Het Vijfde Dorp: Nederland opnieuw bouwen in de diepste polder

Het bouwen van een nieuw dorp is in Nederland een zeldzaam fenomeen. Sinds de jaren 70 van de twintigste eeuw is het voor het eerst dat er een compleet nieuw dorp opkomt: Cortelande. Gelegen in het Middengebied van de Zuidplaspolder, is het Vijfde Dorp een toekomstbestendige uitdaging voor de bouwsector en een nieuwe woonoplossing in een regio waar er behoefte is aan woningen en werk. De ligging van het dorp is niet willekeurig gekozen, maar is het resultaat van jarenlang voorbereiden, samenkomen van partijen en het opstellen van een visie die zowel klimaatadaptief als toekomstgericht is.

In dit artikel wordt ingegaan op de geschiedenis van het project, de plannen, de uitdagingen en de toekomstige impact van het Vijfde Dorp, ook bekend als Cortelande. Het artikel biedt een overzicht van de ontwikkeling, de doelen en de toepassing van innovatieve bouwmethoden in een van de laagste delen van Nederland.

Een dorp in aanbouw

Het Vijfde Dorp is de officiële naam voor het nieuwe dorp dat wordt gebouwd in de Zuidplaspolder. Het is een initiatief van de gemeente Zuidplas, die sinds 2004 werkt aan het ontwikkelen van een nieuw bouwproject. Het dorp wordt geplaatst in het open weidegebied tussen Gouda en Zevenhuizen en zal ruim achtduizend woningen bevatten. Daarnaast zijn er plannen voor twee industrieterreinen, waarbij de gemeente zowel woningzoekenden als werkgelegenheid in de regio wil aanspreken.

Het project is ontstaan om de groei van de regio te ondersteunen en om het tekort aan woningen in de regio te verhelpen. Het dorp zal worden gebouwd op een iets hoger gelegen deel van de polder, met een grondniveau van 4,45 meter onder NAP. Dit is een strategische keuze om het dorp zo klimaatadaptief mogelijk te maken.

Klimaatadaptief bouwen

De bouw van Cortelande is een experiment met innovatieve bouwmethoden die gericht zijn op klimaatverandering. Het dorp is ontworpen om in het midden van het water te liggen en voldoende ruimte te bieden voor zowel regenval als droogteperiodes. Water en bodem zijn de bepalende factoren voor de ligging en de toekomstige inrichting van het dorp. Dit maakt het Vijfde Dorp een modelproject voor toekomstbestendig bouwen in laag Nederland.

Een deel van het grondgebied, bekend als de ‘Watertuin’, is geheel gericht op klimaatadaptief bouwen. Hier worden projecten ontwikkeld met alternatieve warmtevoorzieningen en duurzame stroomopwekking. Ook de inrichting van woningen, wegen en andere infrastructuur is gericht op het behouden van de natuurlijke omgeving. De aanleg van snelle fietsroutes naar treinstations in Gouda, Nieuwerkerk aan den IJssel en Waddinxveen is een voorbeeld van de nadruk op duurzaam transport.

Naamgeving en betekenis

De naam van het nieuwe dorp, Cortelande, is gekozen uit een prijsvraag die werd uitgeschreven door de gemeente Zuidplas. Meer dan 2200 namen werden ingezonden, en na een stemming kreeg Cortelande de meeste stemmen. De naam verwijst naar een historische grenspaal uit de 14e eeuw, die bekend stond als de 'pael van Cortelande'. Deze historische verwijzing geeft het dorp een verankering in het lokale verleden en een unieke identiteit.

De naam moet ook aantrekkingskracht hebben, wat betekent dat het duidelijk is, makkelijk uit te spreken en te onthouden is en verbonden is met de regio. Het dorp is daarnaast bedoeld om toeristische waarde te hebben en moet een positieve bijdrage leveren aan de lokale economie.

Historische en huidige context

De plannen voor het Vijfde Dorp zijn niet nieuw. Al in 2004 werd een ‘Grondbank’ opgericht om grond te kopen voor een mogelijke ontwikkeling. De provincie Zuid-Holland en meerdere gemeenten, waaronder Zuidplas, Gouda, Waddinxveen en Rotterdam, zijn betrokken bij het project. Inmiddels is 3000 ha grond aangekocht, wat voldoende is voor het realiseren van het project. Rotterdam heeft het initiatief echter opgegeven, omdat de gemeente voorkeur gaf aan binnenstedelijke woningbouw.

De oorspronkelijke plannen stelden voor om 15.000 woningen te bouwen, maar deze cijfers zijn later aangepast. De huidige plannen zijn gericht op het bouwen van 8000 woningen, wat niet minder ambitie betekent. Zowel de gemeente Zuidplas als de provincie Zuid-Holland hebben vertrouwen in de uitvoerbaarheid van het project en willen het verder ontwikkelen.

