Activiteiten en Bezienswaardigheden in en rond de Cocksdorp: Ontdekkingen voor Reizigers in Nederland
juli 19, 2025
Beelden van moeder en kind spelen een bijzondere rol in de Nederlandse beeldhouwkunst. Deze sculpturen zijn zowel religieus als artistiek van aard en vormen een brug tussen devotie en esthetiek. In het openbare domein, maar ook in particuliere collecties, vinden we een rijke verscheidenheid aan beelden die dit thema belichamen. Deze artikelen geven inzicht in de historische context, artistieke waarden en de diverse vormen die het beeld van moeder en kind in Nederland heeft genomen.
Historische en culturele context
De thematiek van moeder en kind is niet nieuw. Al sinds de vroege eeuwen is dit beeld een belangrijk onderdeel van de christelijke iconografie. In Nederland zijn beelden van de Madonnaworshipping (de Maria en het kind Jezus) al eeuwenlang aanwezig in kerken, kapellen en openbare ruimtes. Deze religieuze beelden zijn vaak handgemaakt van hout of terracotta en worden vaak gebruikt in religieuze contexten.
In de 20e eeuw heeft de beeldhouwkunst zich ook ontwikkeld in een meer moderne en abstracte richting. Beeldhouwers zoals Charlotte Dorothée barones van Pallandt en Kees Verkade hebben beelden gemaakt die, hoewel nog steeds het thema van moeder en kind belichamen, afwijken van de traditionele figuratieve stijl. Deze sculpturen zijn vaak abstract of gestileerd, waardoor het beeld van moeder en kind een emotionele lading verkrijgt die niet alleen religieus is, maar ook kunstenaarsch en persoonlijk.
Beelden in openbare ruimtes
Een van de bekendere beelden van moeder en kind in de openbare ruimte is het bronzen beeld “Moeder met kind” dat in 1964 in Zandvoort werd onthuld. Het beeld is gemaakt door Charlotte Dorothée barones van Pallandt, een Nederlandse beeldhouwster. Het beeld staat in het plantsoen aan de A.J. van der Moolenstraat en heeft een hoogte van 1,70 meter, inclusief de sokkel. Het beeld maakt deel uit van een reeks van vijf beelden die in 1964 werden onthuld door burgemeester van Fenema als onderdeel van een kunstverfraaiing van het dorp.
Het beeld is abstract van vorm, maar toch duidelijk herkenbaar. Het is gemaakt van brons en is van alle kanten te bewonderen, wat het ideaal maakt voor zijn locatie in het openbaar plantsoen. Helaas wordt de schoonheid van het beeld soms overschaduwd door mosgroei die zich rondom de sculptuur vormt. De kosten voor het beeld werden gedekt uit het fonds voor kunstzinnige verfraaiing van dorpsbeelden, maar de identiteit van de sponsors bleef lange tijd geheim. De prijs van het beeld is ook niet openbaar geworden.
Beelden in particuliere collecties
Naast beelden die in openbare ruimtes te zien zijn, zijn er ook vele beelden van moeder en kind te vinden in particuliere collecties. Deze beelden worden vaak via de marktplaats of kunstveilingen verhandeld. Ze variëren in stijl, materiaal en historische context. Sommige zijn religieus van aard, zoals beelden van de Madonna en Jezus, terwijl anderen een meer artistieke of moderne uitstraling hebben.
Een voorbeeld van een beeld dat op de markt te vinden is, is een houten sculptuur van 40 cm hoog en 17 cm breed in zeer goede staat. Dit beeld kan worden opgehaald in Lommel, België, en is verkrijgbaar voor €50. Een andere sculptuur is een houten beeldje van ongeveer 11 cm hoog, ook in goede staat. Deze beelden worden vaak gebruikt in interieurs, waar ze zowel een artistieke als een emotionele waarde hebben.
Een interessant voorbeeld van een antiek beeld is een 17e-eeuwse terracotta sculptuur die voorstelt moeder en kind. Het beeld is gekocht uit een kloostercollectie en bestaat uit twee delen. Het is 140-150 cm hoog en is in uitstekende staat. Een ander oud houten beeld is van de Madonna en Kind, en dateert uit de 19e eeuw. Het is 56 cm hoog en is handgemaakt. Deze beelden zijn vaak in religieuze contexten gebruikt, maar worden tegenwoordig ook als kunstwerken in particuliere collecties bewaard.
