Nederlandse wegen worden steeds drukker – een overzicht van de toestand in 2024

De Nederlandse wegen zijn al jarenlang een drukke plek, maar in de afgelopen jaren is de verkeersdruk verder toegenomen. Uit diverse analyses en rapporten blijkt dat het steeds drukker wordt op het rijkswegennet, vooral in de spitsuren. Dit heeft gevolgen voor reisplanners, werkenden en vooral voor het verkeer in de Randstad en andere centrale gebieden van het land. De stijging in verkeersintensiteit kan worden toegeschreven aan meerdere factoren, waaronder bevolkingsgroei, economische groei, het wegvallen van coronamaatregelen en een stijging in het aantal gereden kilometers. In deze artikel geven we een overzicht van de toestand van de Nederlandse wegen in 2024, inclusief de meest drukke routes, de oorzaken van de verkeersdruk en de verwachtingen voor de toekomst.

Toegenomen verkeersdruk

Er is een duidelijke trend zichtbaar in de afgelopen jaren: het verkeer op de Nederlandse wegen wordt steeds drukker. Dit is te zien in zowel het aantal gereden kilometers als in de lengte en frequentie van files. Uit de Rapportage Rijkswegennet 2024 van Rijkswaterstaat blijkt dat in 2024 langer en vaker wordt gestaan in files dan in 2023. De oorzaak hiervan ligt voor een groot deel bij de toegenomen drukte in de spitsuren, vooral tussen 07.00 en 09.00 uur en tussen 16.00 en 18.00 uur. Deze spitsuren vallen op maandag tot en met vrijdag.

In de jaren voor de coronapandemie, zoals in 2019, was het verkeer al behoorlijk intens. Echter, in 2022 en 2023 is de verkeersintensiteit weer toegenomen, met in 2024 zelfs een stijging boven het niveau van 2019. Dit is te zien aan de cijfers van de Nationale Databank Wegverkeergegevens (NDW), die de verkeersintensiteit op werkdagen gemeten heeft. De index van de verkeersintensiteit is in 2024 gemiddeld hoger dan in 2019, wat aantoont dat het verkeer steeds drukker wordt.

Een van de belangrijkste oorzaken van de toegenomen verkeersdruk is de stijging in het aantal gereden kilometers. In 2024 is het aantal gereden kilometers op het hoofdwegennet met 16 procent toegenomen ten opzichte van 2021. Als alle wegen worden meegerekend, is de stijging iets lager, namelijk 12 procent. Deze groei in verkeer blijkt niet alleen vanaf het persoonlijke voertuigverkeer, ook het vrachtverkeer is toegenomen. Volgens het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) is het vrachtverkeer in 2024 met 1,5 procent toegenomen ten opzichte van 2021.

De stijging in het aantal gereden kilometers wordt mede veroorzaakt door de groei van de Nederlandse bevolking en economie. Ook de langzaam afnemende impact van coronamaatregelen heeft geleid tot meer verkeer op de wegen. Volgens prognoses van het KiM blijft het wegverkeer de komende jaren groeien, ook al is er een toename van het thuiswerken en van het gebruik van openbaar vervoer.

Meest drukke routes in Nederland

Bij de toegenomen verkeersdruk valt ook op dat er bepaalde routes zijn die regelmatig sterk in de file staan. In de Rapportage Rijkswegennet 2024 zijn de tien drukste filelocaties opgenoemt. Deze locaties zijn vooral te vinden in de Randstad en andere centrale steden. De meest drukke routes zijn in de ochtendspits en avondspits het meest gevoelig voor files. Hieronder volgt een overzicht van de meest drukke routes in 2024:

Top-10 drukste routes in 2024

Deze routes zijn regelmatig sterk belast, vooral in de spitsuren. De A4, A1 en A20 zijn vooral druk in de Randstad, terwijl de A12 en A27 zich meer in de regio’s buiten de Randstad bevinden. Het is duidelijk dat er een patroon is in de verkeersdruk, met name in de ochtendspits en avondspits. De drukte op deze routes heeft ook invloed op de reisplanning van toeristen en reizigers die via deze wegen reizen.

