Seksuele Gedragingen en Seksuele Grensoverschrijdingen in Nederland: Inzichten uit de Prevalentiemonitor 2024

In Nederland is seksualiteit een onderwerp dat zowel in privé- als in maatschappelijke contexten een belangrijke rol speelt. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft in 2024 de derde meting van de Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag (PHGSG) uitgevoerd. Deze publicatie biedt inzichten in de omvang van slachtofferschap van psychisch en fysiek geweld in huiselijke kring, stalking, en zowel offline als online seksuele intimidatie en fysiek seksueel geweld. Deze monitor is een belangrijk instrument om het maatschappelijke klimaat rondom seksueel grensoverschrijdend gedrag beter te begrijpen.

Het CBS heeft deze meting uitgevoerd in opdracht van het WODC (Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum) en is een aanvulling op eerder onderzoek uit 2020 en 2022. De resultaten van deze monitor kunnen helpen bij het ontwikkelen van beleid en interventies gericht op het voorkomen van seksuele grensoverschrijdingen en huiselijk geweld.

Inzichten uit de Prevalentiemonitor

De Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag biedt een overzicht van de prevalentie van verschillende vormen van geweld en grensoverschrijdend gedrag. Centraal staat het aantal personen dat slachtoffer is geworden van seksueel grensoverschrijdend gedrag of huiselijk geweld. De monitor onderscheidt tussen psychisch en fysiek geweld, stalking, offline en online seksuele intimidatie, en fysiek seksueel geweld.

Deze monitor is uitgevoerd op basis van een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking. De resultaten worden voorgesteld in zorgvuldig geformuleerde statistieken en analyses, die een beter begrip bieden van de omvang en aard van seksuele grensoverschrijdingen in het land.

Seksuele grensoverschrijdingen en hun maatschappelijke context

De Prevalentiemonitor legt uit dat seksuele grensoverschrijdingen zich vooral voordoen in huiselijke en intieme relaties. Psychische en fysieke vormen van geweld worden vaak gepleegd door partners of ex-partners, terwijl seksuele intimidatie en fysiek seksueel geweld zich vooral voordoen in offline en online contexten.

De monitor wijst op de noodzaak om zowel juridische als psychosociale maatregelen te nemen om slachtoffers te beschermen en daders te ondersteunen bij het herstellen van hun gedrag. De resultaten tonen aan dat seksuele grensoverschrijdingen een complexe maatschappelijke kwestie zijn, die niet alleen juridisch, maar ook preventief en therapeutisch benaderd moet worden.

Psychisch geweld in huiselijke kring

Psychisch geweld binnen een intieme relatie kan verschillende vormen aannemen, zoals scheldpartijen, vernederingen, en controle door middel van financiële middelen of toegang tot communicatienetwerken. Het CBS stelt vast dat psychisch geweld vaak in combinatie voorkomt met andere vormen van huiselijk geweld.

De resultaten van de Prevalentiemonitor tonen aan dat psychisch geweld vaak over het hoofd gezien wordt, omdat het moeilijker detecteerbaar is dan fysiek geweld. Toch speelt psychisch geweld een belangrijke rol in de totale belasting van het slachtoffer en kan het ernstige gevolgen hebben voor de mentale gezondheid.

Fysiek geweld in huiselijke kring

Fysiek geweld in een huiselijke relatie omvat slagen, duwen, en andere vormen van lichaamelijk geweld. Het CBS stelt vast dat fysiek geweld vaak gebeurt binnen een patroon van herhaling en is vaak gevolgd door psychisch geweld. Dit kan leiden tot een cyclus van geweld, waarin het slachtoffer zich steeds moeilijker losmaakt van de relatie.

De Prevalentiemonitor wijst op de noodzaak van ondersteuning voor slachtoffers van fysiek geweld. Dit omvat juridische ondersteuning, psychosociale hulp, en maatregelen om de daders te begeleiden bij het herstellen van hun gedrag.

Stalking door ex-partner

Stalking of lastigvallen door ex-partners is een vorm van geweld die vaak minder zichtbaar is, maar toch ernstige gevolgen kan hebben voor de slachtoffers. Het CBS stelt vast dat stalking vaak gebeurt op een subtiele manier, zoals via sociale media of via het volgen van de slachtoffer in het openbare leven.

De Prevalentiemonitor wijst op de noodzaak van preventieve maatregelen om stalking te voorkomen, zoals het bevorderen van gezonde relatiepraktijken en het versterken van slachtoffersbescherming.

Offline seksuele intimidatie

Offline seksuele intimidatie omvat gedragingen zoals ongewenst seksueel gedrag op straat of in openbare ruimtes. Het CBS stelt vast dat offline seksuele intimidatie vooral voorkomt in stadsgebieden en vaak gebeurt in combinatie met andere vormen van seksuele grensoverschrijdingen.

De Prevalentiemonitor wijst op de noodzaak van preventieve maatregelen zoals het versterken van openbare ruimtes en het educeren van burgers over wat gewenst en ongewenst gedrag is.

Online seksuele intimidatie

Online seksuele intimidatie is een vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag die zich voordoet via digitale platformen. Dit kan bestaan uit cyberpesten, ongewenste seksuele berichten, en het delen van intieme beelden zonder toestemming. Het CBS stelt vast dat online seksuele intimidatie vaak moeilijk te detecteren is en slachtoffers vaak geen juridische of psychosociale ondersteuning krijgen.

De Prevalentiemonitor wijst op de noodzaak van juridische en educatieve maatregelen om online seksuele intimidatie te voorkomen. Dit omvat het verbeteren van wetgeving en het educeren van jongeren over digitale veiligheid en grenzen.

Fysiek seksueel geweld

Fysiek seksueel geweld is een ernstige vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag en heeft vaak langdurige gevolgen voor de slachtoffers. Het CBS stelt vast dat fysiek seksueel geweld vaak gebeurt in intieme relaties of wordt gepleegd door bekenden.

De Prevalentiemonitor wijst op de noodzaak van juridische en psychosociale maatregelen om fysiek seksueel geweld te voorkomen en slachtoffers te ondersteunen. Dit omvat het verbeteren van de juridische procedures en het versterken van hulpverlening voor slachtoffers.

Conclusie

De Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag biedt belangrijke inzichten in de omvang en aard van seksuele grensoverschrijdingen in Nederland. De resultaten tonen aan dat seksuele grensoverschrijdingen een complexe maatschappelijke kwestie zijn, die niet alleen juridisch, maar ook preventief en therapeutisch benaderd moet worden.

De monitor benadrukt de noodzaak van maatregelen om slachtoffers te beschermen en daders te begeleiden bij het herstellen van hun gedrag. De resultaten kunnen helpen bij het ontwikkelen van beleid en interventies gericht op het voorkomen van seksuele grensoverschrijdingen en huiselijk geweld.

Bronnen

  1. Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Grensoverschrijdend gedrag 2024

Related Posts