De mooiste steden van Nederland: een gids voor de onvergetelijke stedentrip
juli 23, 2025
Het dorpje Niehove, gelegen in het Nationaal Landschap Middag-Humsterland in de provincie Groningen, staat bekend om haar prachtige, historische sfeer en haar unieke wierdendorpsgezicht. In 2019 werd Niehove uitgeroepen tot het mooiste dorp van Nederland door Elsevier Weekblad, wat niet enkel een eervolle erkenning is voor het dorp zelf, maar ook een aanzet voor toerisme en regionale aandacht in de noordelijke regio’s van het land. Deze erkenning benadrukt de waarde van het dorpsbeeld, historie en rustige leefomgeving die Niehove te bieden heeft.
In dit artikel wordt ingegaan op de geschiedenis van Niehove, haar architectonische kenmerken, toegankelijkheid, toeristische mogelijkheden en haar rol in de regionale toeristische ontwikkeling. Het artikel richt zich op feiten die vermeld staan in betrouwbare bronnen en geeft een overzicht van wat reizigers kunnen verwachten bij een bezoek aan dit bijzondere dorpje in Groningen.
Geschiedenis en oorsprong van Niehove
Niehove heeft een rijke geschiedenis die in de middeleeuwen begint. Het dorp lag vroeger op een Waddeneiland genaamd Humsterland, dat in de 16e eeuw onder water raakte. Het gebied dat vandaag het dorpje Niehove vormt, was ooit een belangrijk nederzetting op dit eiland. Het dorp had destijds de naam Suxwerd, die later veranderde in Niehove.
Het dorpsgezicht is goed bewaard en biedt een indruk van het levensstijl uit de 19e eeuw. Het dorp is typisch voor een zogenaamde wierdendorp, gebouwd op drooggevallen meren of zandgrachten. De straatjes zijn smal, de huizen klein en de kerk staat centraal. Deze structuur is uniek voor de regio Groningen en vormt een belangrijk deel van het Nederlandse dorpslandschap.
In de 18e en 19e eeuw ontstonden veel van deze dorpen, waaronder Niehove. De dorpskerk, gebouwd in de 13e eeuw, is een historisch centraal punt in het dorp. Het dorp groeide rondom deze kerk, wat het karakteristieke vormgeving van het dorpsbeeld verklaart.
Dorpsgezicht en architectuur
Niehove is bekend om haar bewaarde historische straatbeeld. Het dorp is opgezet in twee cirkels rondom de kerk en heeft een karakteristieke vorm die veel bezoekers aantrekt. De woningen zijn grotendeels van hout of baksteen en vormen een rustige, authentieke sfeer. De smalle straatjes en het beschermd dorpsgezicht maken het dorp tot een plek die veel weg heeft van een openluchtmuseum.
De dorpskerk, die tegenwoordig ook dienst doet als Bezoekerscentrum Wierdendorp Niehove, is een van de meest opvallende gebouwen in het dorp. Het is een 13e-eeuwse kerk die inmiddels een centrale rol speelt bij het toerisme in het gebied. Vroeger was er in het pand tegenover de kerk een cafétje genaamd Eisseshof, waar inwoners en bezoekers konden eten en drinken. Deze functie is tegenwoordig opgeheven, maar er is de mogelijkheid dat er in de toekomst weer een restaurant of iets vergelijkbaars komt.
Het dorpsgezicht is officieel beschermd, wat betekent dat verbouwingen en veranderingen beperkt zijn. Deze bescherming zorgt ervoor dat Niehove haar historische sfeer behoudt en niet wordt overrommeld door moderne ontwikkelingen.
Toegankelijkheid en ligging
Niehove ligt in het zuiden van de provincie Groningen, in de gemeente Westerkwartier. Het dorp is op 15 kilometer afstand van de stad Groningen, wat het relatief makkelijk toegankelijk maakt voor bezoekers die vanuit het stadscentrum reizen. Het dorp is goed bereikbaar met de fiets, de scooter of de auto.
Voor fietsers is de route vanaf de Grote Markt in Groningen een populaire tocht. Het traject is te doen in een halve dag en biedt reizigers een rustige tocht door het landschap van het Westerkwartier. Het dorp ligt aan het Niehoofsterdiep, wat het landschap verder accentueert en een rustige sfeer creeert.
