Overnachten in een B&B in Nederland: Een unieke en persoonlijke vakantieervaring
juli 19, 2025
In Nederland ligt een fascinerende wereld verborgen onder de grond. Van oude Romeinse archeologische vondsten tot ondergrondse tunnels die tijdens oorlogen en beleggen als vluchtroutes dienst deden, biedt het land tal van tochten en ontdekkingen die het verleden leven geven. Deze ondergrondse plekken zijn niet alleen geschiedenis tot leven gebracht, maar ook een unieke manier om de rijke cultuur, geschiedenis en natuur van het land te ontdekken. In dit artikel worden verschillende ondergrondse locaties in Nederland beschreven, inclusief wandelingen, historische tunnels, en musea die ondergronds liggen.
Waarom ondergronds ontdekken?
De ondergrond van Nederland bevat niet alleen een rijke geschiedenis, maar ook technologische en architectonische meesterwerken. Tijdens de oorlog, in het verleden en zelfs vandaag de dag, hebben mensen gebruikgemaakt van tunnels, kelders en grotten om veilig te zijn, of om hun werkzaamheden te voortzetten. Deze locaties bieden bezoekers een unieke kans om deze geschiedenis en architectuur zelf te ervaren.
Een aantal van deze locaties is toegankelijk via een gids, terwijl andere plekken via zelfstandige wandelingen of interactieve tochten verkend kunnen worden. Zo is er bijvoorbeeld Maastricht Underground, waar bezoekers via 14 kilometer aan ondergrondse kazematten en grotten lopen. In Nijmegen is het Museum De Bastei een ondergrondse tocht die kinderen en volwassenen evenzeer boeit met projecties en interactieve elementen.
Bekende ondergrondse locaties
Sibbergroeve – Mergelgroeve in de Limburger heuvels
In Sibbe, een dorp in Limburg, ligt een actief mergelgroevenstelsel dat sinds de 15e eeuw gebruikt wordt voor mergelwinning. Deze groeve is onder leiding van een gids te bezoeken en biedt bezoekers een glimp van het werk van mergelwinnaars in het verleden. Het gangenstelsel is geschat op een lengte van 140 kilometer, wat het tot een indrukwekkende ondergrondse ruimte maakt.
Mergelrijk en Roebroekgroeve in Valkenburg
Valkenburg is een populaire bestemming voor bezoekers die ondergrondse grotten en mergelgroeven willen verkennen. Mergelrijk is een bekende attractie waar bezoekers prachtige mergel- en zandsculpturen kunnen zien, evenals 3D-grotschilderingen. Ook de Roebroekgroeve is een toegankelijke locatie waar, onder leiding van een gids, alles over mergelwinning en de legende van de Bokkenrijders verteld wordt.
Atomaire kelders in Rotterdam
Rotterdam is vooral bekend om zijn indrukwekkende skyline, maar onder de stad ligt een verborgen wereld van tunnels, kelders en architectonische verborgen pareltjes. Tijdens de jaren 70 bouwde de PTT verschillende atomaire kelders in Nederland, waaronder een in Rotterdam. Deze kelder is een kopie van de kelder die ooit de koninklijke familie moest beschermen in geval van nucleaire oorlog. Vrijwel niemand weet van de bestaansvorm van deze kelder, die verborgen ligt onder het oude postkantoor.
Museum De Bastei – Nijmegen
In Nijmegen is het Museum De Bastei een unieke ondergrondse tocht door archeologische opgravingen. De bezoeker daalt af via trappen en paadjes, waar ondergrondse gangen, ruïnes en historische projecties te zien zijn. De interactieve tocht biedt bezoekers een unieke ervaring, waarbij aanraken van objecten projecties of geluiden activeert. De tocht eindigt bij de Bastei van Nijmegen, een verdedigingsstoren uit de Romeinse tijd.
DOMunder – Utrecht
DOMunder in Utrecht is een ondergrondse tocht die bezoekers meeneemt langs Romeinse archeologische vondsten, de eerste christelijke kerken en een bisschoppelijke burcht. Met een zaklantaarn in de hand lopen bezoekers door het donker, waarbij het schijnen op bepaalde sensoren geluiden en verhalen activeert. Aan het einde van de tocht wordt via een 3D-animatie vertoond hoe de Domtoren ooit instortte tijdens een storm – een historisch feit dat tegenwoordig bijna vergeten is.
Ondergrondse tunnels en verhalen
De legende van de Bokkenrijders en ondergrondse gangen
Een van de meest fascinerende verhalen over ondergrondse gangen komt uit Groningen en betreft de Bokkenrijders. Deze legende vertelt over een bokkenrit die jaarlijks in het dorp het Bokkenried georganiseerd wordt. Volgens de verhalen zou er een ondergronds gangenstelsel zijn dat kloosters met elkaar verbindt, zoals van Wittewierum naar Scharmer, van Aduard naar Seiwerd, en van Oldenklooster naar Nijenklooster. Ook bij de borgen zijn tunnels gevonden, zoals in Siddeburen en Wedde.
