Activeringsrichtlijnen voor Personen met Overgewicht of Obesitas in Nederland
juli 18, 2025
Nederland is een land met een rijke geschiedenis, maar niet altijd even glansrijk als het van zichzelf doet geloven. Toch heeft het land ook een schat aan sprekers, die in momenten van grote omverheffing, verandering of crisis, hun visie, waarden of emoties hebben uitgedrukt via de kracht van het woord. Het boek De 50 mooiste, beste en meest inspirerende Nederlandse toespraken, samengesteld door Denise Parengkuan en ingeleid door Bob de Ruiter, biedt een overzicht van deze krachtige momenten. In dit artikel worden de achtergronden, inhoud en betekenis van dit boek besproken, evenals een aantal uitgekozen toespraken die een ijkpunt vormen in de Nederlandse geschiedenis.
Inhoud en context van het boek
Het boek De 50 mooiste, beste en meest inspirerende Nederlandse toespraken is een reis door de moderne geschiedenis van Nederland, waarbij aandacht is voor sprekers die op cruciale momenten hun visie hebben gecommuniceerd. Deze sprekers komen voort uit verschillende politieke en maatschappelijke contexten en tijdperken. Het boek loopt van 1918 tot nu en brengt de lezer in contact met toespraken die slechts weinig stijlfiguren gebruiken, maar waarin de kracht van het argument, de visie of de overtuiging centraal staat.
De redactie van het boek benadrukt dat Nederland geen traditie heeft van retorische verfijning. Toespraken zijn hier zelden gepolijst of misleidend, maar vaak direct, zelfs soms "recht voor hun raap". Dit is gezien als een voordeel, omdat Nederlandse speeches vaak krachtiger zijn doordat ze zich niet teveel bekommeren om retorische trucjes.
Het boek is uitgegeven door Just Publishers in 2018 en bestaat uit 288 pagina’s. Het is in paperback gebonden, in de taal Nederlands, en beschikbaar geweest in zowel nieuw als tweedehands. Het ISBN-nummer is 9789089753632.
De auteurs zijn Denise Parengkuan, die de toespraken heeft samengesteld en gedocumenteerd, en Bob de Ruiter, die de inleiding heeft geschreven. De inleiding stelt dat het hoog tijd is dat het beeld van Nederland als land van slechte sprekers wordt bijgesteld. Het boek toont aan dat Nederland toch tal van krachtige en inspirerende sprekers heeft voortgebracht.
Geselecteerde toespraken uit het boek
Het boek bevat 50 toespraken, elk afkomstig uit een ander tijdperk, soms in momenten van oorlog, maatschappelijke omwenteling of politieke keuzes. Hieronder worden een aantal van deze toespraken besproken, waarbij het thema en de context worden uitgelegd.
1. Aletta Jacobs (1919)
Aletta Jacobs gaf een historische toespraak na de invoering van het vrouwenkiesrecht. Haar woorden zijn een ijkpunt in de strijd voor vrouwenemancipatie in Nederland. Jacobs was een pionier in de vrouwenbeweging en haar toespraak werd gezien als een stap naar meer gelijkheid en burgerrechten voor vrouwen. Haar toon was zowel kritisch als hoopvol, en ze benadrukte de verantwoordelijkheid van vrouwen in het politieke proces.
2. Koningin Wilhelmina (1945)
De bevrijdingsrede van koningin Wilhelmina is een van de meest gevierde toespraken in het boek. Deze rede werd uitgebracht op 5 mei 1945, het moment waarop het land officieel bevrijd werd van nazi-Beleid. Wilhelmina sprak over hoop, herstel en de toekomst. Haar toon was zowel symbolisch als realistisch, en ze benadrukte de rol van het volk in het proces van herstel. Deze toespraak werd gezien als een moment van wedergeboorte voor het land.
3. Eberhard van der Laan (1980)
Eberhard van der Laan, toenmalig burgemeester van Amsterdam, sprak in 1980 over het migratiedebat. Zijn toespraak was bepalend voor het publieke debat rond immigranten en hun rol in de samenleving. Hij benadrukte de waarden van inclusiviteit en respect, en pleitte voor een samenleving die ruimte gaf aan diversiteit. Zijn woorden zijn gebleven als een inspiratiebron voor toekomstige discussies over integratie.
4. Hoogleraar Cleveringa (1942)
De protestrede van hoogleraar Cleveringa tijdens de Tweede Wereldoorlog is ook opgenomen in het boek. Deze toespraak was een duidelijk protest tegen de nazi-Beleid en benadrukte de waarde van vrije wetenschap en democratie. Cleveringa’s woorden werden gezien als een waag het niet, en zijn toespraak leidde tot zijn arrestatie en uiteindelijk zijn dood. Zijn woorden zijn gebleven als een krachtige erinnering aan de waarden van vrije meningsuiting en intellectuele vrijheid.
