Op welke wegen en tunnels moet je in Nederland tol betalen in 2025?
juli 18, 2025
De Nederlandse natuur is rijk aan planten en vruchten die niet alleen sierlijk zijn, maar ook eetbaar. Veel bessen die in de wildgroei of tuinen voorkomen, zijn niet alleen geschikt voor het maken van jam of gebak, maar ook direct in de mond. Voor wie wil plukken, is het belangrijk om te weten welke bessen eetbaar zijn, hoe je ze herkent en waar ze te vinden zijn. In dit artikel gaan we dieper in op enkele minder bekende, maar eetbare bessen die voorkomen in de Nederlandse natuur.
Onbekende bessensoorten
Honingbes
De honingbes is een relatief onbekende fruitsoort die oorspronkelijk uit noordoost Azië stamt, maar die ook goed groeit in Nederland. De langwerpige, blauwe vruchten hebben een zachtzuur smaak en zijn bijzonder fris. Het is belangrijk dat de bessen goed rijp zijn bij het plukken, want onrijpe vruchten kunnen iets bitter smaken. De honingbes is een goed voorbeeld van een bessentype dat niet vaak in de fruittuin te vinden is, maar toch eetbaar en smakelijk is. De volgende soorten worden genoemd: Wojtek, Blue Velvet, Duet, Wołoszebnica, Altaj, Sinoglaska, Fialka, Morena, Delight Vostorg en Borealis.
Kornoeljebes
De kornoeljebes is een andere niet zo bekende, maar eetbare bessentype. De gele kornoelje (Cornus mas) wordt vaak gebruikt voor het maken van jams en taarten. Deze bessen bevatten veel voedingsstoffen en zijn in de meeste gevallen geschikt voor verwerking. Het is echter belangrijk om te weten dat de pitten van de kornoeljebes giftige stoffen kunnen bevatten. Het doorslikken van een pit is in kleine hoeveelheden veilig, maar het verwerken van veel pitten kan leiden tot het vrijkomen van blauwzuur (cyanide), een stof die gevaarlijk kan zijn in grote hoeveelheden.
Kiwibes
Hoewel de naam suggereert dat het een bessentype is, is de kiwibes in feite een klimplant. De kleine, groene vruchten zijn vergelijkbaar met kiwi's en kunnen met schil en al gegeten worden. Er zijn verschillende variëteiten, zoals Issai (zelfbestuivend), Bayern Kiwi en Fresh Jumbo. Deze vruchten zijn vooral bekend voor hun frisse smaak en zijn geschikt voor gebruik in salades of verse smoothies.
Vlierbes
De vlierbes is een bekende plant die in het wild veel in Nederland voorkomt. De bessen zijn rauw giftig, maar gekookt zijn ze juist gezond en smakelijk. Vlierbessensap is heerlijk op zichzelf of als ingrediënt voor andere gerechten. Er zijn ook bepaalde variëteiten van vlierbessen die eetbaar zijn in de frisse toestand, zoals Black Beauty, Black Tower, Black Lace, Serenade en Golden Tower. Deze struiken zijn ook geschikt voor de siertuin, omdat het blad sierlijk is.
Kruisbes
De kruisbes is een vergeten fruitsoort met een zachtzure smaak. Deze bessen zijn goed geschikt voor het Nederlandse klimaat en worden vooral geplukt in de zomer. De meest voorkomende soorten zijn onderverdeeld in rode, gele en groene varianten. Voorbeelden zijn Pax, Hinnonmaki Röd, Hinnonmaki Gül, Invicta en Tatjana. De kruisbes is een beetje een vergeten vrucht, maar ze zijn eetbaar en kunnen worden gebruikt in het keukenkunst.
Wilde bessen in de natuur
Wilde bessen groeien in vrijwel alle delen van Nederland, van de duinen in Noord-Holland tot de bossen op de Veluwe. Het is belangrijk om te weten welke bessen eetbaar zijn en hoe je ze veilig kunt plukken. In veel natuurgebieden is wildplukken geregeld, en in sommige gebieden is het zelfs verboden om in de natuur te plukken. Het is daarom altijd verstandig om vooraf de regels van Staatsbosbeheer of Natuurmonumenten te checken.
