Nederlandse gids voor de Acropolis van Athene: een tocht door de geschiedenis
juli 17, 2025
Het afleggen van het eindexamen Nederlands is een belangrijke mijlpaal in de opleiding van leerlingen in Nederland. Het examen toetst niet alleen leesvaardigheid, maar ook schrijfvaardigheid, wat vaak onderbelicht blijft. Voor ouders, leerlingen en docenten is het belangrijk om bewust te zijn van de eisen en uitdagingen die het examen met zich meebrengt. In deze artikel worden praktische tips en inzichten besproken op basis van actuele informatie over het staatsexamen en schrijfvaardigheidsexamen.
Inleiding
Het Nederlands-examen wordt jaarlijks door honderdduizenden leerlingen in Nederland afgelegd. Hoewel het examen primair gericht is op leesvaardigheid, speelt schrijfvaardigheid ook een rol, bijvoorbeeld in de vorm van taalaftrek. Dit betekent dat zelfs kleine grammaticale of orthografische fouten tot een verlies van punten kunnen leiden. Verder is het belangrijk om te weten dat leerlingen in uitzonderlijke gevallen het staatsexamen kunnen afleggen, bijvoorbeeld vanwege ziekte of andere omstandigheden. Het staatsexamen kan afgelegd worden op verschillende locaties in Nederland, waarbij zowel centrale als schriftelijke examens aan bod komen.
Het staatsexamen in Nederland
Het staatsexamen is een officiële vorm van toetsing die leerlingen in uitzonderlijke gevallen kunnen afleggen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij langdurige ziekte of bij deelname aan de topsport. In zulke gevallen kan een school niet altijd het reguliere eindexamen faciliteren. Vanaf 1 oktober 2023 is het voor leerlingen in het reguliere onderwijs ook mogelijk om het staatsexamen af te leggen als zij dit vanwege omstandigheden niet anders kunnen doen.
Het staatsexamen kan worden afgelegd in verschillende steden, afhankelijk van de vorm van het examen. Voor het schriftelijke centraal examen en het schriftelijke deel van het college-examen zijn de locaties Amsterdam, Arnhem, Bunnik (alleen eerste tijdvak), Eindhoven, Groningen en Rotterdam. Digitaal examen kan in Amsterdam, Eindhoven en Zwolle worden afgelegd. Voor het mondeling examen zijn Ede, Tilburg en Zwolle beschikbaar.
Roosters voor het staatsexamen
Het staatsexamen wordt in twee tijdvakken afgelegd. Het eerste tijdvak loopt van donderdag 8 mei tot en met maandag 26 mei 2025. Het tweede tijdvak begint op dinsdag 17 juni en eindigt op dinsdag 24 juni 2025. Het examenrooster bevat een uitgebreide lijst van examens, waarbij per datum en tijdstip duidelijk is welk vak wordt getoetst.
Een voorbeeld van de examendagen in het eerste tijdvak is als volgt:
- Donderdag 8 mei: Maatschappijleer (alleen op papier)
- Maandag 12 mei: Spaans schrijfvaardigheid en Turks schrijfvaardigheid (alleen op papier)
- Dinsdag 13 mei: Engels schrijfvaardigheid (alleen op papier)
- Woensdag 14 mei: Engels (digitaal)
- Donderdag 15 mei: Frans schrijfvaardigheid (alleen op papier)
- Vrijdag 16 mei: Nederlands (digitaal)
- Maandag 19 mei: Duits schrijfvaardigheid (alleen op papier)
- Maandag 26 mei: Bedrijfseconomie
Het tweede tijdvak begint in juni en biedt ook diverse examens. Bijvoorbeeld op donderdag 19 juni worden examens afgenomen in Engels, Biologie, NaSk1, Duits en andere vakken. Op vrijdag 20 juni vindt Engels schrijfvaardigheid, Duits schrijfvaardigheid, Frans schrijfvaardigheid, Turks schrijfvaardigheid en Spaans schrijfvaardigheid plaats.
Het staatsexamen is een formele en georganiseerde manier om leerlingen in uitzonderlijke situaties het examen te laten afleggen. Het is daarom belangrijk dat zowel leerlingen als ouders goed geïnformeerd zijn over de voorwaarden, locaties en examendagen.
Schrijfvaardigheid en het Nederlands-examen
Schrijfvaardigheid is een belangrijke component van het Nederlands-examen, ook al is het niet de kern van de toetsing. Het gebruik van grammatica, spelling en duidelijke taal is essentieel om het examen met succes te kunnen afleggen. Bij fouten in deze aspecten kan taalaftrek worden gedaan, wat het uiteindelijke cijfer negatief kan beïnvloeden.
