Nederlandse romantische komedies uit 2016: een overzicht van inhoud, ontvangst en context
juli 17, 2025
Segregatie in Nederland is een onderwerp dat steeds vaker in de maatschappelijke discussie opduikt. Hoewel Nederland niet zo sterk gesegregeerd is als landen als de Verenigde Staten of sommige andere Europese landen, is er wel sprake van veranderingen in woningpatronen en sociale samenstelling van stadsbuurten. Dit artikel richt zich op de segregatiepatronen in Nederlandse steden, met een focus op etnische en sociale dimensies. Op basis van recente onderzoeken en analyses wordt een overzicht gegeven van de huidige stand van zaken, de trends sinds de jaren 2000, en mogelijke verklaringen voor deze ontwikkelingen.
Inleiding
In de afgelopen jaren is segregatie in Nederlandse steden onderwerp van zowel academisch onderzoek als politieke discussie. Het fenomeen beschrijft de mate waarin bevolkingsgroepen – vaak op basis van etniciteit of inkomensniveau – in bepaalde woongebieden geconcentreerd zijn. De centrale vraag is: hoe ver is segregatie in Nederlandse steden gegaan en wat zijn de oorzaken?
Op basis van data en analyses uit recente studies, zoals van het CBS, NIDI en geografische instituten, is duidelijk dat de segregatiepatronen niet statisch zijn. Sinds 2009 is er bijvoorbeeld sprake van een vermindering van etnische segregatie voor de meeste groepen, terwijl sociale segregatie – vooral tussen arm en rijk – in sommige regio’s wel toeneemt. Deze ontwikkeling is geografisch niet gelijkmatig verdeeld, met name in de Randstad en Eindhoven worden duidelijke trends geconstateerd.
Etnische Segregatie: Toenemende Concentraties in Specifieke Buurten
Poolse Migranten in Westland
Een van de meest gedetailleerde analyses van etnische segregatie betreft de Poolse migranten in de gemeente Westland, zoals beschreven in een onderzoek van NIDI. Het onderzoek toont aan dat Poolse migranten in bepaalde deelgebieden van Westland sterk geconcentreerd wonen. In sommige wijkgebieden wonen zelfs 80 tot 100% van de 50 dichtstbijzijnde buren in Polen geboren zijn. Deze patronen komen overeen met de locaties van zogenaamde ‘Polenhotels’, die in steden als Wateringen en Maasdijk te vinden zijn.
Ondanks deze concentraties blijkt dat slechts een minderheid van Polen in Nederland zo sterk gesegregeerd woont. Voor de helft van de Polen in Nederland geldt dat slechts twee of minder van de 50 dichtstbijzijnde buren ook geboren zijn in Polen. Slechts een klein percentage – ongeveer tien procent – woont in een wijk waar 12 of meer buren van Poolse komaf zijn, en slechts één procent woont in een wijk waar 48 of meer buren ook uit Polen komen.
Deze cijfers duiden erop dat segregatie bij Poolse migranten niet wijdverspreid is, maar zich vooral beperkt tot specifieke wijkgebieden. Dit betekent dat het fenomeen niet uniform is over het land, en dat segregatie bij deze groep vooral in bepaalde stadsdelen aanwezig is.
Nederlandse Herkomst: Sterk Gesegregeerd
Volgens het CBS-onderzoek, uitgevoerd met netwerkanalyse, blijkt dat mensen van Nederlandse herkomst het meest gesegregeerd wonen. Dit betekent dat ze op een hogere mate blootstaan aan hun eigen herkomstgroep dan immigranten, die vaak meer geïntegreerd wonen.
Bij Nederlanders is hogere inkomensniveau verband houdt met hogere segregatie, terwijl dit bij meeste andere groepen het tegenovergestelde het geval is. Bovendien blijkt dat stedelijk wonen bij Nederlanders samenhangt met lagere segregatie, terwijl dit bij andere groepen vaak juist het tegendeel geldt.
Deze patronen duiden op een sociale en culturele verankering van Nederlandse bevolkingsgroepen in stadsbuurten, die minder gemengd zijn dan wijkgebieden waar immigranten wonen. Dit kan ook te maken hebben met woningbeleid, inkomensverschillen en woonkeuzes.
Sociale Segregatie: Armoede en Welslagen in Gekke Buurten
Een ander type segregatie dat steeds vaker aan de orde komt, is sociale segregatie – de mate waarin mensen van verschillende inkomensgroepen in hetzelfde woongebied wonen. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) is er sprake van een vermindering van contacten tussen rijke en arme bevolkingsgroepen.
