Nederland in alle glorie: De meest populaire vakantiebestemmingen in eigen land
juli 19, 2025
De Nederlandse betrokkenheid in Irak is een langdurige, complexe en meervoudige activiteit die zich richt op het versterken van de veiligheidssector en het bestrijden van terrorisme. Nederland is sinds de jaren 2000 betrokken in Irak, eerst als onderdeel van de Amerikaanse-leden International Coalition tegen de Iraakse regering onder Saddam Hussein, en later als onderdeel van de NATO Mission Iraq (NMI) en Operation Inherent Resolve (OIR), gericht op de bestrijding van de Islamitische Staat (ISIS). In deze artikel wordt een overzicht gegeven van de historische en huidige Nederlandse activiteiten in Irak, de missies waar Nederland aan meedoet, de rol van Nederlandse militairen, en de uitdagingen die deze betrokkenheid met zich meebrengt. Het artikel is gebaseerd op openbare informatie die in de laatste jaren beschikbaar is gesteld door de Nederlandse Defensie, NAVO en andere betrouwbare bronnen.
Nederlandse betrokkenheid in Irak: historisch overzicht
De Nederlandse aanwezigheid in Irak dateert al vanaf de jaren 2000. In 2003 was Nederland onderdeel van de internationale coalitie die betrokken was bij de ineenstorting van de Saddam-regering. Nederland stuurde een landmacht, bekend als 42nd Brigade Landjagers (42 BLJ), naar Irak. Deze eenheid was betrokken bij de oorlog en vervolgens bij de stabilisatie van het zuiden van Irak. In 2004 maakte Nederlandse troepen deel uit van de Stabilisatie Force in Irak (SFIR), een missie waarin militairen betrokken waren bij de beveiliging van infrastructuur, het opstellen van vechtposities en het ondersteunen van de lokale bevolking. De situatie in Irak was op dat moment gevoelig, met opstanden in het sjiitische zuiden en verschillende aanslagen tegen internationale troepen. Tijdens deze periode raakte een Nederlandse militair, Sgt1 Dave Steensma, om het leven.
In 2006 begon het wisselen van missies. Nederland verlaat de SFIR-missie en richt zich op andere vormen van ondersteuning. Vanaf 2014, na de opmars van ISIS, richtte Nederland zich op het bevechten van deze terroristische organisatie en het versterken van de Iraakse veiligheidssector. Nederland betreedt de Operation Inherent Resolve (OIR) en de NATO Mission Iraq (NMI), waarin de focus ligt op advisering, trainen en beveiliging. In 2020, na de terugtocht van de meeste trainers, richt Nederland zich vooral op beveiligingstaken in Irak, zoals het beveiligen van vliegvelden en het leveren van beveiligingssteun aan civiele en militaire adviseurs.
Huidige Nederlandse missies in Irak
De Nederlandse betrokkenheid in Irak is momenteel verdeeld over meerdere missies. De belangrijkste missies zijn:
1. NATO Mission Iraq (NMI)
De NMI is de centrale missie waar Nederland aan meedoet. Het doel van deze missie is de veiligheid en stabiliteit in Irak te versterken door het trainen, adviseren en assisteren van de Iraakse defensie- en veiligheidssector. Nederland levert een detachement van militairen die verantwoordelijk zijn voor bevoorrading, logistiek en beveiliging. Er werken 20 militaire en civiele adviseurs in Bagdad, die onderdeel uitmaken van het hoofdkwartier van NMI.
Daarnaast leidt Nederland een operationeel advies- en beveiligings-team in Erbil, dat specifiek gericht is op de Koerdische strijdkrachten. Hier werken 5 Nederlandse militaire adviseurs en 3 stafofficieren. De missie is bedoeld om de Iraakse veiligheidssector te professionaliseren en in staat te stellen om terroristische dreigingen te bestrijden.
