10 Onbekende en Bijzondere Plekjes in Nederland die je Zeker moet Bezoeken
juli 18, 2025
Het land van de windmolens, de polders en de rietlanden is niet alleen bekend om zijn steden en natuurgebieden, maar ook om zijn prachtige dorpen. In Nederland zijn honderden dorpen, waarvan er sommige zo schilderachtig zijn dat ze regelmatig nominaties ontvangen voor de titel Mooiste dorp van Nederland. Deze nominaties zijn niet zomaar toegewezen; dorpen moeten aan bepaalde criteria voldoen om in aanmerking te komen. In dit artikel bespreken we de processen achter de nominaties, de criteria die gebruikt worden en een selectie van dorpen die recentelijk in de race waren voor deze prestigieuze titel.
Wat betekent "mooiste dorp van Nederland"?
De titel Mooiste dorp van Nederland is geen officiële staatstitel, maar een populaire verkiezing georganiseerd door de ANWB (Algemene Nederlandse Wielrijders Bond). Deze organisatie is bekend om haar toeristische en recreatieve activiteiten, en deze verkiezing is een van de bekendste. De verkiezing is gericht op dorpen die typisch Nederlandse sfeer uitstralen, waar het dorpse karakter behouden is, en waar de combinatie van historie, architectuur en natuur aansluit bij de wens van toeristen en inwoners.
De verkiezing wordt in twee fasen gedaan. Eerst stemt het publiek voor de top 50, en daarna kiest een jury de vijf mooiste dorpen. Deze dorpen krijgen dan publiciteit en worden verder uitgelicht in fiets- en wandelrouten die langs hen worden ontwikkeld. Ook verschijnt er jaarlijks een boek met beschrijvingen van de vijftig mooiste dorpen van Nederland.
Selectiecriteria voor de nominatie
Om in aanmerking te komen voor een nominatie, moeten dorpen aan een aantal criteria voldoen. Dit zorgt ervoor dat de verkiezing niet alleen populairheid bepaalt, maar ook kwaliteit en betekenis voor de Nederlandse cultuur. De criteria zijn:
- Beschermd dorpsgezicht: het dorp moet typisch zijn en geen stad mogen zijn. Er moet sprake zijn van een behouden dorpskern met historische en culturele waarde.
- Een kerk aanwezig: een kerkgemeente is een centrale plek in Nederlandse dorpen en dient als symbool van historisch en sociale betekenis.
- Bevolkingsaantal: dorpen mogen maximaal 15.000 inwoners tellen. Dit zorgt ervoor dat de verkiezing gericht blijft op echte dorpen en niet op grotere steden.
De nominaties in 2020
In 2020 stonden vier dorpen uit de Metropoolregio Amsterdam (MRA) in de race voor de titel Mooiste dorp van Nederland. Deze dorpen zijn:
- Broek in Waterland
- Durgerdam
- Middenbeemster
- Laren
Alle vier deze dorpen zijn bekend om hun historische en culturele sfeer, hun landschap en hun toegankelijkheid voor toeristen. Ze zijn goed bereikbaar vanuit Amsterdam en vormen een populaire bestemming voor wie zoekt naar rust en authenticiteit in het dorpse Nederland.
Deze dorpen zijn niet willekeurig gekozen. Ze voldoen aan de criteria van de ANWB en hebben allemaal een uniek karakter dat de sfeer van Nederland goed belicht. Broek in Waterland, bijvoorbeeld, is bekend om zijn vroege 17de-eeuwse woningen en het dorpshart dat lijkt uit een sprookjesboek. Middenbeemster is een pionier in polderontwikkeling en heeft een strakke, goed behouden dorpskern.
Het publiek stemde tot 31 maart, waarna de top 50 werd vastgesteld. Daarna volgde een juryselectie, waarbij de vijf mooiste dorpen werden gekozen. De uitslag werd in september bekendgemaakt.
Een overzicht van andere genomineerde dorpen
De verkiezing is niet beperkt tot dorpen in de MRA. In 2020 stonden ook dorpen in andere delen van Nederland op de lijst. Zo waren er vijf dorpen uit de provincie Groningen genomineerd, waaronder Niehove, die al eerder de titel had gewonnen bij Elsevier Weekblad. Dit toont aan dat de verkiezing nationaal van aard is en dat dorpen uit alle regio’s in aanmerking komen.