Vooral in regio’s als de Randstad en Eindhoven is de scheiding tussen wijkgebieden van welvarende en arme bevolkingsgroepen duidelijk. In steden zoals Bloemendaal, Heemstede en Laren wonen vooral grootverdieners en eigenaars van duur wonendom. Dit komt onder meer door stijgende woningprijzen, die het voor mensen met een lager inkomen steeds lastiger maken om in dergelijke gebieden te wonen.
De SCP maakt zich zorgen over deze trend, omdat gesegregeerd leven sociale cohesie en wederzijds begrip kan belemmeren. Arme en rijke mensen ontmoeten elkaar steeds minder, wat kan leiden tot versterkte maatschappelijke ongelijkheid en onvermijdelijke spanningen.
Woningsituaties en Etnische Groepen
Een belangrijk aspect van segregatie is de woningenkeuze en woningbezit, die sterk variëren tussen etnische groepen. Volgens de data van CBS en NIDI is er een duidelijk verschil in woningbezit tussen autochtonen en allochtonen. Zo is bijvoorbeeld:
- 60% van autochtone Nederlanders eigenaar van hun woning;
- 30% van Surinamers, 20% van Antillianen, 26% van Turkse migranten en 14% van Marokkanen woningeigenaar.
Deze verschillen worden vooral veroorzaakt door verschillen in inkomens, levensfase en woonbeleid. Allochtonen wonen vaker in huurwijken, terwijl autochtonen vaker wonen in eigen woning met tuin. Deze trends zijn vooral duidelijk bij de tweede generatie allochtonen, die vaak vergelijkbare woningkeuzes maken als autochtonen met een vergelijkbaar inkomen.
Veranderingen in Woningmarkt en Segregatie
Een onderzoek door geografie-experts heeft de relatie tussen veranderingen in de woningmarkt en sociale segregatie onderzocht. Het onderzoek richtte zich op de vijf grootste steden in Nederland en analyseerde de woningwaardeontwikkeling tussen 2004 en 2016.
Uit de analyses blijkt dat:
- Stijgende woningwaarden in hoge-statusbuurten vaak samenhangen met een toename van sociale segregatie;
- Daling in arme buurten en stijging in rijke buurten leidt tot een versterking van sociale scheidingen;
- Nieuwbouw en vernieuwing van wijkgebieden draagt ook bij aan segregatiepatronen.
Hoewel etnische segregatie in de meeste steden afneemt, is dit niet het geval in Den Haag, waar segregatie door veranderingen in de woningmarkt juist toeneemt.
Etnische Wijkconcentraties en de Afschaffing van Getto’s
In Nederland is er sprake van etnische concentraties in bepaalde wijkgebieden, maar de term ‘getto’ is vaak te verheven of onjuist gebruikt. Nederland kent geen volledig gesegregeerde etnische wijk zoals in de Verenigde Staten. Echter, is er wel een toename van etnische concentraties in bepaalde stadsdelen, vooral bij tweede generaties die hun woningkeuzes maken op basis van inkomen, familie en woonvoorkeuren.
Onderzoekers zoals William Julius Wilson merken op dat Nederlandse steden in vergelijking met Amerikaanse steden niet zo sterk gesegregeerd zijn, maar dat er wel sprake is van een toename van etnische concentraties in bepaalde buurten. Deze concentraties zijn echter niet zo absoluut als in de VS, waar afgesloten wijkgebieden met hoge criminaliteit en armoede grotendeels gesegregeerd zijn.
Conclusie
Segregatie in Nederlandse steden is een complex en meervoudig fenomeen. Etnische en sociale segregatie gaan hand in hand, maar de trends variëren sterk per regio en bevolkingsgroep. Hoewel etnische segregatie sinds 2009 is afgenomen voor de meeste groepen, is sociale segregatie in sommige steden toegenomen, met name in de Randstad.
De veranderingen in de woningmarkt, woningbeleid en inkomensverschillen spelen een grote rol in de vorming van segregatiepatronen. Het is belangrijk om deze trends nauwkeurig te monitoren, omdat segregatie kan leiden tot maatschappelijke ongelijkheid en verminderde sociale cohesie.
De toekomstige uitdaging voor beleidmakers is om meer gemengde wijkontwikkelingen te stimuleren, woningtoegang te verbeteren en contacten tussen verschillende bevolkingsgroepen te bevorderen. Hierbij is het belangrijk om zowel etnische als sociale dimensies te betrekken in de discussie over wonen en maatschappelijke samenhang.