Taalaftrek
Taalaftrek is een term die vaak in discussie komt bij het Nederlands-examen. Als er een taalfout in een antwoord zit, kan dat leiden tot het verlies van punten. Dit gebeurt vooral bij schriftelijke antwoorden, waarbij grammatica, spelling en formele fouten worden beoordeeld. Bijvoorbeeld, een verkeerd gevoegd werkwoord of een verkeerd gespelde term kan tot taalaftrek leiden. In sommige gevallen kan dit tot vier punten kosten, wat tussen 0.5 en 0.7 punten van het eindcijfer kan betekenen.
Het argument dat opkomt tegen taalaftrek is dat het Nederlands-examen vooral leesvaardigheid moet toetsen, en dat schrijfvaardigheid hierbij geen rol hoort te spelen. Voor sommige leerlingen en ouders is het idee dat je op een leesvaardigheidsexamen punten verliest door schrijfvaardigheid onredelijk. Het wordt gezien als onrealistisch, omdat het in de praktijk vaak niet relevant is of een antwoord grammaticaal correct is.
Toch is het belangrijk om hier rekening mee te houden bij de voorbereiding op het examen. Leerlingen die willen voorkomen dat taalaftrek hun cijfer beïnvloedt, moeten aandacht besteden aan schrijfvaardigheid. Dit betekent het oefenen van grammatica, spelling en het correct formuleren van antwoorden.
Voorbereiding op het Nederlands-examen
De voorbereiding op het Nederlands-examen is van groot belang om het examen met succes af te leggen. Het examen bestaat uit leesvaardigheid, schrijfvaardigheid en literatuur. Voor leerlingen die willen slagen, is het essentieel om zich goed voor te bereiden op elk van deze componenten.
Leesvaardigheid
Leesvaardigheid is de kern van het Nederlands-examen. Leerlingen worden getoetst op hun vermogen om teksten te begrijpen, te analyseren en te interpreteren. Het is daarom belangrijk om veel te lezen en te oefenen met verschillende soorten teksten. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit krantenartikelen, literaire teksten en non-fictie.
Leerlingen kunnen ook oefenen met vragen die vaak op examens voorkomen, zoals vragen over hoofdideeën, argumenten, stijlkenmerken en context. Het oefenen met examenvoorbeelden helpt leerlingen om te leren hoe ze antwoorden moeten formuleren en hoe ze tijd moeten managen.
Schrijfvaardigheid
Schrijfvaardigheid is een component die vaak onderbelicht blijft, maar toch van invloed is op het eindcijfer. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan grammatica, spelling en formele fouten. Leerlingen kunnen schrijfvaardigheid oefenen door bijvoorbeeld kort verhalen te schrijven, essays te schrijven en antwoorden op examenvragen te formuleren.
Het gebruik van woorden die vaak voorkomen op examens, zoals metafoor, allegorie, ironie en stijlmiddelen, is ook belangrijk. Leerlingen kunnen oefenen met het herkennen en toepassen van deze termen in hun schrijven.
Literatuur
De literatuurcomponent van het Nederlands-examen is gericht op het begrijpen en interpreteren van literaire teksten. Leerlingen moeten werken uit de literatuurlijst goed kennen en begrijpen. Het is belangrijk om het thema, de hoofdpersonen, de context en de stijl van de werken te kennen.
Oefenen met vragen over literaire teksten helpt leerlingen om te leren hoe ze antwoorden moeten formuleren. Het is ook belangrijk om aandacht te besteden aan de historische en culturele context van de werken.
Conclusie
Het Nederlands-examen is een belangrijke toetsing die leerlingen in Nederland jaarlijks afleggen. Het examen toetst niet alleen leesvaardigheid, maar ook schrijfvaardigheid en literatuur. Het staatsexamen is een alternatieve vorm van toetsing die leerlingen in uitzonderlijke gevallen kunnen afleggen. Het is belangrijk om zich goed voor te bereiden op het examen en rekening te houden met aspecten zoals taalaftrek en schrijfvaardigheid.
Voor ouders en docenten is het essentieel om leerlingen te ondersteunen bij de voorbereiding op het examen. Het gebruik van examenvoorbeelden, het oefenen met schrijfvaardigheid en het bestuderen van literaire teksten zijn allemaal belangrijke stappen om het examen met succes af te leggen.