Onbekende Nederlandse acteurs en hun rol in de internationale media
juli 18, 2025
De afgelopen jaren heeft Nederland te maken met een toenemende droogte. De gevolgen zijn breed en voelbaar, van uitgedroogde natuur tot schade aan de landbouw en scheepvaart. In dit artikel wordt de huidige situatie in kaart gebracht, worden de oorzaken en gevolgen van de droogte beschreven, en wordt gekeken naar de maatregelen die worden genomen om de impact te beperken.
Droogte in Nederland: Omschrijving en oorzaken
Een droogte ontstaat wanneer de hoeveelheid neerslag langdurig te weinig is om de behoefte aan water te dekken. Deze behoefte wordt bepaald door de verdamping, die onder meer afhankelijk is van temperatuur, zonneschijn en wind. De afgelopen tientallen jaren zijn vooral april en mei droger geweest. Dit komt deels door hogere temperaturen door klimaatverandering. Maar het komt ook doordat er meer zonneschijn is. Door de hogere temperatuur en door meer zonneschijn verdampt er meer water. In het binnenland is het droger dan aan de kust.
De droge zomers van 2018, 2022 en 2024 zijn daar duidelijke voorbeelden van. Ook al zijn de winters in de regel nat, is de combinatie van een droog voorjaar en een warme zomer voldoende om de grondwaterpeilen in het binnenland aanzienlijk te laten dalen. Dit heeft gevolgen voor de natuur, de landbouw, het drinkwater en de infrastructuur.
De grondwaterpeilen in Nederland zijn momenteel lager dan in jaren. Vooral in Oost- en Zuid-Nederland is de daling van het grondwater opgemerkt. Na een droog voorjaar in 2024, waarin maart en april vooral weinig regen viel, is de ondergrond in deze regio’s aanzienlijk droog geworden. Het Rijnwater dat in normale omstandigheden het grondwater zou aanvullen, is ook onder normaal gebleven. Rijkswaterstaat meldde begin april een afvoer van slechts 1150 m³/s aan de Rijn, minder dan de helft van wat normaal is. Dit betekent dat de natuurlijke buffer van grondwater minder effectief werkt dan in het verleden.
Een van de redenen dat Nederland steeds vaker te maken krijgt met droogte, is klimaatverandering. De afgelopen decennia is de hoeveelheid zonneschijn toegenomen en zijn de temperaturen gestegen. Hierdoor verdampt er meer water uit de bodem, rivieren en sloten. Ook begint het groeiseizoen vroeger, waardoor planten eerder water uit de bodem halen. Sinds 1965 is de potentiële verdamping met 20 tot 30% toegenomen, wat de kans op voorjaarsdroogte vergroot en het droogteseizoen vervroegt.
Volgens de klimaatscenario’s van het KNMI (2023) krijgen we in de toekomst vaker te maken met droge zomers. De winters worden juist natter. Hoeveel precies is onzeker. Daarom heeft het KNMI zowel natte als droge toekomstscenario’s gemaakt. In het droogste scenario is een gemiddelde zomer rond 2100 ongeveer even droog als de extreem droge zomer in 2022.
Gevolgen van droogte
Droogte kan veel schade veroorzaken. Denk aan gestrande schepen, droogvallende woonboten, drooggevallen beken, mislukte oogsten, bosbranden, verzakkingen van woningen en uitgedroogde natuur. Ook ontstaat er een tekort aan schoon drinkwater.
In het westen van Nederland, zoals in Delfland, kan droogte leiden tot indringing van zout water (verzilting). Dit is niet goed voor de natuur en onze leefomgeving. Om verzilting tegen te gaan, zetten waterschappen en Rijkswaterstaat de Klimaatbestendige Water Aanvoer (KWA) in. Zoet water uit het Brielse Meer wordt gebruikt om het waterpeil van vaarten en sloten aan te vullen.
De scheepvaart heeft last van een lage waterstand in rivieren. Rijkswaterstaat neemt maatregelen om de effecten te beperken. Bij droogte verdelen we het water uit de rivieren zo goed mogelijk onder alle watergebruikers. Dat doen we via sluizen, stuwen en pompgemalen. Rijkswaterstaat en de waterschappen houden de waterstanden het hele jaar door nauwlettend in de gaten en nemen waar nodig maatregelen.
Maatregelen tegen droogte
Het is belangrijk dat zowel individuen als overheden actie nemen om de impact van droogte te beperken. Door het verdelingssysteem te verbeteren, duurzamere watergebruik te stimuleren en grondwater te beheren, kan Nederland beter aangepast worden aan de toekomstige droogte.
Een belangrijke taak van Rijkswaterstaat is zorgen voor een goede waterkwaliteit van de waterwegen in Nederland. Zeker in tijden van droogte. Waterschappen en Rijkswaterstaat zetten de Klimaatbestendige Water Aanvoer (KWA) in. Dit is een maatregel om verzilting tegen te gaan. Zoet water uit het Brielse Meer wordt gebruikt om het waterpeil van vaarten en sloten aan te vullen.
Aanvoer van extra zoet water is noodzakelijk om het waterpeil in de regio’s te handhaven. Waterschappen en Rijkswaterstaat starten met het inspecteren van de meest gevoelige dijken. In deze tijden van droogte is het belangrijk om de veiligheid van de infrastructuur te garanderen. Dijkinspecties worden uitgevoerd om eventuele problemen te detecteren en te voorkomen.
Droogteseizoen in Nederland
Jaarlijks begint op 1 april in ons land het droogteseizoen. Rond die tijd stijgen de watertemperaturen en gaan bomen en planten weer sneller groeien. De vraag naar water en daarmee de kans op watertekorten neemt dan toe. Er is een watertekort als er minder water is dan nodig. Bijvoorbeeld als er in Nederland weinig regen valt en er ook weinig water via de Rijn en Maas ons land binnenkomt.
De afgelopen jaren heeft Nederland te maken met een toenemende droogte. De gevolgen zijn breed en voelbaar, van uitgedroogde natuur tot schade aan de landbouw en scheepvaart. Het is belangrijk dat zowel individuen als overheden actie nemen om de impact van droogte te beperken. Door het verdelingssysteem te verbeteren, duurzamere watergebruik te stimuleren en grondwater te beheren, kan Nederland beter aangepast worden aan de toekomstige droogte.
Conclusie
Nederland heeft de afgelopen jaren te maken met een toenemende droogte. De oorzaken liggen in klimaatverandering, hogere temperaturen en meer zonneschijn. De gevolgen zijn breed en voelbaar, van uitgedroogde natuur tot schade aan de landbouw en scheepvaart. Het is belangrijk dat zowel individuen als overheden actie nemen om de impact van droogte te beperken. Door het verdelingssysteem te verbeteren, duurzamere watergebruik te stimuleren en grondwater te beheren, kan Nederland beter aangepast worden aan de toekomstige droogte.