Andere genomineerde dorpen zijn:
- Oisterwijk, uit de regio Brabant, die in 2020 in de Top 5 eindigde.
- Moddergat, een dorpsje aan de Waddenzee, genoemd door journalist Aad Struijs als zijn persoonlijke favoriet.
- Schiermonnikoog, een eiland dat zowel dorp als toeristische attractie is.
- Asperen, een stadje met een schilderachtige sfeer langs de Linge.
Elk van deze dorpen heeft zijn eigen historie en sfeer. Oisterwijk, bijvoorbeeld, is bekend om zijn typisch Brabantse sfeer en de combinatie van een monumentaal dorpshart met prachtige natuurgebieden. Schiermonnikoog, daarentegen, is een eiland dat een eigen wereld leeft, waar je in de winter ook geweldig kunt wandelen.
Waarom reizen naar een mooiste dorp?
Reizen naar een van de genomineerde dorpen is niet alleen een tocht door de geschiedenis, maar ook een kans om de Nederlandse cultuur van dichtbij te ervaren. Deze dorpen zijn vaak klein genoeg om het gevoel van gemeenschap en authenticiteit te behouden, maar groot genoeg om een rijke historie en sfeer te bieden. Ze zijn meestal goed bereikbaar met de fiets of het voetpad, en ze zijn vaak ingebed in prachtige natuur, zoals bossen, heidevelden of vijvers.
Wandel- en fietsroutes zijn vaak ontwikkeld langs deze dorpen, wat ze extra toegankelijk maakt voor reizigers die de tijd willen nemen om de sfeer van Nederland te ervaren. Zo kun je bijvoorbeeld in Oisterwijk een wandeling maken langs de bossen en vennen, of in Moddergat een route volgen door het waddengebied. Deze routes zijn niet alleen fysiek aangenaam, maar ook cultureel rijk.
De rol van het publiek in de verkiezing
Het publiek speelt een centrale rol in de verkiezing van Mooiste dorp van Nederland. Het is het publiek dat de top 50 bepaalt, waarna een jury de vijf mooiste dorpen kiest. Dit betekent dat het niet alleen om historische of architectonische waarde gaat, maar ook om de waardering van de mensen die deze dorpen bezoeken of bewonen.
De stemperiode loopt tot 31 maart, wat betekent dat er tijd is voor mensen om hun voorkeur uit te brengen. Deze betrokkenheid van het publiek zorgt ervoor dat de verkiezing een bredere impact heeft en dat dorpen die op de kaart komen door hun stemmen, extra aandacht krijgen.
De impact van de verkiezing
De verkiezing van Mooiste dorp van Nederland heeft een brede impact, zowel voor de dorpen zelf als voor toerisme en culturele toegankelijkheid. Dorpen die in de top 50 of top 5 terechtkomen, krijgen publiciteit en worden vaak verder uitgelicht in fiets- en wandelrouten. Ze worden ook opgenomen in een jaarlijks boek over de mooiste dorpen van Nederland, wat een extra marketingkans biedt.
Daarnaast leidt de verkiezing tot een groter bewustzijn over het belang van het behoud van dorpskernen en de Nederlandse cultuur. Dorpen die genomineerd zijn, weten vaak hoe belangrijk hun historie is en hoe belangrijk het is om deze te behouden. Het is ook een kans voor inwoners om trots te zijn op hun gemeente en voor bezoekers om iets nieuws te ontdekken.
Conclusie
De verkiezing van Mooiste dorp van Nederland is meer dan een toernooi. Het is een manier om het rijke en diverse landschap van Nederland te belichten, en om dorpen te erkenne die hun historie, sfeer en natuur goed behouden. De verkiezing is open voor het publiek en betrokken bij toerisme, cultuur en toegankelijkheid. Voor wie reist naar Nederland, zijn deze dorpen een must-visit. Ze bieden een glimp van het echte Nederland, waar je je kunt laten meeslepen door de sfeer van het verleden en de pracht van het heden.