Oorzaken van de verkeersdruk

De verkeersdruk op de Nederlandse wegen wordt veroorzaakt door meerdere factoren. De grootste oorzaak van files blijft de drukte in de spitsuren. Driekwart van alle files is te wijten aan de toegenomen verkeersdruk in de spits, vooral tussen 07.00 en 09.00 uur en tussen 16.00 en 18.00 uur. Deze spitsuren vallen op maandag tot en met vrijdag. De ergste files zijn te zien op dinsdagen en donderdagen, wat aangeeft dat het verkeer op die dagen het drukst is.

Een andere factor die bijdraagt aan de toegenomen verkeersdruk is het aantal werkzaamheden aan en langs de wegen. In 2024 is er een kleine stijging in het aantal files veroorzaakt door deze werkzaamheden. Dit is te zien in de Rapportage Rijkswegennet 2024. Het aantal onderhouds- en spoedwerkzaamheden is de afgelopen jaren toegenomen, wat heeft geleid tot meer verkeersbelemmeringen. De verwachting is dat deze trend zich de komende jaren zal voortzetten, gezien de grote onderhoudsopgave die voor de toekomst is gepland.

De stijging in het aantal gereden kilometers speelt ook een rol. In 2024 is het aantal gereden kilometers op het hoofdwegennet met 16 procent toegenomen ten opzichte van 2021. Dit is een aanzienlijke stijging en wijst op een groei in verkeer die niet alleen veroorzaakt wordt door coronamaatregelen. De groei in verkeer is ook te zien in het vrachtverkeer, dat in 2024 met 1,5 procent is toegenomen. Deze stijging is minder sterk dan bij het personenverkeer, maar blijft een factor in de toegenomen verkeersdruk.

Verwachtingen voor de toekomst

De toegenomen verkeersdruk op de Nederlandse wegen is een langdurig probleem dat zich de afgelopen jaren heeft voortgezet. Volgens de prognoses van het KiM is de verwachting dat het wegverkeer de komende jaren blijft groeien. In 2027 is de totaal afgelegde afstand met 13 procent hoger dan in 2019, wat aangeeft dat de verkeersdruk verder zal toenemen. Deze groei is niet alleen te zien in het personenverkeer, ook het vrachtverkeer blijft groeien, hoewel de stijging hier iets minder is.

De toegenomen verkeersdruk heeft gevolgen voor de reisplanning van toeristen en reizigers. Het is belangrijk om de meest drukke routes en tijden te kennen, zodat men kan plannen om files te vermijden. Voor toeristen die via de Nederlandse wegen reizen, is het verstandig om te rekenen op extra reistijd, vooral in de spitsuren. De overheid probeert oplossingen te vinden voor de verkeersdruk, zoals het bevorderen van het gebruik van openbaar vervoer en het uitbreiden van het fiets- en voetgangersverkeer. Echter, de effectiviteit van deze maatregelen is nog niet duidelijk, en het is de vraag of ze voldoende zijn om de verkeersdruk te verminderen.

Conclusie

De Nederlandse wegen zijn steeds drukker geworden in de afgelopen jaren, met een toegenomen verkeersintensiteit, meer gereden kilometers en regelmatige files in de spitsuren. De meest drukke routes zijn te vinden in de Randstad en andere centrale steden, met name op de A4, A1 en A20. De oorzaak van de verkeersdruk ligt voor een groot deel bij de toegenomen drukte in de spitsuren, maar ook het aantal werkzaamheden aan en langs de wegen draagt bij aan de toegenomen verkeersbelemmeringen. De verwachting is dat het wegverkeer de komende jaren blijft groeien, wat betekent dat de verkeersdruk op de Nederlandse wegen verder zal toenemen. Voor toeristen en reizigers is het belangrijk om de meest drukke routes en tijden te kennen, zodat men kan plannen om files te vermijden en een reis zo efficiënt mogelijk te maken.

Bronnen

1. Top 10 Drukste Knooppunten van Nederland
2. Prognose: Tanken duur en meer thuiswerken, maar toch drukker op de weg
3. Ook in 2024 langer in de file op Nederlandse snelwegen
4. Filetop-10 2024: Drukte op de weg neemt verder toe
5. Filetop-10 2024: Drukte op de weg neemt verder toe
6. Ook in 2024 langer in de file op Nederlandse snelwegen
7. Hoe druk is het op de Nederlandse rijkswegen?