De onbekende doch krachtige invloeden op Nederlandse maatschappij
juli 18, 2025
Het noorderlicht, of aurora borealis, is een van de meest spectaculaire en zeldzame natuurverschijnselen die je kunt bewonderen. In de meeste gevallen associeert men het noorderlicht met landen in de Arctische regio zoals IJsland, Noorwegen of Finland. Toch is het in Nederland, ondanks de geografische ligging ver van de poolcirkel, niet volledig onmogelijk om een glimp op te vangen van deze magische lichtshow. In de afgelopen jaren is het noorderlicht in Nederland steeds vaker gezien, en in 2024 is de kans op een zichtbaar noorderlicht bovendien groter dan ooit, dankzij het zogenaamde zonne-maximum.
In dit artikel geven we een overzicht van de plekken in Nederland waar het noorderlicht waargenomen is, hoe het verschijnsel ontstaat, welke omstandigheden nodig zijn om het te zien, en welke maanden de beste zijn voor een noorderlichtsafari. Op basis van recente waarnemingen en expertinformatie is er hoop dat toekomstige bezoekers van Nederland een kans kunnen krijgen om dit indrukwekkende fenomeen te ervaren.
Hoe ontstaat het noorderlicht?
Het noorderlicht ontstaat door zonnewind, een stroom van geladen deeltjes die vanaf de zon de ruimte in worden geblazen. Deze deeltjes botsen tegen de aardatmosfeer, waarbij ze botsen met zuurstof- en stikstofatomen. Deze botsingen veroorzaken energie-uitstoot in de vorm van licht, wat resulteert in de kleuren die we zien.
De kleuren van het noorderlicht hangen af van de hoogte waarop de botsing plaatsvindt en het type gas dat betrokken is: - Groen licht komt voor tot een hoogte van ongeveer 150 kilometer, vooral door botsingen met zuurstof. - Paars licht komt voor op een hoogte van ongeveer 100 kilometer en hoger. - Blauw licht is het gevolg van botsingen op ongeveer 100 kilometer hoogte. - Rood licht ontstaat op een hoogte van 250 kilometer en hoger.
De intensiteit van het noorderlicht is het grootst wanneer er zonnestormen of zonnewind-uitbarstingen plaatsvinden. Deze worden veroorzaakt door activiteiten op het oppervlak van de zon, zoals zonnevlekken en uitbarstingen. In 2024 verwacht men het zogenaamde zonne-maximum, een periode waarin de zon het meest actief is. Hierdoor is de kans op krachtige zonnestormen en dus ook op zichtbaar noorderlicht in Nederland groter dan ooit.
Waar is het noorderlicht in Nederland gezien?
Hoewel het noorderlicht in Nederland zeldzaam is, zijn er in de afgelopen jaren meerdere waarnemingen geweest. In maart 2023 was het noorderlicht te zien in Drenthe, Groningen, Gelderland, Friesland en zelfs in het oosten van Brabant. Andere locaties waar het noorderlicht is gespot, zijn Wageningen, De Bilt, Katwijk aan Zee en Emmen.
Een van de meest indrukwekkende waarnemingen vond plaats in de nacht van 17 op 18 maart 2023. Het noorderlicht was zowel in het noorden als in het zuiden van het land zichtbaar. In deze periode werd het noorderlicht ook vastgelegd in beelden bij de Afsluitdijk, een locatie die regelmatig als gunstig wordt beschouwd voor waarnemingen van het fenomeen.
Hoewel het noorderlicht meestal in het noordelijk deel van Nederland wordt gezien, is het in recente jaren ook op zuidelijker locaties waargenomen. Dit betekent dat het noorderlicht in Nederland steeds vaker zichtbaar is, vooral bij sterke zonnestormen.
Wanneer is de kans het noorderlicht te zien het grootst?
Het noorderlicht is zichtbaar tussen september en april, wanneer de hemel donker genoeg is om het lichtverschijnsel te zien. Statistisch gezien is de hoogste activiteit van het noorderlicht in de herfst (september tot november) en in de lente (maart en april). In deze maanden is de kans op een flinke zonnestorm het grootst, en daarmee ook op een zichtbaar noorderlicht.