De kreekrug en de polder

De ligging van het nieuwe dorp is bepalend voor de bouwmethoden en het ontwerp. Het dorp wordt geplaatst op een iets hoger gelegen deel van de polder, bekend als de kreekrug. Deze kreekrug is een afdeling in de polder die iets hoger ligt dan de omringende gebieden. Het ontstaan van deze kreekrug is het gevolg van een vroegere getijdenvloed en de veenwinning in de negentiende eeuw. Hoewel het verschil in hoogte klein is — enkele tientallen centimeters — is het voldoende om het dorp op een iets veiliger niveau te plaatsen.

De kreekrug is een uniek kenmerk van de Zuidplaspolder en geeft het dorp een natuurlijke basis voor het bouwen van een toekomstbestendig dorp. Het is een voorbeeld van hoe het land zich heeft ontwikkeld en hoe het verder kan worden benut in de toekomst.

Samenwerking en uitdagingen

Het ontwikkelen van een nieuw dorp vereist een intensieve samenwerking tussen verschillende partijen. De gemeente Zuidplas werkt samen met de provincie Zuid-Holland, het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en de Grondbank RZG. Deze samenwerking is essentieel om het project tot een goed einde te brengen.

Hoewel het project sterke steun heeft van de gemeente en de provincie, zijn er ook kritische stemmen geweest. Een aantal deskundigen heeft opgemerkt dat het bouwen van een compleet dorp in de diepste polder van Nederland een onzalig idee is, vooral gezien de impact van klimaatverandering. De rentestijgingen en de oplopende bouwkosten zijn ook een uitdaging geweest voor de financiële haalbaarheid van het project.

Toch heeft de gemeente Zuidplas besloten om de plannen door te zetten. Het nieuwe dorp is gezien als een noodzakelijke stap om de groei van de regio te ondersteunen en om het tekort aan woningen en werkgelegenheid aan te pakken.

Toekomstige fase: het ontwikkelplan

De komende jaren zal het project zich richten op het opstellen van een ontwikkelplan. Dit plan bevat de volgende stappen voor de uitvoering van het project, inclusief de overname van grond uit de Grondbank en de verdere ontwikkeling van het gebied. Het is de bedoeling dat de gemeente Zuidplas de grond overneemt en verder werkt aan de inrichting van het dorp.

De eerste woningen in het Vijfde Dorp zullen pas in 2026 worden gebouwd. Het duurt nog enkele jaren voordat het dorp volledig is afgewerkt en de eerste bewoners kunnen neerstrijken. Het is een langdurig proces dat veel plannen, samenwerking en investeringen vereist, maar dat ook veel belofte biedt voor de toekomst van de regio.

Een nieuwe woonwijk in een nieuwe tijd

Het Vijfde Dorp is meer dan alleen een woonproject. Het is een symbolisch gebouw in een tijd waarin klimaatverandering en duurzaamheid centrale thema's zijn. Het dorp is een toekomstbestendige wijk die innovatieve bouwmethoden toepast en die gericht is op duurzame energie, waterbeheer en groene logistiek. Het dorp is een experiment met het bouwen van een toekomstbestendig dorp in een van de laagste delen van Nederland.

Het dorp is ook een voorbeeld van hoe samenwerking tussen partijen kan leiden tot het realiseren van ambieuzere plannen. Het Vijfde Dorp is een project dat niet alleen gericht is op woningbouw, maar ook op groei, werkgelegenheid en toerisme. Het is een project dat de regio een nieuwe impulsering geeft en die een rol speelt in de toekomstige ontwikkeling van Nederland.

Conclusie

Het Vijfde Dorp, ook bekend als Cortelande, is een nieuw dorp dat in de toekomst zal worden gebouwd in de Zuidplaspolder. Het is een toekomstbestendig project dat gericht is op klimaatadaptief bouwen, duurzame energie en groene logistiek. Het dorp is ontworpen om in het midden van het water te liggen en voldoende ruimte te bieden voor zowel regenval als droogteperiodes. Het is een uniek project dat het bouwen van een compleet nieuw dorp in Nederland mogelijk maakt en dat een rol speelt in de toekomstige ontwikkeling van de regio.

De naam van het dorp is gekozen uit een prijsvraag en verwijst naar een historische grenspaal uit de 14e eeuw. Het dorp is geplaatst op een iets hoger gelegen deel van de polder, bekend als de kreekrug. Het is een strategische keuze om het dorp zo klimaatadaptief mogelijk te maken.

Het Vijfde Dorp is een project dat niet alleen gericht is op woningbouw, maar ook op groei, werkgelegenheid en toerisme. Het is een voorbeeld van hoe samenwerking tussen partijen kan leiden tot het realiseren van ambieuzere plannen. Het dorp is een experiment met het bouwen van een toekomstbestendig dorp in een van de laagste delen van Nederland.

Bronnen

  1. Nieuw dorp met 8000 huizen komt er en jij mag de naam bedenken
  2. Nieuw dorp op laagst gelegen punt van Nederland gaat Cortelande heten
  3. Voor het eerst sinds de jaren 70 een compleet nieuw dorp
  4. Hoe bouw je een nieuw dorp in de diepste polder van Nederland?
  5. Het Nieuwste Dorp in de gemeente Zuidplas

Related Posts