2. Operation Inherent Resolve (OIR)
OIR is een internationale coalitie-missie onder leiding van de Verenigde Staten, waarin Nederland ook actief deelneemt. Deze missie is gericht op het bestrijden van ISIS, zowel via luchtaanvallen als via terreinondersteuning. Nederland levert militaire adviseurs en trainers die de Iraakse en Koerdische strijdkrachten ondersteunen bij het ontwikkelen van hun capaciteiten. De Nederlandse bijdrage aan OIR is vooral gericht op het adviseren van opleidingen en het uitvoeren van samenwerkingsprojecten met Iraakse en Koerdische eenheden.
3. Europese Adviesmissie (EUAM)
De EUAM is een civiele missie waar Nederland niet direct militair aan meedoet, maar wel civiele adviseurs levert. De EUAM adviseert Iraakse autoriteiten over het hervormen van de civiele veiligheidssector. Nederland stelt 4 politiefunctionarissen en 3 civiele adviseurs beschikbaar voor deze missie. Het doel is om de civiele veiligheidssector te versterken met betrekking tot mensenrechten, contraterrorisme, georganiseerde misdaad en veiligheidswetgeving. De EUAM-missie loopt tot eind 2025.
Nederlandse militaire aanwezigheid in Irak
De Nederlandse aanwezigheid in Irak is momenteel beperkt tot beveiligings- en adviseringstaken. Nederland levert militairen die verantwoordelijk zijn voor de beveiliging van vliegvelden, zoals Al Asad Airbase, en voor de bescherming van civiele en militaire adviseurs in Bagdad en Erbil. Daarnaast is Nederland betrokken bij het leiden van een Force Protection-eenheid die deel uitmaakt van een Amerikaanse brigade. Deze eenheid is verantwoordelijk voor de lichamelijke beveiliging van Nederlandse en internationale adviseurs en faciliteiten.
De Nederlandse betrokkenheid is beperkt tot maximaal 200 militairen, die verspreid zijn over verschillende locaties in Irak. De meeste militairen zijn stationair in Bagdad, waar zij als adviseurs en beveiligingspersoneel werken. Andere locaties zijn Al Asad Airbase en Erbil. Nederlandse militairen werken nauw samen met Iraakse en Koerdische strijdkrachten, en hun taak is om te zorgen voor een veilige omgeving waarin adviseurs en trainers hun werk kunnen doen.
Een belangrijk aspect van de Nederlandse aanwezigheid is de focus op samenwerking. Nederland leidt een operationeel adviesteam in Erbil, en de betrokkenheid van Nederlandse militairen in de koerdische regio is van strategisch belang. De Koerdische strijdkrachten spelen een sleutelrol in de bestrijding van ISIS in het noorden van Irak. Nederland ondersteunt deze strijdkrachten via advisering en beveiliging, wat essentieel is voor de stabiliteit van de regio.
De rol van Nederlandse militairen in Irak
Nederlandse militairen in Irak vervullen verschillende rollen, afhankelijk van de missie en de locatie. De belangrijkste rollen zijn:
Adviseurs: Nederland levert militaire adviseurs die Iraakse en Koerdische strijdkrachten ondersteunen bij het trainen en professionaliseren. Deze adviseurs werken in Bagdad en Erbil en zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van opleidingen en samenwerking met Iraakse commandanten.
Beveiliging: Een belangrijk deel van de Nederlandse militairen is verantwoordelijk voor de beveiliging van vliegvelden en faciliteiten in Irak. Ze zorgen voor de lichamelijke bescherming van civiele en militaire adviseurs en faciliteiten. In Al Asad Airbase bijvoorbeeld, waar Nederland een Chinook-helikopterdetachement heeft, zijn Nederlandse militairen betrokken bij het transport en de beveiliging van personen en materieel.
Logistiek: Nederlandse militairen ondersteunen ook de logistiek van andere missies in Irak. Ze zorgen voor het transport van personen en materieel, het uitvoeren van bevoorradingstaken en het ondersteunen van andere missies via helikopters en andere middelen.
