Nederlandse Dorpen en Steden: Een Reis door het Charmanter Verleden en Heden
juli 17, 2025
"Blauwe plekken" is een boek geschreven door de Nederlandse schrijfster Anke de Vries in 1992. Het boek behoort tot de categorie jeugdliteratuur en behandelt een pittige en realistische thema: kindermishandeling. Het verhaal speelt zich af uit de persoonlijke visie van het hoofdpersonage Judith, een meisje dat op de basisschool zit en vaak mishandeld wordt door haar moeder. Het boek is bekroond met meerdere prijzen, waaronder de Prijs van de Nederlandse Kinderjury in 1993, en is vertaald in veertien talen, waaronder Engels, Zweeds en Duits.
In dit artikel geven we een overzicht van de inhoud van het boek, de context rond de auteur en de thema’s die behandel zijn. Het doel is om het boekverslag te gebruiken voor informatieve doeleinden, bijvoorbeeld voor scholieren die een verslag over dit werk moeten maken of voor ouders en opvoeders die willen weten waarom dit boek van betekenis is voor jonge lezers.
Inhoud van het boek
Het verhaal begint met de jonge Judith, die op de basisschool zit en een moeilijke relatie heeft met haar moeder. Judith wordt vaak mishandeld door haar moeder, zonder dat er een duidelijke reden voor is. Haar moeder, die in het boek geen eigen naam krijgt, is een complexe figuur die door haar gedrag en emoties veel spanning en trauma creëert. Judith’s moeder slaat en schoppt haar regelmatig, met als doel haar agressie kwijt te raken.
Judiths moeder heeft een voorkeur voor haar jongere broertje Dennis, die vaak haar lievelingetje is. Judith moet Dennis vaak verzorgen, zoals het brengen naar de crèche, het doen van boodschappen en het wassen van haar broertje. Deze verantwoordelijkheid op jonge leeftijd drukt zwaar op Judith, die al vanaf haar jeugd geconfronteerd wordt met een situatie waarin ze niet haar eigen zin kan doen of haar emoties kan uiten.
De mishandeling van Judith blijft jarenlang ongemerkt en onopgelost. Ze probeert haar blauwe plekken te verbergen door smoesjes te verzinnen. Bijvoorbeeld, als ze een blauw oog heeft, zegt ze dat ze tegen een kast is gelopen of dat jongens haar hebben aangevallen. Als ze veel blauwe plekken heeft, schrijft haar moeder een briefje dat ze ziek is of ergens pijn heeft. Deze strategieën zijn een poging om de aandacht van anderen af te leiden van haar situatie.
Een belangrijke rol in het verhaal speelt Michiel, een jongen uit Judith’s klas die haar een keer helpt met een bandplaat en daarna regelmatig bij haar langskomt. Michiel woont bij zijn oom en tante en heeft zelf ook een complexe situatie, doordat zijn vader in Amerika woont en hij een slechte relatie heeft met hem. Michiel en Judith worden goede vrienden, maar hun vriendschap moet geheim worden gehouden, omdat Judiths moeder niets weet van hun contact.
Later in het verhaal komt tante Lies, die uit Canada komt logeren en tijdelijk in het huis woont. Tijdens haar verblijf vertelt ze Judith waarom haar moeder zo raar gedraagt. Judith lijkt namelijk op Dicky, het broertje van haar moeder, dat verdronk toen Judiths moeder verantwoordelijk was voor hem. Dicky was het lievelingetje van Judiths oma en is op jonge leeftijd overleden door een ongeluk op het ijs. Deze tragedie heeft diepe gevolgen gehad voor Judiths moeder, die sindsdien haar emoties moeilijk onder controle heeft en een ongezonde relatie heeft met haar kinderen.
Auteur Anke de Vries
Anke de Vries is een Nederlandse auteur die sinds 1972 kinder- en jeugdboeken schrijft. Ze is geboren op 5 december 1936 in Sellingen, in de provincie Groningen. Na haar middelbare school volgde ze een cursus creatief schrijven en begon daarna aan haar loopbaan als schrijfster. Ze trouwde met Laurent Félix-Faure, een Fransman, en samen hebben ze drie kinderen, waaronder een zoon en twee dochters. Ze woonden jaren in het buitenland, waaronder Pakistan, Griekenland en Frankrijk, maar sinds 2002 wonen ze weer in Nederland.
Anke de Vries is bekend om haar realistische en emotionele verhalen die vaak moeilijke thema’s aanraken, zoals discriminatie, mishandeling en psychologische problemen. Haar boeken zijn geschreven voor verschillende leeftijdsgroepen, waaronder prentenboeken, beginnende lezers en jongere adolescenten. Ze heeft vele prijzen gewonnen, waaronder de Zilveren Griffel in 1976 voor haar boek "Het geheim van Mories Besjoer" en de Prijs van de Nederlandse Kinderjury in 1993 voor "Blauwe plekken".
Haar schrijfstijl is realistisch en direct, zonder gebruik van overbodige zinnen of moeilijke woorden. Ze schrijft over thema’s die jonge lezers kunnen herkennen en snappen, zoals relatieproblemen in gezinnen, schoolproblemen en emotionele traumas. Haar boeken zijn geschreven met een diepe empathie voor haar hoofdpersoon en lezen zich snel door, maar laten een sterke indruk achter bij de lezer.
