Nederlandse routers getroffen door Russische hackers: inzichten en maatregelen

In de afgelopen jaren zijn er verschillende meldingen geweest over cyberaanvallen op Nederlandse routers, die verband houden met Russische hackersgroepen. Deze aandachtspunten zijn niet louter technische incidenten, maar tonen ook het bredere kader van cyberveiligheid in Nederland. In dit artikel worden de meest relevante gebeurtenissen en maatregelen beschreven op basis van recente verslagen en inlichtingen. De focus ligt op de aard van de aanvallen, de betrokken hackers, en de maatregelen die genomen zijn om de risico's te beperken.

Aanvallen op routers in Nederland

Een van de bekendste cyberaanvallen op Nederlandse routers werd uitgevoerd door een Russische militaire hackersgroep, bekend onder de namen 74455, Sandworm of BlackEnergy. Deze groep is onderdeel van de Russische militaire inlichtingendienst GROe, die wereldwijd een botnet beheert dat bestaat uit duizenden gehackte routers. In Nederland zijn volgens de Militaire Inlichtingendienst (MIVD) tientallen routers van particuliere en zakelijke klanten geïnfecteerd. Deze routers zijn gecompromiteerd om onderdeel te worden van het aanvalsnetwerk van de hackers.

De MIVD benadrukt dat de betrokken routers, meestal van het merk WatchGuard, niet direct verbonden zijn met vitale sectoren zoals Defensie of de rijksoverheid. Toch kan het gebruik van deze routers leiden tot gevaarlijke scenario's, zoals spionage, beïnvloeding en sabotage. De MIVD heeft enkele gebruikers gevraagd hun apparaten af te staan voor onderzoek. De groep is vooral gevaarlijk omdat ze niet alleen gegevens kunnen stelen, maar ook netwerken kunnen lamleggen, zoals eerder gebeurd in Oekraïne.

De methode van de hackers

De manier waarop deze aanvallen worden uitgevoerd, is vaak gericht op het uitbuiten van zwakke beveiliging. Veel van de beïnvloede routers zijn bijvoorbeeld niet goed beveiligd, wat makkelijk te hacken maakt. Onderzoeksjournalist Huib Modderkolk benadrukt dat standaardinstellingen of eenvoudige wachtwoorden de routers kwetsbaar maken voor inbreuk. Eenmaal gehackt, kunnen deze routers centraal worden beheerd en worden ingezet voor verdere aanvallen. De MIVD zegt dat de betrokken routers niet alleen gebruikt worden voor spionage, maar ook als onderdeel van grotere aanvalsnetwerken.

Impact en gevolgen

De impact van deze aanvallen kan variëren. In sommige gevallen worden routers gebruikt voor het uiten van DDoS-aanvallen, waarbij servers worden overbelast tot ze tijdelijk onbereikbaar zijn. Een dergelijke aanval is in de afgelopen maanden ook voorgekomen, waarbij websites van Nederlandse gemeenten en provincies werden getroffen. De aanval werd toegeschreven aan de pro-Russische hackersgroep NoName, die al eerder cyberaanvallen heeft uitgevoerd op overheidswebsites en particuliere bedrijven.

De impact van dergelijke aanvallen is niet alleen technisch, maar ook symbolisch. Het betreft een vorm van cyberdaagblad, waarbij de hackers hun acties vaak openlijk claimen via platforms zoals Telegram. Deze acties worden vaak uitgevoerd als reactie op politieke besluiten, zoals de levering van marineschepen aan Oekraïne. Hierdoor worden cyberaanvallen niet alleen gezien als technische incidenten, maar ook als politieke of ideologische acties.

Reactions en maatregelen

De Nederlandse overheid en bedrijven reageren op deze aanvallen door extra maatregelen te nemen. De MIVD heeft bijvoorbeeld slachtoffers geïnformeerd en heeft bepaalde routers voor onderzoek afgepakt. Ook is er een duidelijke aandacht voor het versterken van beveiliging op routerniveau, bijvoorbeeld door het gebruik van complexere wachtwoorden en het uitschakelen van onnodige standaardinstellingen.

