Nieuwe Kansen voor Ondernemers in Nederland
oktober 4, 2025
Het vaststellen van de feitelijke verblijfplaats van een persoon die mogelijk in Nederland woont, maar niet actief contact maakt met overheidsinstanties, is een belangrijk onderdeel van de administratievoering in de Nederlandse gemeenten. Dit proces valt onder de zorg van de gemeente, die verantwoordelijk is voor de bijhouding van de Basisregistratie Personen (BRP). Het is van essentieel belang om deze registratie nauwkeurig te houden, omdat het veel overheidsvoorzieningen beïnvloedt, zoals uitkeringen, belastingaangiften en andere maatregelen die gebaseerd zijn op een correct adres.
Wanneer er twijfel is over de feitelijke verblijfplaats van een persoon – bijvoorbeeld omdat hij of zij niet meer op het geregistreerde adres woont – start de gemeente een adresonderzoek. Dit onderzoek moet zorgvuldig worden uitgevoerd om te bepalen of de persoon nog in Nederland verblijft of is vertrokken, of zelfs is geëmigreerd naar een onbekend land. De uitkomsten van het onderzoek bepalen of de BRP-gegevens verder moeten worden bijgewerkt of dat er sprake is van een ambtshalve beslissing, zoals het opschorten van de bijhouding van de persoonslijst.
In dit artikel wordt ingegaan op de manier waarop gemeenten dit adresonderzoek uitvoeren, wat de mogelijke uitkomsten zijn en welke gevolgen dit heeft voor de betrokken persoon. Tevens wordt toegelicht hoe het proces zich ontwikkelt in het geval dat de verblijfplaats niet kan worden vastgesteld, wat kan leiden tot een ambtshalve beslissing.
Het adresonderzoek
Het adresonderzoek is een systeematisch proces dat wordt uitgevoerd door gemeenten om de feitelijke verblijfplaats van een persoon te achterhalen. Het doel is om vast te stellen of deze persoon nog in Nederland woont of dat hij of zij is vertrokken. Het onderzoek moet grondig zijn, omdat de uitkomsten directe gevolgen kunnen hebben voor de persoon en voor overheidsinstanties.
Dossiervorming
Voor elk adresonderzoek dient een dossier op te worden gestart, zowel op papier als digitaal in het systeem Key2Burgerzaken. Het dossier dient als bewijs dat het onderzoek zorgvuldig is uitgevoerd en dat eventuele beslissingen op een goed argumenteerde manier zijn genomen. Elke stap van het onderzoek wordt vastgelegd, inclusief telefoongesprekken, e-mails en eventuele bezoeken ter plaatse. Deze documentatie moet gedurende tien jaar worden bewaard, conform de Regeling BRP.
Aanschrijven van de betrokkene
Het adresonderzoek begint doorgaans met het aanschrijven van de betrokkene. De gemeente probeert via schriftelijke communicatie of telefonisch contact te verkrijgen of de persoon nog op het geregistreerde adres woont. Als dit niet lukt, wordt het onderzoek voortgezet via andere middelen, zoals een feitelijk bezoek ter plaatse.
Mogelijke uitkomsten van het onderzoek
Er zijn verschillende mogelijke uitkomsten van het adresonderzoek, die in de BRP worden vastgelegd. De gemeente kan bijvoorbeeld vaststellen dat:
- De persoon nog steeds op het geregistreerde adres woont.
- De persoon is verhuisd binnen de gemeente.
- De persoon is verhuisd naar een adres in een andere gemeente binnen Nederland.
- De persoon is vertrokken naar een adres in het buitenland.
- De persoon is vertrokken met onbekende bestemming.
Elke uitkomst heeft gevolgen voor de bijhouding in de BRP. Als de persoon nog op het geregistreerde adres woont, blijven de gegevens ongewijzigd en wordt het onderzoek afgesloten. Als het onderzoek leidt tot de vaststelling dat de persoon is vertrokken of is geëmigreerd, kan het dossier worden bijgewerkt of ambtshalve worden geschorst.
Emigratie naar onbekend land
Een van de meest verstrekkende uitkomsten van een adresonderzoek is de mogelijkheid dat een persoon is geëmigreerd naar een onbekend land. Dit scenario treedt op wanneer het onderzoek geen duidelijke informatie oplevert over de nieuwe verblijfplaats van de betrokkene. In dat geval dient de gemeente de bijhouding van de persoonslijst ambtshalve op te schorten met de reden “emigratie naar een onbekend land”.
Gevolgen van ambtshalve opschorting
Een ambtshalve opschorting van de bijhouding heeft verstrekkende gevolgen voor de betrokken persoon. Overheidsinstanties gaan ervan uit dat de persoon niet meer in Nederland woont, wat kan leiden tot het beëindigen van uitkeringen of andere overheidsvoorzieningen. Aan de andere kant kan het ook betekenen dat de overheid moeilijkheden ondervindt bij het inzamelen van schulden of het uitvoeren van andere rechtsverzekerende maatregelen. Daarom is het van groot belang dat het adresonderzoek zorgvuldig wordt uitgevoerd en dat alle stappen goed gedocumenteerd zijn.
Aanvullende maatregelen
Als het adresonderzoek leidt tot ambtshalve inschrijving of adreswijziging, kan de gemeente ook de huidige bewoner van het nieuwe adres informeren over de wijziging. Dit is van toepassing in situaties waarin de betrokkene zich niet heeft gemeld, maar waaruit wel kan worden afgeleid dat hij of zij zich heeft gevestigd op een nieuw adres.
Rol van de Buitengewoon Opsporingsambtenaar
In bepaalde gevallen, zoals wanneer sprake is van een intergemeentelijke adreswijziging, kan een Buitengewoon Opsporingsambtenaar betrokken worden. Deze ambtenaar kan ter plaatse een bezoek afleggen om vast te stellen of de persoon zich op het nieuwe adres heeft gevestigd. Dit bezoek kan leiden tot een ambtshalve inschrijving of tot de vaststelling dat de persoon niet op het nieuwe adres woont.
Verwerking van de uitkomst
Na het uitvoeren van het adresonderzoek en het vaststellen van de feitelijke verblijfplaats, dient de BRP te worden bijgewerkt. Dit kan gebeuren op basis van een aangifte van de betrokkene of op basis van ambtshalve beslissingen. De gemeente dient de uitkomst van het onderzoek te registreren in het BRP-systeem en het adresonderzoek af te sluiten.
Als het onderzoek leidt tot ambtshalve opschorting van de bijhouding van de persoonslijst, wordt dit ook vastgelegd in het BRP. Na afsluiting van het onderzoek kan de gemeente geen verder actief contact meer zoeken met de betrokkene, tenzij er nieuwe informatie beschikbaar komt.
Conclusie
Het vaststellen of een persoon nog in Nederland woont is een belangrijk proces dat door gemeenten moet worden uitgevoerd. Het adresonderzoek is een essentieel onderdeel van de administratievoering in de BRP en heeft verstrekkende gevolgen voor zowel de betrokkene als voor overheidsinstanties. Het is daarom van groot belang dat het onderzoek zorgvuldig wordt uitgevoerd en dat alle stappen goed gedocumenteerd zijn. De uitkomsten van het onderzoek bepalen of de BRP-gegevens verder worden bijgewerkt of dat er sprake is van ambtshalve beslissingen, zoals het opschorten van de bijhouding. Door een grondig en goed gedocumenteerd adresonderzoek wordt ervoor gezorgd dat de BRP accuraat en betrouwbaar blijft, wat essentieel is voor het functioneren van overheidsdiensten en het behoud van rechtszekerheid.