Nederlandse beeldhouwers en hun sculpturen van moeder met kind: een kunstthema in bloem en glans

In de Nederlandse kunstgeschiedenis komt het beeld van moeder met kind regelmatig terug. Het is een emotioneel en symbolisch onderwerp dat door verschillende beeldhouwers op unieke manieren is verwerkt in sculpturen, vaak in brons. Deze beelden zijn zowel abstract als figuurlijk, en worden vaak geplaatst in openbare ruimtes of verkocht als kunstobjecten. In deze artikel geven we een overzicht van enkele bekende beeldhouwers en hun werken met dit thema, op basis van recente beschrijvingen en bronnen.

Het beeld als kunstobject: thema, context en uitvoering

De sculptuur moeder met kind vertegenwoordigt een van de oudste en meest herkenbare thema’s in de beeldende kunst. Het symboliseert banden van genegenheid, bescherming en continuïteit, en is vaak een krachtig beeld dat zowel emotioneel als esthetisch aansluiting biedt. In Nederland zijn verschillende kunstenaars deze sculpturen ontworpen, waarbij elk beeld uniek is in vorm, stijl en context.

Deze beelden worden vaak gemaakt van brons, maar ook uit terracotta, hout of steen. Ze kunnen zowel abstract als realistisch zijn, afhankelijk van de kunststijl van de beeldhouwer. Sommige werken zijn bedoeld voor publieke ruimtes, zoals plantsoenen of dorpskernen, terwijl andere beelden als kunstobjecten op de markt worden geplaatst.

Charlotte Dorothée barones van Pallandt (1903–1995): Moeder met kind in Zandvoort

Een van de bekendere beelden is het werk van Charlotte Dorothée barones van Pallandt, een Nederlandse beeldhouwster die in de 20e eeuw actief was. Haar sculptuur Moeder met kind, gemaakt in 1964, staat in het plantsoen aan de A.J. van der Moolenstraat in Zandvoort. Het beeld is 1,70 meter hoog inclusief sokkel en maakt deel uit van een reeks van vijf beelden die in dat jaar werden onthuld als onderdeel van een kunstverfraaiing van het dorp.

De stijl van het beeld is abstract, afwijkend van de figuurlijke stijl die de gemeente oorspronkelijk had gevraagd. Toch blijft het herkenbaar door de gestileerde vormen van de moeder en het kind. Het beeld is van alle kanten te bewonderen, wat het ideaal maakt voor zijn locatie in een openbaar park. Helaas wordt het soms overschaduwd door mosgroei.

De kosten voor het beeld werden gedekt uit het fonds voor kunstzinnige verfraaiing van dorpsbeelden. De identiteit van eventuele sponsors is echter geheim gebleven, net zoals de prijs van het beeld. Deze informatie is niet openbaar geworden, zoals aangegeven in de bron.

Kees Verkade (1941–): Bronzen beeld "Moeder met kind"

Een ander werk met hetzelfde thema is gemaakt door Kees Verkade, een Nederlandse beeldhouwer die geboren is in Haarlem in 1941. Verkade is vooral bekend om zijn monumentale beelden en de vloeiende lijnen in zijn werk. Zijn sculptuur Moeder met kind, gemaakt in 1941, is een bronzen beeld van 20 cm hoog. Het is gesigneerd in de voet met "KV" en is beschikbaar voor bezichtiging in een expositieruimte na telefonische afspraak.

De stijl van Verkade is karakteristiek door zijn gebruik van beweging en harmonie. Zijn figuren vloeien bijna als vanzelf in elkaar over, wat een sensatie van samenhorigheid en genegenheid creëert. Het thema van moeder en kind is bij hem vaak terugkerend en wordt door hem uitgebeeld in bijzondere poses, vol kracht en emotie. Verkade's beelden zijn niet alleen visueel indrukwekkend, maar ook emotioneel betekenisvol.

Lambertus Zijl (1866–1947): Een vroege 20e eeuwse sculptuur

Lambertus Zijl, die actief was in de vroege 20e eeuw, was een van de belangrijkste beeldhouwers van die tijd in Nederland. Zijn sculptuur Moeder met kind, gedatert ca. 1916, is 48 x 13 cm groot en is gesigneerd op basis met initiaal. Het beeld is te koop en heeft een aangegeven prijs van €13.500.

Zijl was vooral bekend om zijn bouwbeeldhouwwerken, waarbij hij figuren en reliëfs integreerde in architectuur. Hij werkte samen met bekende architecten zoals H.P. Berlage en Joseph Mendes da Costa. Ook maakte hij kleinplastiek in impressionistische trant, zoals portretkoppen, dier- en kinderfiguurtjes. Zijn werk op het thema moeder en kind is dus geen uitzondering, maar past binnen zijn bredere oeuvre van gestileerde figuren.

Nic Jonk (1928–1994): Beeldhouwer in Overveen

Nic Jonk was een Nederlandse beeldhouwer die in 1973 een sculptuur maakte met het thema moeder en kind, geplaatst in Overveen. Het beeld staat in het plantsoen bij Brouwerskolk en is gemaakt van brons. De kunstenaar wilde met dit beeld de verbondenheid en het streven naar het welzijn van het kind uitbeelden.