De kans op het zien van het noorderlicht hangt echter niet alleen af van de maand, maar ook van het weer. Om het noorderlicht te zien, is het essentieel dat de lucht helder is en dat er weinig tot geen bewolking is. Daarnaast is het belangrijk om naar de noordelijke horizon te kijken, aangezien de geladen deeltjes vanaf de zon vooral naar de polen worden getrokken.
Meteoroloog Wouter van Bernebeek benadrukt dat het belangrijk is om het weer nauwlettend te volgen en op de juiste momenten naar de juiste plekken te reizen. In 2023 lukte het hem al meerdere keren het noorderlicht vast te leggen in Nederland, en ook in 2024 is de kans op een zichtbaar noorderlicht extra groot.
Tips voor het zien van het noorderlicht in Nederland
Als je op zoek bent naar het noorderlicht in Nederland, zijn er een aantal praktische tips die je kunnen helpen. Deze zijn gebaseerd op waarnemingen en aanbevelingen uit diverse bronnen:
Kies de juiste maanden
Het noorderlicht is het sterkst in het voorjaar en het najaar. De beste perioden zijn september tot november en maart tot april. In deze maanden is de kans op heldere nachten en zonnestormen het grootst.Reis richting het noorden
Aangezien het noorderlicht wordt getrokken door de magnetische velden bij de noordpool, is het in het noordelijke deel van Nederland het vaakst te zien. Provincies zoals Groningen, Drenthe, Friesland en Noord-Holland zijn daarom gunstige locaties. Echter, in recente jaren is het noorderlicht ook gezien in zuidelijker regio’s zoals Wageningen, Den Haag en Nijmegen, vooral bij krachtige zonnestormen.Bezoek een Dark Sky Park
Een Dark Sky Park is een plek waar het lichtverkeer zo min mogelijk beïnvloedt. Hierdoor is de kans om het noorderlicht te zien, groter. In Nederland zijn er meerdere Dark Sky Parks, zoals Natuurmonument Terschelling en Natuurmonumenten Noord-Holland. Deze locaties zijn ideaal voor waarnemingen van het noorderlicht.Volg het weer nauwlettend
Het noorderlicht is alleen zichtbaar bij heldere, onbewolkte nachten. Het is daarom belangrijk om het weer nauwlettend te volgen. Er zijn verschillende websites en apps die waarschuwen wanneer er een zonnestorm is en het noorderlicht mogelijk zichtbaar is.Plan je reis op basis van zonnestormen
Zonnestormen zijn de oorzaak van het noorderlicht. Het is daarom nuttig om de zonnestormactiviteit te volgen. Websites zoals de Space Weather Prediction Center (SWPC) geven informatie over de zonnestormindex en andere relevante gegevens.Zorg voor een comfortabele observatieplek
Het noorderlicht duurt meestal meerdere uren, en het is belangrijk om een comfortabele plek te hebben waar je de nacht kunt doorbrengen. Breng warme kleding, een zitmat en een thermos met thee of koffie mee.Vermijd lichtverkeer
Lichtverkeer kan het noorderlicht verstoren. Probeer dus om weg te gaan van steden of wegen waar veel licht is. De verre horizon moet duidelijk zichtbaar zijn.Wees geduldig
Het noorderlicht kan op elk moment in de nacht verschijnen. Het is daarom belangrijk om geduld te hebben en niet direct te vertrekken als het licht niet direct zichtbaar is.
Conclusie
Het noorderlicht in Nederland is een zeldzaam en magisch fenomeen, maar in de afgelopen jaren is het steeds vaker te zien. In 2024 is de kans op een zichtbaar noorderlicht extra groot, dankzij het zonne-maximum. Hoewel het noorderlicht meestal in het noordelijke deel van Nederland wordt gezien, zijn er ook waarnemingen geweest in zuidelijker regio’s.
Als je op zoek bent naar het noorderlicht in Nederland, zijn er een aantal tips die je kunnen helpen. Kies de juiste maanden, reis richting het noorden, bezoek een Dark Sky Park, volg het weer nauwlettend, plan je reis op basis van zonnestormen, zorg voor een comfortabele observatieplek, vermijd lichtverkeer en wees geduldig.
Hoewel het noorderlicht in Nederland zeldzaam is, is het mogelijk om het te zien, zeker in jaren met veel zonnestormen. Met de juiste voorbereiding en de juiste omstandigheden kun je dit indrukwekkende natuurverschijnsel ervaren, zonder dat je ver weg hoeft te reizen.