Op organisatieniveau wordt er vaak een focus gelegd op cybertraining voor medewerkers, omdat veel aanvallen uitgaan van menselijke fouten, zoals het klikken op kwaadaardige links. Dit is ook duidelijk geweest bij een recente inbraak in het systeem van de Nederlandse politie, waarbij een politievrijwilliger per ongeluk op een malwarelink klikte. Dit incident liet zien dat zelfs instellingen met sterke beveiliging niet volledig veilig zijn, vooral wanneer het menselijke factor niet wordt meegenomen in de beveiligingsstrategie.

Pro-Russische groepen en hun acties

Een van de meest actieve groepen op dit gebied is NoName05716, een pro-Russische hackersgroep die al meerdere cyberaanvallen heeft uitgevoerd. Deze groep is verantwoordelijk voor DDoS-aanvallen op websites van de Nederlandse overheid, zoals de websites van Maastricht Aachen Airport en OV-NL. Ze hebben deze acties uitgevoerd als reactie op het Nederlandse besluit om marineschepen aan Oekraïne te leveren.

Bovendien is NoName05716 ook betrokken geweest bij aanvallen op de Eerste Kamer en diverse Nederlandse havens. Deze groep maakt vaak gebruik van openbare platforms om hun acties te claimen, wat hun strategie en doelen duidelijk maakt. Hoewel hun acties vaak geen directe schade veroorzaken, zoals bij de aanval op OV-NL, waarbij dagelijkse activiteiten doorgingen zonder operationele gevolgen, is de symbolische betekenis van deze acties aanzienlijk.

Cybercriminaliteit en organisaties

Naast nationale inlichtingendiensten en pro-Russische groepen zijn er ook criminelen die cyberaanvallen uitvoeren voor commerciële of persoonlijke voordeel. Een recent voorbeeld is LockBit, een criminele organisatie die Meaf Machines heeft getroffen met een ransomware-aanval. Deze groep eist losgeld om gegevens vrij te geven of systemen her te stellen. Het incident benadrukt het risico van ransomware-aanvallen, die niet alleen overheidsinstellingen, maar ook bedrijven in de industrie treffen.

Een ander voorbeeld is Serverius, een bedrijf in Dronten dat is gebruikt door Russische criminelen voor een wereldwijde oplichtingszaak. Hierbij zijn 673 Nederlanders en wereldwijd meer dan een half miljoen mensen getroffen. Serverius werkt samen met de politie om dit probleem aan te kaarten en benadrukt hun beleid tegen crimineel misbruik van hun diensten.

Versterking van cyberbeveiliging

De afgelopen jaren is er een toenemende focus geweest op het versterken van cyberbeveiliging in Nederland. Dit omvat zowel technische maatregelen, zoals het gebruik van geavanceerde firewalls en detectiesystemen, als organisatorische maatregelen, zoals cybertrainingen en het opstellen van noodplannen. Deze maatregelen zijn nodig om de risico's van cyberaanvallen te beperken en de kwetsbaarheid van infrastructuur te verminderen.

Een voorbeeld van een succesvolle maatregel is de afgewezen DDoS-aanval door Cloudflare, die de grootste aanval tot nu toe met succes tegengehouden heeft. Deze actie benadrukt de rol van externe partijen bij het beveiligen van digitale systemen en het belang van samenwerking tussen bedrijven en overheidsinstellingen.

Conclusie

De afgelopen jaren zijn er verschillende meldingen geweest over cyberaanvallen op Nederlandse routers en andere digitale systemen. Deze aandachtspunten tonen het bredere kader van cyberveiligheid in Nederland en benadrukken het belang van zowel technische als organisatorische maatregelen. De betrokken hackersgroepen, zowel Russische staatshackers als pro-Russische en criminale groepen, tonen een diversiteit aan doelen en tactieken. Het is daarom essentieel dat zowel particulieren als bedrijven zich bewust zijn van de risico's en actief maatregelen nemen om hun systemen te beveiligen.

Bronnen

1. MIVD: tientallen Nederlandse routers door Russische hackersgroep gekraakt
2. Russische militaire inlichtingendienst hackt Nederlanders
3. Beruchte Pro-Russische hackers openen wéér aanval op websites Nederlandse provincies
4. Weekly Update 3
5. Overzicht alle cyberincidenten
6. Websites Nederlandse provincies aangevallen door pro-Russische hackers