Het beeld is op 30 maart 1973 geplaatst en is bekostigd uit het fonds kunstzinnige verfraaiing op advies van collega-beeldhouwer Maria Andriessen. Jonk gebruikte grootse, ronde vormen en de glans van het brons om licht en donker effecten te creëren. Het beeld is dus niet alleen een kunstwerk, maar ook een symbolisch uitdrukking van liefde en zorg.

Franz Iffland (1862–1935): Een antiek beeld uit de 19e eeuw

Een ander beeld met het thema moeder en kind is gemaakt door Franz Iffland, een Duitse beeldhouwer die in de 19e eeuw actief was. Het bronzen beeldje is antiek en dateert uit de 19e eeuw. Het is op de marktplaats gesignaleerd en is te koop voor €200,00. Het beeld is zeer gedetailleerd en biedt een klassieke voorstelling van moeder en kind.

Hoewel Iffland niet Nederlandse oorsprong had, is zijn werk in Nederland wel te vinden en verkrijgbaar. Het antieke karakter van het beeld maakt het een uniek exemplaar voor liefhebbers van klassieke beeldhouwkunst.

Het thema in de Nederlandse kunstgeschiedenis

Het thema moeder en kind is niet alleen beperkt tot beelden, maar komt ook terug in schilderijen, zoals aangegeven in bron 4. In de beeldende kunst, en in het bijzonder in de beeldhouwkunst, is het een krachtig symbool van genegenheid, bescherming en voortplanting. Het werd in de middeleeuwen vaak gebruikt in religieuze contexten, zoals het beeld van de Madonna en het kind Jezus.

In de 20e eeuw evolueerde het thema naar meer abstracte vormen, zoals bij Barbara Hepworth, waarbij het kind loskomt van het lichaam van de moeder. In Nederland zijn beide stijlen aanwezig: zowel klassieke voorstellingen als abstracte uitwerkingen.

Beeldhouwkunst in openbare ruimte: verfraaiing en toegankelijkheid

Veel van de beelden met het thema moeder en kind zijn geplaatst in openbare ruimtes. Dit gebeurt vaak in het kader van kunstverfraaiingsprojecten van gemeenten. Zoals het beeld in Zandvoort van Charlotte Dorothée van Pallandt, en het beeld in Overveen van Nic Jonk. Deze beelden zijn gratis toegankelijk en kunnen van dichtbij worden bekeken.

De verfraaiing van dorpskernen en plantsoenen met kunstwerken is een strategie die in Nederland vaak wordt gebruikt om de leefbaarheid en het aanzien van steden en dorpen te verbeteren. De beelden vormen niet alleen een visuele verrijking, maar ook een emotionele verankering in de lokale gemeenschap.

Beelden als kunstobjecten op de markt

Niet alleen in openbare ruimtes, maar ook op de markt zijn beelden met het thema moeder en kind te vinden. Deze beelden zijn meestal kleinere sculpturen die als collectieobjecten of interieurdecoraties worden verkocht. Ze variëren in stijl, materiaal en prijs. Voorbeelden zijn:

• Een moderne sculptuur van "moeder en kinderen" uit 1980, gemaakt van natuursteen.
• Een antiek beeldje van Franz Iffland uit de 19e eeuw.
• Een vintage sculptuur van een 17e-eeuws terracotta beeld uit een kloostercollectie.

Deze werken zijn vaak uniek en geschikt voor liefhebbers van kunst of historisch erfgoed. Ze zijn beschikbaar op marktplaatsen of in kunstwinkels.

Symboliek en emotionele impact

Het beeld van moeder en kind draagt een sterke symboliek mee. Het vertegenwoordigt banden van genegenheid, zorgzaamheid en voortplanting. In kunstwerken kan het thema ook politieke of sociale betekenissen hebben, zoals in de werken van Elizabeth Catlett, waarin het thema wordt gebruikt in solidariteit met de Civil Rights- en Black Power-bewegingen.

In Nederland is dit politieke aspect minder prominent, maar het emotionele aspect is duidelijk aanwezig. Het beeld brengt emotie, genegenheid en continuïteit in beeld, wat het een krachtige visuele uitdrukking maakt.

Conclusie

De sculpturen van moeder en kind vormen een rijke en emotionele traditie in de Nederlandse kunst. Van klassieke voorstellingen in terracotta en hout tot moderne abstracte werken in brons, dit thema is door verschillende beeldhouwers verwerkt in unieke en krachtige vormen. Deze beelden zijn zowel te vinden in openbare ruimtes als op de kunstmarkt, waar ze als kunstobjecten worden verkocht. Het thema symboliseert banden van genegenheid en voortplanting, en blijft een krachtig kunstthema in de beeldende kunst.

Bronnen

1. Visit Zandvoort – Bezienswaardigheden: Moeder en kind 1964
2. Metzemaekers kunstnieuws – Bronzen beeld Kees Verkade 1941 Moeder met kind
3. Simonis-Buunk – Lambertus Zijl schilderij Moeder met kind
4. AVROTROS – 5 x beroemde sculpturen van Moeder met kind
5. Marktplaats – Antieke beelden Moeder met kind
6. Ons Bloemendaal – Monument Moeder en kind