Quick Reaction Force (QRF): Nederlandse militairen zijn ook standby voor Quick Reaction Force-taak, waarbij ze bij aanslagen of andere noodgevallen snel ter plaatse kunnen zijn. Dit is een essentieel onderdeil van de beveiligingsstrategie in Irak.
De Nederlandse militairen in Irak werken nauw samen met internationale partners, zoals de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en andere NAVO-lidstaten. De samenwerking is essentieel voor de effectiviteit van de missies, en Nederland leidt actief aan in deze samenwerking.
Uitdagingen van de Nederlandse betrokkenheid in Irak
De Nederlandse betrokkenheid in Irak is niet zonder uitdagingen. Een van de belangrijkste uitdagingen is de voortdurende dreiging van terrorisme. Ondanks de successen in het bestrijden van ISIS is de organisatie nog steeds actief en probeert ze zich terug te vormen. Dit is zorgwekkend, gezien de onrust in buurland Syrië en het geleidelijke terugtrekken van Amerikaanse troepen uit de regio. Nederlandse militairen zijn daarom geconfronteerd met de constante dreiging van aanslagen en andere terroristische activiteiten.
Een andere uitdaging is de politieke onrust in Irak. Hoewel de Iraakse regering zich richt op het herstel van de landelijke orde, zijn er nog steeds spanningen tussen de federale regering en de regio's, zoals Koerdistan. De Nederlandse betrokkenheid in deze regio’s is van strategisch belang, maar ook gevoelig, gezien de politieke dynamiek en de rol van buitenlandse invloeden, zoals Iran.
Daarnaast zijn er logistieke en organisatorische uitdagingen. De Nederlandse betrokkenheid in Irak is beperkt, wat betekent dat de beschikbare middelen en persoonlijk onder druk staan. De beveiligingstaken zijn intensief en vereisen een hoge mate van mobiliteit, flexibiliteit en samenwerking met internationale partners. Dit vraagt om een hoge mate van professionele inzet en coördinatie.
De toekomst van de Nederlandse betrokkenheid in Irak
De Nederlandse betrokkenheid in Irak is op dit moment vooral gericht op beveiliging en advisering. Het is niet duidelijk hoe lang Nederland deze missies zal voortzetten, maar er zijn indicaties dat de betrokkenheid zich langzaam verder zal beperken. De rol van Nederlandse militairen is beperkt tot maximaal 200 personen, en de missies lopen tot 2028. Het is mogelijk dat Nederland na deze termijn een verdere terugtrekking overweegt, afhankelijk van de ontwikkelingen in Irak en de interne politiek in Nederland.
De Nederlandse regering heeft opgemerkt dat de betrokkenheid in Irak cruciaal is voor de veiligheid in de regio en voor de bestrijding van terrorisme. Het is echter ook duidelijk dat de Nederlandse betrokkenheid geen militaire inzet in de klassieke zin is. De focus ligt op advisering, beveiliging en samenwerking, en niet op directe strijd.
Conclusie
De Nederlandse betrokkenheid in Irak is een langdurige en complexe activiteit die zich richt op het versterken van de Iraakse veiligheidssector en het bestrijden van terrorisme. Nederland is momenteel betrokken bij drie belangrijke missies: de NATO Mission Iraq (NMI), Operation Inherent Resolve (OIR) en de Europese Adviesmissie (EUAM). Nederland levert militaire adviseurs, beveiligingspersoneel en logistieksteun, en werkt nauw samen met Iraakse en Koerdische strijdkrachten.
De uitdagingen van de Nederlandse betrokkenheid zijn talrijk, waaronder de dreiging van terrorisme, politieke onrust en logistieke beperkingen. Toch blijft de Nederlandse aanwezigheid in Irak van strategisch belang, gezien de stabiliteit van de regio en de bestrijding van ISIS. De toekomst van de Nederlandse betrokkenheid hangt af van de ontwikkelingen in Irak en de interne politiek in Nederland.