Hoewel Niehove in 2019 het mooiste dorp van Nederland werd genoemd, is het dorp relatief rustig. Op veel bezoeken blijkt het dorp niet overvol met toeristen, wat een van de aantrekkingskrachten is. Het is een plek waar je rust en historie kunt combineren.
Toeristische mogelijkheden
Naast het dorpsgezicht biedt Niehove ook mogelijkheden voor wandelen en fietsen. Het dorp ligt in het Nationaal Landschap Middag-Humsterland, wat betekent dat het omringd is door natuurlijke gebieden waarin bezoekers kunnen genieten van het landschap. Er zijn verschillende wandelingen beschikbaar die vanuit het dorp vertrekken en door het omringende gebied leiden.
Een van de aantrekkingskrachten is het rustige karakter van het dorp. Wie langzaam wil wandelen of wil genieten van de sfeer van een typisch Groningse wierdendorp, vindt hier een prachtige plek. Het dorp is ook een populaire halte voor fietsreizigers die door de regio Groningen reizen.
Voor wie honger heeft na een wandeling of tocht, is er in de omgeving van Niehove een aantal eetgelegenheden beschikbaar. Het dorp zelf heeft geen supermarkt, maar in de dichtstbijzijnde dorpen zoals Zoutkamp, Zuidhorn en Winsum zijn winkels en restaurants aanwezig. In Oldehove is tevens een kleinere supermarkt te vinden waar streekproducten worden verkocht.
Regionale toeristische ontwikkeling
De verkiezing van Niehove tot het mooiste dorp van Nederland in 2019 had een directe impact op de regio. De gemeente Westerkwartier benadrukte dat het een impuls was voor de regio en dat het de waarden van het dorp en de omgeving op een nationale schaal liet zien. Locoburgemeester Geertje Dijkstra-Jacobi benadrukte dat het een eer voor de gemeente en een impuls voor de hele provincie Groningen was.
Deze erkenning heeft geleid tot een grotere aandacht voor het dorp en de regio. Het heeft ook bijgedragen aan een grotere interesse in toerisme en het bewaren van het historische dorpsgezicht. Dorpen die verkozen worden, zien vaak een toename in bezoeken, geïnteresseerde kopers en aandacht voor hun historische en culturele waarde.
In de nabijheid van Niehove ligt het dorp Winsum, dat in 2020 door de ANWB uitgeroepen werd tot het mooiste dorp van Nederland. Het dorp heeft bijna 7500 inwoners en sinds 2019 maakt het deel uit van de gemeente Het Hogeland. Winsum is een ander voorbeeld van een dorp dat een historisch kanaal verdeelt. Het Winsumerdiepkanaal splitst het dorp in twee delen, die verbonden zijn door de Boogbrug en de Jeneverbrug.
Dorpsleven en sfeer
Het dorp is niet enkel een toeristische plek, maar ook een levendig woonoord. De inwoners van Niehove zijn trots op hun dorp en de sfeer die het biedt. In het dorp woont ongeveer 150 inwoners, en het dorpsgezicht geeft een indruk van een rustig, authentiek dorpsleven. Het is een plek waar het langzaam leeft, waar het landschap en het dorpsbeeld samenkomen tot een uniek geheel.
In 2019 was er een dorpsontbijt in Niehove waarbij alle inwoners aan een lange tafel bijeenkwamen. Het gebeurde in een sfeer van vriendschap en gemeenschap. De inwoners beschrijven het dorp als een "klein Gallisch dorp", een verwijzing naar het sprookjesachtige karakter van het dorp.
Conclusie
Niehove is een bijzonder dorp in de noordelijke regio van Nederland. Het is een authentiek wierdedorpje met een historisch dorpsgezicht, een rustige sfeer en toegankelijke ligging. De erkenning van het dorp als het mooiste dorp van Nederland in 2019 benadrukt de waarde van het dorpsbeeld en de historie. Het dorp is een toeristische plek, maar tegelijkertijd ook een levendig woonoord met een sterk dorpsgevoel.
Bezoekers kunnen genieten van de sfeer van het dorp, wandelen door het landschap en genieten van de rust. Het dorp is een plek waar het verleden duidelijk aanwezig is en waar de toekomst nog steeds rustig leeft. Het is een dorp dat niet enkel mooi is, maar ook een bijzondere sfeer biedt die reizigers zullen waarderen.