Documentairemaker Rocky Grispen gelooft sterk in deze legende en heeft er een documentaire over gemaakt. Hoewel deze tunnels nog niet allemaal geverifieerd zijn, zijn er wel bewijzen van ondergrondse gangen in verschillende steden en dorpen.
Appingedam – Ondergrondse labyrinten
In Appingedam zijn er ook verhalen over ondergrondse tunnels. Een echtpaar zag een groep mensen in gewaden plots verdwijnen en hoorde daarna stemmen uit de tegels. Oudere geschriften spreken van een ondergronds labyrint dat gebruikt werd om te ontkomen aan bezetters. Deze tunnels zouden in vroegere tijden gebruikt zijn voor vluchtroutes.
Leiden en de Spaanse Linies
Leiden heeft ook een rijke geschiedenis van ondergrondse tunnels. Tijdens het Beleg van Leiden (1574) liep er een tunnel van het centrum naar de Spaanse linies. Ook is er een tunnel van het klooster Sint Gabriel naar een boerderij aan de Goejanverwelledijk. Deze tunnels zijn historisch en tonen hoe mensen in het verleden gebruik maakten van de ondergrond om te overleven.
Maastricht – Een stad met 14 kilometer ondergrond
Maastricht is een van de steden in Nederland die het meeste te bieden heeft in termen van ondergrondse geschiedenis. Via Maastricht Underground kunnen bezoekers verschillende ondergrondse locaties verkennen, zoals:
- Fort Sint Pieter: Gebouwd in de 16e eeuw en verbonden met de Sint-Pietersberg.
- Kazematten Waldeck: Een ondergronds stelsel dat in de 18e eeuw is uitgegraven tot een lengte van 14 kilometer. Tijdens de Tweede Wereldoorlog dienden deze kazematten als schuilkelders.
- Grotten van Zonneberg: Deze grotten waren ook in de oorlog schuilkelders en bevatten mooie muurschilderingen.
- Grotten van de Sint-Pietersberg: Bekende grotten die tijdens de oorlog als schuilkelders fungeerden.
Maastricht Underground is een toegankelijke en educatieve manier om deze geschiedenis te leren kennen, en het is een aanrader voor zowel jongeren als volwassenen.
Praktische informatie en tochten
Sibbergroeve – Rondleidingen
De Sibbergroeve in Sibbe is een unieke ondergrondse ervaring. Een rondleiding duurt ongeveer 1,5 uur en bevat uitleg over mergelwinning, geschiedenis en de legende van de Bokkenrijders. De groeve is een levendig historisch document van mergelwinning in Nederland.
Roebroekgroeve – Gids met verhalen
De Roebroekgroeve in Valkenburg biedt bezoekers de kans om onder leiding van een gids te lopen. Hier worden verhalen verteld over mergelwinning, de geschiedenis van de groeve en de Bokkenrijders. Dit is een interactieve en informatieve tocht die geschikt is voor zowel jongeren als volwassenen.
Maastricht Underground – Gids en zelfstandige tochten
Maastricht Underground biedt verschillende opties voor bezoekers. Er zijn gidsde tochten, maar ook zelfstandige wandelingen zijn mogelijk. De locaties zijn goed gemarkeerd en voorzien van uitleg.
Museum De Bastei – Interactieve tocht
Het Museum De Bastei in Nijmegen is een interactieve ondergrondse tocht. Kinderen en volwassenen kunnen hier projecties en geluiden activeren door te raken aan objecten. De tocht is educatief en speelvormig.
DOMunder – Zaklantaarn en sensoren
DOMunder in Utrecht is een tocht met een zaklantaarn en sensoren. De lichtstralen activeren verhalen en projecties. Het is een duistere tocht, maar met veel historische en culturele informatie.
Waarom kiezen voor ondergrondse tochten?
Ondergrondse tochten bieden een unieke manier om geschiedenis, culturele en architectonische aspecten van Nederland te leren kennen. Ze zijn educatief, interactief en geschikt voor zowel jongeren als volwassenen. Daarnaast zijn deze tochten vaak toegankelijk in de zomermaanden, waarbij de koelte van ondergrondse ruimtes een welkome afwisseling biedt tegen de hitte van buiten.
Voorzichtigheid en veiligheid
Hoewel de meeste ondergrondse tochten veilig zijn, is het belangrijk om rekening te houden met veiligheidsmaatregelen. Zorg dat je een gids volgt waar nodig, en lees de informatie goed door voordat je een tocht begint. Sommige tunnels zijn alleen toegankelijk met een gids of vooraf geregistreerd.
Conclusie
De ondergrondse wereld van Nederland is rijk aan geschiedenis, cultuur en educatieve waarde. Van mergelgroeven in Sibbe tot ondergrondse tunnels in Appingedam, van grotten in Valkenburg tot kelders in Rotterdam – elk van deze locaties biedt een unieke ervaring. Voor zowel jongeren als volwassenen zijn ondergrondse tochten een fijne manier om de geschiedenis van Nederland te ontdekken en te leren. Of het nu gaat om Romeinse archeologie, oorlogsgeschiedenis of legenden van Bokkenrijders – de ondergrond van Nederland heeft veel te bieden.