Thema's en boodschappen
"Blauwe plekken" raakt een belangrijk en pittig thema aan: kindermishandeling. Het boek biedt een realistische kijk op hoe een kind zich voelt in een gezin waarin mishandeling voorkomt. Judith's verhaal is een krachtige illustratie van hoe kinderen worden geconfronteerd met geweld, emotionele onderdrukking en geheime traumas. Het verhaal laat zien hoe Judith probeert te overleven in een omgeving waarin ze zich veilig en geliefd voelt, maar dat niet kan.
Een van de kernboodschappen van het boek is dat mishandeling vaak verborgen blijft en niet gemakkelijk herkend wordt. Judith’s moeder is een complexe figuur die niet alleen gewelddadig is, maar ook emotioneel gebroken. Haar gedrag is het resultaat van een tragedie in haar verleden, wat het verhaal niet alleen draait om Judith, maar ook om de invloed van ouders en hun geschiedenis op hun kinderen.
Het boek maakt ook duidelijk dat kinderen vaak geheime traumas meedragen en niet gemakkelijk kunnen praten over wat er gebeurt. Judith probeert haar situatie te verbergen met smoesjes, en ze heeft geen vertrouwenspersoon om te praten. De relatie met Michiel is een positieve factor in haar leven, maar ook daar moet ze geheimen voor bewaren. Dit toont aan hoe belangrijk het is om kinderen een veilige plek te bieden waarin ze zich kunnen uiten en hulp kunnen krijgen.
Recensies en bekroningen
"Blauwe plekken" is uitgekomen in 1992 bij uitgeverij Lemniscaat. Het boek heeft verschillende prijzen gewonnen, waaronder de Prijs van de Nederlandse Kinderjury in 1993 in twee categorieën: 10 t/m 12 jaar en 13 t/m 16 jaar. De prijs van de Nederlandse Kinderjury wordt jaarlijks uitgeroepen door jonge lezers die boeken lezen en beoordelen, wat een sterke erkenning betekent voor Anke de Vries en haar werk.
Het boek is vertaald in veertien talen, waaronder Engels, Zweeds en Duits, wat aantoont dat het thema van kindermishandeling een universele waarheid is die ook in andere landen aanslaat. De vertalingen tonen ook aan dat het boek niet alleen gericht is op Nederlandse jongeren, maar ook op een internationaal publiek dat het thema kan herkennen en begrijpen.
Recensies van lezers en scholieren tonen aan dat het boek veel indruk maakt door zijn realistische en emotionele verhaal. Lezers reageren vaak met medeleven en frustratie over Judith’s situatie, maar ook met dankbaarheid voor het feit dat het thema is gebracht in een kinder- of jeugdboek. Het boek wordt vaak genoemd als een krachtig en belangrijk werk dat jongeren kan helpen om hun eigen ervaringen te herkennen en begrijpen.
Aanbeveling voor ouders en opvoeders
"Blauwe plekken" is een boek dat niet alleen geschikt is voor jonge lezers, maar ook voor ouders, opvoeders en professionals die met kinderen werken. Het boek biedt een waardevolle kijk op hoe kinderen in situaties van mishandeling kunnen leven en hoe ze hun emoties en gedrag bepalen. Het kan ook dienen als een startpunt voor gesprekken over veiligheid, vertrouwen en open communicatie in gezinnen.
Ouders en opvoeders kunnen het boek gebruiken als een hulpmiddel om jongeren te leren over de belangrijkheid van een veilige omgeving en het herkennen van tekenen van mishandeling. Het boek kan ook dienen als een manier om jongeren te ondersteunen die zelf in een moeilijke situatie zitten. Het verhaal van Judith kan jongeren aanschouwelijk maken dat ze niet alleen zijn en dat er mensen zijn die hen kunnen helpen.
Het open einde van het boek, waarin Judith van huis wegraakt zonder dat er duidelijkheid wordt gegeven over haar toekomst, maakt het verhaal realistisch en krachtig. Het laat zien dat kinderen in situaties van mishandeling vaak geen veilige toekomst hebben, maar dat er ook hopelijk is. Het verhaal benadrukt de noodzaak van een veilige omgeving en open communicatie in gezinnen.
Conclusie
"Blauwe plekken" is een krachtig en realistisch boek geschreven door Anke de Vries dat een pittig thema aanraakt: kindermishandeling. Het verhaal van Judith is een krachtige illustratie van hoe kinderen in situaties van mishandeling leven en hoe ze hun emoties en gedrag bepalen. Het boek is bekroond met meerdere prijzen en is vertaald in veertien talen, wat aantoont dat het thema universeel is.
De auteur, Anke de Vries, is een ervaren schrijfster die realistische en emotionele verhalen schrijft die jonge lezers kunnen herkennen en snappen. Haar schrijfstijl is direct en empathisch, en haar boeken geven jongeren een veilige plek om hun eigen ervaringen te herkennen en begrijpen.
Het boek is een waardevolle bron voor ouders, opvoeders en jongeren die willen leren over de belangrijkheid van een veilige omgeving en open communicatie. Het kan ook dienen als een startpunt voor gesprekken over mishandeling en hoe jongeren in moeilijke situaties ondersteund kunnen worden. Het verhaal van Judith is krachtig en emotioneel, en het laat zien dat er hopelijk is, ook in de zwaarste situaties.