Artistieke en emotionele waarde
Beelden van moeder en kind hebben niet alleen een historische waarde, maar ook een emotionele en artistieke betekenis. Ze weerspiegelen de band tussen moeder en kind, een thema dat overal ter wereld een universele betekenis heeft. In de Nederlandse beeldhouwkunst worden deze beelden vaak gebruikt om zowel religieuze als persoonlijke gevoelens te belichamen.
Kees Verkade, een Nederlandse beeldhouwer die in Monaco woont, heeft bijvoorbeeld een reeks beelden gemaakt die het thema van moeder en kind belichamen. Zijn bronzen beelden zijn vaak monumentaal van aard en worden op openbare plekken geplaatst. Zijn sculpturen zijn volledig uitgebeeld en in bijzondere poses, vol beweging. De figuren vloeien haast als vanzelf in elkaar over, in perfecte harmonie met elkaar. Het samenzijn tussen moeder en kind is een steeds terugkerend thema in zijn werk.
Charlotte Dorothée barones van Pallandt, de beeldhouwster van het beeld in Zandvoort, heeft zich ook op dit thema gespecialiseerd. Haar abstracte sculpturen van moeder en kind zijn zowel in openbare ruimtes als in particuliere collecties te vinden. Haar werk is gekenmerkt door gestileerde vormen en een emotionele lading die boven de religieuze context uitgaat.
Diversiteit in stijl en materiaal
De diversiteit in stijl en materiaal is een van de opvallende aspecten van beelden van moeder en kind in Nederland. Naast brons zijn ook hout, terracotta, aardewerk en porselein gebruikt om deze beelden te vormgeven. Elke materialenbrengt een eigen uitstraling en betekenis met zich mee.
Brons is vaak gebruikt voor monumentale beelden die in openbare ruimtes worden geplaatst. Deze beelden zijn duurzaam en kunnen eeuwen standhouden. Hout is vaak gekozen voor kleinere sculpturen, die in interieurs worden gebruikt. Houtsnijwerk, zoals in afrikaanse of europese stijlen, brengt een warme en natuurlijke uitstraling met zich mee.
Terracotta en aardewerk zijn vaak gebruikt voor religieuze beelden, zoals de Madonna en Jezus. Deze materialen zijn vaak gekozen voor hun zachte en warme uitstraling. Porselein is ook een populaire keuze voor beelden van moeder en kind, vooral in de 18e en 19e eeuw. Deze beelden zijn vaak handgemaakt en gedetailleerd, waardoor ze een hoge waarde hebben in kunstcollecties.
Beelden in de 21e eeuw
In de 21e eeuw blijft het beeld van moeder en kind een belangrijk thema in de Nederlandse beeldhouwkunst. Tegenwoordig worden deze beelden niet alleen gebruikt in religieuze contexten, maar ook in artistieke en culturele projecten. Ze worden gebruikt om de band tussen generaties te belichten en om de emotionele connectie tussen moeder en kind te benadrukken.
Nieuwe beeldhouwers ontwikkelen ook moderne interpretaties van dit klassieke thema. Ze gebruiken nieuwe materialen en technieken om beelden te maken die niet alleen artistiek zijn, maar ook een sociaal of cultureel commentaar geven. Deze beelden worden vaak gebruikt in openbare kunstprojecten of in interieurs van particuliere en institutionele collecties.
Conclusie
Beelden van moeder en kind vormen een belangrijk deel van de Nederlandse beeldhouwkunst. Ze zijn zowel historisch als artistiek van aard en weerspiegelen de emotionele en culturele banden tussen generaties. Deze beelden worden gebruikt in religieuze, artistieke en culturele contexten en zijn zowel in openbare ruimtes als in particuliere collecties te vinden. De diversiteit in stijl en materiaal maakt deze beelden uniek en waardevol in de Nederlandse kunstwereld.