Slimmer werken met Microsoft Outlook: 25 tijdbesparende tips voor de Nederlandse werkplek
juli 19, 2025
In Nederland is er al jarenlang aandacht voor de gezondheid van steden. Verschillende organisaties, zoals Arcadis, voeren jaarlijks onderzoek uit om te bepalen welke steden het gezondst of juist het ongezondst zijn. Deze indexen geven inzicht in aspecten zoals luchtkwaliteit, mobiliteit, groen, veiligheid en sociale cohesie. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de ongezondste steden van Nederland, op basis van de Gezonde Stad Index van Arcadis en andere relevante bronnen. Ook wordt ingegaan op de redenen waarom sommige steden minder gezond zijn dan andere.
De ongezondste steden
Volgens de Gezonde Stad Index van Arcadis, zoals opgenomen in de bronnen, blijkt dat Rotterdam al jarenlang op de laagste plaats staat. In 2024 eindigt Rotterdam op de laatste plaats van de lijst met 25 steden die op gezondheid, sociale samenhang en duurzaamheid worden geëvalueerd. De redenen voor deze lage score zijn vooral te vinden in het gebied van luchtkwaliteit, veiligheid en sociale cohesie.
Naast Rotterdam staan ook Den Haag en Amsterdam onderaan in de lijst. Deze steden scoren laag op onderdelen zoals luchtkwaliteit en hittestress. Ook de groei van hoge ongevalcijfers speelt een rol in hun lage rang. Amsterdam scoort vooral slecht op het gebied van luchtkwaliteit, terwijl Den Haag de lage score vooral te danken heeft aan hoge ongevalcijfers.
De volgende steden die in de lijst voorkomen zijn Tilburg, Utrecht, Nijmegen, Zaanstad, Zoetermeer, Breda, Haarlem, Eindhoven, Haarlemmermeer en Leiden. In deze steden zijn de groene ruimtes minder uitgebreid, de luchtkwaliteit is slecht en er zijn minder fiets- en looproutes beschikbaar.
Waarom scoren deze steden zo laag?
De oorzaak van de lage score van deze steden ligt vaak in de combinatie van verkeer, industrie en gebouwverdichting. In steden als Rotterdam en Amsterdam is er veel industrie en verkeer, wat leidt tot hoge concentraties fijnstof en stikstofdioxide. Deze stoffen zijn schadelijk voor de luchtwegen en kunnen leiden tot chronische aandoeningen, vooral bij kinderen en ouderen.
In de steden met een slechte luchtkwaliteit is het ook vaak warmer in de zomer, wat leidt tot hittestress. Hittestress kan leiden tot vermoeidheid, hoofdpijn en in extreme gevallen zelfs tot oververhitting. Het tekort aan groene ruimtes in deze steden maakt het moeilijker om de temperatuur te reguleren en om lichaamsbeweging te combineren met rust en frisse lucht.
Groene steden in Nederland
In tegenstelling tot de ongezondste steden zijn er ook steden in Nederland die opvallen door hun goede luchtkwaliteit, voldoende groen en goede mobiliteit. De gezondste steden volgens de Gezonde Stad Index zijn Groningen, Emmen, Apeldoorn, Nijmegen en Maastricht. Deze steden scoren hoog op alle onderdelen van de index, waaronder luchtkwaliteit, mobiliteit, groen, veiligheid en sociale cohesie.
Apeldoorn is in 2024 zelfs de gezondste stad van Nederland. De reden hiervoor is vooral te danken aan de hoge score op het gebied van ‘Gezonde Gemeenschap’. In Apeldoorn zijn er minder geregistreerde misdrijven en een hechte sociale structuur. Dit positieve resultaat is deels te danken aan het groene karakter van de stad. In Apeldoorn is er veel groen beschikbaar, wat bijdraagt aan minder stress en een betere mentale gezondheid van de inwoners.
Groningen, die in vorige jaren al de gezondste stad van Nederland was, zakt in 2024 naar de derde plek. De reden hiervoor is een toename van verkeersongevallen en misdaad in de stad. Hoewel Groningen nog steeds goed scoort op het gebied van luchtkwaliteit en groen, is het nadeel van de toegenomen ongevallen en misdaad groot genoeg om de positie van Apeldoorn niet te kunnen overnemen.
De rol van luchtkwaliteit
Een van de belangrijkste factoren in de Gezonde Stad Index is luchtkwaliteit. In steden waar veel verkeer en industrie actief is, is de luchtkwaliteit vaak slecht. Dit heeft gevolgen voor de gezondheid van de inwoners, vooral bij langdurige blootstelling. De slechte luchtkwaliteit wordt onder andere veroorzaakt door uitstoot van vieze vrachtauto’s en dieselauto’s. De transportsector is hier een van de grootste factoren.
