsfunctie heeft, maar ook een therapeutische functie voor de betrokkene.
De stijgende invloed van sociale media en de globalisering van haatgedrag maken duidelijk dat onveiligheid niet louter een lokaal fenomeen is. Nederland, dat zich traditioneel als een voorbeeldland voor LHBTQI+-rechten zag, moet nu opnieuw naar zijn beleid en maatschappelijke waarden kijken. De stijging van haat en discriminatie online vraagt om nieuwe maatregelen en een bredere maatschappelijke discussie over inclusiviteit en respect.
Conclusie
De data en analyses uit de verstrekte bronnen tonen aan dat onveiligheid in Nederland niet alleen beperkt is tot enkele steden of regio’s, maar een bredere maatschappelijke kwestie is die zowel vrouwen als LHBTQI+ personen betreft. De combinatie van fysieke en digitale onveiligheid vraagt om een multidisciplinaire aanpak die zowel beleid als bewustwording omvat. Door middel van onderzoek, kaarten en verklaringen van betrokkene kan een beter beeld ontstaan van waar en hoe onveiligheid zich voordoet, zodat effectieve maatregelen kunnen worden genomen.
Het is van groot belang dat zowel beleidsmakers als burgers zich bewust worden van deze kwesties en actief bijdragen aan een veiligere maatschappij voor iedereen. Het onderzoek van Pointer en het AD is daarom niet alleen informatief, maar ook een startpunt voor verdere actie en verbetering.