Blauwe bosbes
De blauwe bosbes is een van de bekendste wilde bessen in Nederland. Deze bessen zijn zoetzuur van smaak en hebben een intens bessenaroma. Ze zijn van juli tot september plukbaar en kunnen rauw worden gegeten of verwerkt worden in smoothies, muffins of jam. De blauwe bosbes is makkelijk herkenbaar aan de lage struik, de blauwzwarte bessen en het paarse sap.
Aalbes
Aalbessen zijn vooral bekend als rode bessen, maar ze komen ook voor in de kleuren geel en roze. Deze bessen zijn vaak gebruikt als garnering voor taartjes of desserts. Er zijn verschillende variëteiten, zoals Jonkheer van Tets, Red Lake, Laxton's No. 1, Rolan en Rovada. Aalbessen zijn geschikt voor het maken van jam en als decoratieve toevoeging in gerechten.
Veenbessen
Veenbessen zijn een groep bessenstruiken uit de Vaccinium-familie. Deze bessenstruiken hebben strenge grondvoorkeuren; de grond moet zuur en goed doorlatend zijn. De bekendste veenbes is de blauwe bes, die in supermarkten te vinden is, maar de lekkerste blauwe bessen pluk je natuurlijk uit je eigen tuin of in de natuur.
Eetbare bessen en hun toepassing
Niet alleen het plukken van bessen is interessant, ook het gebruik ervan in de keuken is van belang. Veel van deze bessen zijn geschikt voor verwerking en kunnen als ingrediënt dienen in allerlei gerechten. In het culinaire topsegment is er bijvoorbeeld een groeiend belangstelling voor ingrediënten uit de Nederlandse natuur. Restaurants gebruiken bijvoorbeeld zwavelzwam voor het maken van kipnuggets of moerasspirea voor het maken van ijs.
Edwin Florès, schrijver van het boek Het Grote Wildplukboek, benadrukt het belang van het gebruik van lokale ingrediënten. In de keuken kunnen wilde bessen een unieke smaak toevoegen aan gerechten. Zeewieren, zoals zeesla, zijn bijvoorbeeld een aanrader in augustus. Deze kunnen eenvoudig worden geplukt langs het strand en gebruikt worden in salades of wraps. In gedroogde vorm is zeesla ook geschikt voor het maken van vinaigrette.
Veilig plukken en eetbaarheid
Niet alle bessen in de natuur zijn eetbaar. Het is daarom belangrijk om te weten welke bessen veilig zijn om te plukken en te eten. Een paar voorbeelden van eetbare bessen zijn de blauwe bosbes, de aalbes en de vlierbes (bij voorkeur gekookt). Het is echter belangrijk om op te letten bij het plukken van bessen. Sommige struiken lijken op eetbare soorten, maar zijn in werkelijkheid giftig.
Het doorslikken van pitten van bessen en vruchten kan ook risico’s met zich meebrengen. Veel pitten bevatten blauwzuur, wat in grote hoeveelheden giftig is. Het doorslikken van één pit is meestal veilig, maar het verwerken van veel pitten kan gevaarlijk zijn. Het is daarom verstandig om bij het plukken van bessen op te letten en alleen bekende, eetbare soorten te gebruiken.
Conclusie
De Nederlandse natuur biedt een rijke verscheidenheid aan bessen die niet alleen eetbaar zijn, maar ook smakelijk en gezond. Van de honingbes tot de kruisbes en van de blauwe bosbes tot de aalbes, er zijn veel bessensoorten die je kunt plukken en gebruiken in de keuken. Het is echter belangrijk om te weten welke bessen eetbaar zijn en hoe je veilig kunt plukken. Niet overal mag je wildgroei plukken, en het is daarom verstandig om vooraf de regels te checken. In het culinaire segment groeit het gebruik van wilde bessen en ingrediënten uit de natuur, wat aantoont dat de smaak van Nederlandse natuurproducten opwaardeert. Voor wie wil plukken, eten en proeven, is het een prachtige kans om meer te leren over de natuur en de smaken die deze te bieden heeft.