In steden als Rotterdam en Amsterdam is de luchtkwaliteit zo slecht dat er maatregelen zijn genomen om dit te verbeteren. Sinds 2020 nemen gemeenten maatregelen tegen luchtvervuiling. Zo mogen bepaalde oude auto’s en dieselauto’s niet meer in de stad komen. Vanaf 2025 moeten er nieuwe bussen komen zonder uitstoot. Deze bussen rijden op waterstof en elektriciteit, en de energie die wordt gebruikt is duurzaam opgewekt door zonnepanelen en windmolens.
Hittestress en groene ruimtes
Naast luchtkwaliteit speelt hittestress ook een rol in de beoordeling van een stedelijke leefomgeving. In steden met weinig groen is het vaak warmer in de zomer, wat leidt tot hittestress. Groene ruimtes helpen bij het reguleren van de temperatuur en bieden een plek om te rusten en zich te herstellen. In steden met weinig groen is het moeilijker om lichaamsbeweging te combineren met rust en frisse lucht.
In steden zoals Groningen en Apeldoorn is er voldoende groen beschikbaar, wat bijdraagt aan een gezonde leefomgeving. In deze steden is het makkelijker om te fietsen of te lopen, en is er voldoende ruimte voor recreatie en sport.
Mobiliteit en veiligheid
Een andere belangrijke factor in de Gezonde Stad Index is mobiliteit. In steden waar er goede fiets- en looproutes zijn, is het makkelijker om actief te reizen. In steden met weinig fiets- en looproutes is het juist moeilijker om actief te reizen, wat leidt tot minder lichaamsbeweging en een slechtere gezondheid.
In de ongezondste steden is er vaak ook een probleem met veiligheid. In steden zoals Rotterdam en Amsterdam zijn er meer geregistreerde misdrijven, wat leidt tot minder vertrouwen in de leefomgeving. In steden met een hoge score op veiligheid is het juist makkelijker om zich veilig te voelen en om actief deel te nemen aan het stedelijke leven.
De toekomst van stedelijke gezondheid
In de komende jaren zijn er maatregelen genomen om de gezondheid van steden te verbeteren. In steden zoals Apeldoorn en Groningen zijn er plannen om het aantal woningen te vergroten, maar tegelijkertijd ook de groene ruimtes te behouden. In Apeldoorn is er een ambitie om zeven duizend nieuwe woningen binnenstedelijk te bouwen, waarbij verdichting en vergroening samen gaan.
In steden zoals Rotterdam zijn er ook maatregelen genomen om de luchtkwaliteit te verbeteren. De gemeente Rotterdam werkt aan het stimuleren van het fietsen en lopen en aan het verbeteren van de luchtkwaliteit. In Amsterdam zijn er plannen om het aantal auto’s te verminderen en om meer ruimte te maken voor fietsers en voetgangers.
Conclusie
De ongezondste steden van Nederland zijn Rotterdam, Den Haag, Amsterdam, Zaanstad, Zoetermeer en andere steden met een slechte luchtkwaliteit, weinig groen en een hoge ongevalscijfer. In tegenstelling hiermee zijn er ook steden zoals Groningen, Emmen en Apeldoorn die opvallen door hun goede luchtkwaliteit, voldoende groen en een hechte sociale structuur.
De gezondheid van een stad is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder luchtkwaliteit, mobiliteit, groen, veiligheid en sociale cohesie. In steden waar deze factoren goed zijn, is het makkelijker om actief te reizen, te rusten en zich te herstellen. In steden waar deze factoren slecht zijn, is het juist moeilijker om een gezonde leefomgeving te creëren.
In de komende jaren zijn er maatregelen genomen om de gezondheid van steden te verbeteren. In steden zoals Apeldoorn en Groningen zijn er plannen om het aantal woningen te vergroten, maar tegelijkertijd ook de groene ruimtes te behouden. In steden zoals Rotterdam zijn er maatregelen genomen om de luchtkwaliteit te verbeteren en om meer ruimte te maken voor fietsers en voetgangers.
De gezonde Stad Index is een waardevolle tool om inzicht te krijgen in de gezondheid van steden. Door deze index is het mogelijk om te zien welke steden het gezondst zijn en welke steden verbeteringen kunnen aanbrengen. In de toekomst is het belangrijk om te blijven investeren in een gezonde leefomgeving, zodat zowel inwoners als toeristen kunnen genieten van een gezonde en aantrekkelijke stedelijke omgeving.