5. Koning Willem-Alexander (2013)
De eerste rede van koning Willem-Alexander na zijn inhuldiging in 2013 is een voorbeeld van een moderne toespraak die toch diepe gevoelens uitlokt. Hij benadrukte zijn toewijding aan het land en zijn rol als koning, maar ook zijn bewondering voor de burgers en hun rol in de samenleving. Zijn toon was zowel serieus als warm, en zijn woorden werden gezien als een teken van verbondenheid met het volk.
6. Wubbo Ockels (2004)
De afscheidswoorden van ruimtevaarder Wubbo Ockels zijn ontroerend. Zijn toespraak werd gehouden vanaf zijn sterfbed, kort voor zijn overlijden in 2004. Hij sprak over zijn leven, zijn dromen en zijn visie op toekomstige ruimteonderzoek. Zijn toon was zowel realistisch als hoopvol, en hij benadrukte de kracht van menselijke ambitie en samenwerking. Zijn woorden zijn gebleven als een inspiratie voor jonge wetenschappers en ruimtevaarders.
De nepspeech-affaire
In de loop van 2018 kwam een probleem aan het licht die het boek in het oog van het publiek en de auteurs onder druk zette. Het betrof een toespraak die in het boek als die van oud-premier Jan Peter Balkenende werd voorgesteld, maar die in werkelijkheid niet door hem was uitgesproken. Deze tekst was afkomstig van een links-activistische website en was satirisch bedoeld. De tekst verheerlijkte het VOC-tijdperk en stempelde figuren als Jan Pieterszoon Coen en Michiel de Ruyter als helden, terwijl hun geschiedenis bekend staat om uitbuiting, slavernij en geweld.
De uitgever, Just Publishers, besloot om het boek uit de handel te halen totdat de fout was gecorrigeerd. Volgens Hans van Maar, uitgever van het boek, waren 1.250 exemplaren met de fout gedrukt, waarvan bijna 500 al in de winkel lagen. Hij noemde de gebeurtenis een “enorme domper” en bood excuses aan aan Balkenende.
De nepspeech lijkt echter los te hangen van een echte speech die Balkenende wel heeft gehouden. In 2006 sprak hij op een CDA-congres over de Gouden Eeuw en de “VOC-mentaliteit”. Ook zijn echte toespraak leidde tot kritiek, omdat hij de schaduwzijde van de expansiedrift, zoals uitbuiting en slavernij, zou negeren. Na kritiek bood hij excuses aan.
De uitgever en auteur Denise Parengkuan beslisten samen over eventuele herpublicatie van het boek. De nepspeech-affaire benadrukt de noodzaak van zorgvuldige fact-checking in publicaties die zich baseren op historische of historisch geïnspireerde teksten.
De betekenis van de toespraken
De toespraken in het boek vormen meer dan alleen een collectie van prachtige woorden. Ze zijn een weerspiegeling van de maatschappij op een bepaald moment in de tijd. Ze tonen aan hoe sprekers hun visie hebben geformuleerd, hoe ze hebben gereageerd op crises of veranderingen, en hoe ze hun waarden hebben uitgedrukt. De kracht van deze toespraken ligt niet in retoriek of stijlfiguren, maar in de inhoud en het overtuigingsvermogen.
Nederland heeft geen traditie van retorische verfijning. Toespraken zijn hier zelden gepolijst of gekunsteld, maar vaak direct, zelfs soms “recht voor hun raap”. Dit is gezien als een voordeel, omdat Nederlandse speeches vaak krachtiger zijn doordat ze zich niet teveel bekommeren om retorische trucjes. De kracht van het argument, de visie of de overtuiging staat centraal.
Het boek toont aan dat Nederland toch tal van krachtige en inspirerende sprekers heeft voortgebracht. Van Troelstra’s oproep tot revolutie tot het brievenbustouwtje van Terlouw neemt het boek de lezer mee op een tijdreis langs de toespraken die een ijkpunt vormen in de Nederlandse moderne geschiedenis.
Conclusie
Het boek De 50 mooiste, beste en meest inspirerende Nederlandse toespraken biedt een overzicht van krachtige momenten in de geschiedenis van Nederland. Het benadrukt hoe sprekers, in momenten van omverheffing of verandering, hun visie, waarden of emoties hebben uitgedrukt via de kracht van het woord. De toespraken zijn niet alleen historisch belangrijk, maar ook maatschappelijk en emotioneel betekenisvol. Ze tonen aan dat woorden kunnen veranderen, inspireren en bewegen.
Niet alle teksten in het boek zijn onverkort correct. Zo kwam er een nepspeech aan het licht, wat leidde tot de herziening van het boek. Dit benadrukt de noodzaak van zorgvuldige fact-checking in publicaties. Toch blijft het boek een waardevolle bron voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van Nederland en de rol van redevoering in maatschappelijke ontwikkelingen.
De toespraken zijn een schat aan ideeën, visies en emoties. Ze tonen aan dat Nederland niet alleen een land van slechte sprekers is, maar ook een land van krachtige en inspirerende woorden. Het boek is een aanrader voor iedereen die wil weten wat Nederland heeft geproduceerd in de vorm van redevoering en hoe deze woorden de geschiedenis hebben gemaakt.